Μπορείτε να ανακαλύψτε τον κόσμο των παιδιών σας μέσα από το παιχνίδι.
Αν θέλετε να καταλάβετε πώς τα μικρά σας νιώθουν, σκέφτονται και αντιλαμβάνονται τον κόσμο, τότε παρατηρήστε τον τρόπο που παίζουν. Το παιχνίδι είναι ο βασικός κώδικας της επικοινωνίας τους. Μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά ανακαλύπτουν τον κόσμο, τον εαυτό τους και τους άλλους. Διευρύνουν τη φαντασία τους, μαθαίνουν να συνεργάζονται, γνωρίζουν τα όριά τους.
Το Art Therapy ή παιγνιοθεραπεία στα ελληνικά είναι ένα είδος θεραπευτική προσέγγισης που στηρίζεται στη σχέση του παιδιού με το παιχνίδι. Το 18ο αιώνα ο Rousseau ξεκίνησε να παρατηρεί τα παιδιά μέσα από τη διαδικασία του παιχνιδιού. Οι Anna Freud, Melanie Klein, Carl Rogers, Donald Winnicott, Virginia Mae Axline είναι μερικοί από τους επιστήμονες που μελέτησαν την αξία του παιχνιδιού στην ψυχικής ανάπτυξη.
Μέσα από τη δυναμική αυτή το παιδί νιώθει ελεύθερο να εκφράσει αυτά που το προβληματίζουν, τις ανησυχίες του και τις διάφορες δυσκολίες που αντιμετωπίζει στη ζωή του. Είναι με άλλα λόγια η δική του γλώσσα επικοινωνίας. Είναι δύσκολο κάποιος να έρχεται αντιμέτωπος τα συναισθήματα του, να μπορεί να τα ξεχωρίσει και να τους δώσει όνομα. Πόσο μάλλον για ένα μικρό παιδί που δεν τα γνωρίζει. Η θεραπευτική αυτή προσέγγιση δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να κατανοήσουν μπερδεμένα συναισθήματα και δυσάρεστα γεγονότα, τα οποία δεν είχαν τη δυνατότητα να επεξεργαστούν ή να επιλύσουν στο παρελθόν.
Ποια είναι λοιπόν τα πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής;
Δεδομένου ότι το παιχνίδι είναι μια μορφή φυσικής και αβίαστης διαδικασίας μάθησης, ως ο αμεσότερος τρόπος απελευθέρωσης από εντάσεις, ενώ παράλληλα διευκολύνει την επικοινωνία των ενηλίκων με τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού.
Πώς μπορεί το παιδί να έρθει σε επαφή με την παιγνιοθεραπεία; Χρειάζεται να έχει κάποιο πρόβλημα ή μπορεί να εφαρμοστεί προληπτικά;
Είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς τον εαυτό του. Η αυτογνωσία βοηθά το άτομο να νιώθει πιο σίγουρο για τον εαυτό του. Το Αrt Therapy μπορεί να εφαρμοστεί στην πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία παιδιών προσχολικής, σχολική και πρώτης εφηβικής ηλικίας. Τα μικρά παιδιά δεν μπορούν τις αλλαγές στο περιβάλλον τους καθώς νιώθουν ανασφάλεια. Αν λοιπόν η οικογένεια αντιμετωπίζει μια τέτοια κατάσταση, για παράδειγμα, μια μετακόμιση, απόκτηση νέου μέλους, μια σημαντική απώλεια ή ένα τραυματικό γεγονός καλό θα ήταν να έρθει σε επαφή με την εν λόγω θεραπευτική προσέγγιση. Το παιδί μπορεί ωστόσο να δείξει την ανάγκη αυτή και από τα πιθανά συμπτώματα που μπορεί να εκδηλώσει. Ενδεικτικά, επιθετική συμπεριφορά, εκρήξεις θυμού, παραίτηση από κοινωνικές δραστηριότητες, διαταραχές ύπνου ή διατροφής.
Πώς λειτουργεί η παιγνιοθεραπεία;
Το παιδί έχει τη δυνατότητα να επιλέξει με τι θα ασχοληθεί από μια μεγάλη ποικιλία από υλικά και παιχνίδια,για παράδειγμα άμμος, πηλός, κούκλες, παζλ κτλ. Ο θεραπευτής το ενθαρρύνει να πειραματιστεί και να εκφραστεί ελεύθερα. Το παιδί βρίσκεται υπό παρατήρηση, παίρνει προσοχή, του δίνεται το ερέθισμα κι ενισχύεται για να παίξει. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, το παιδί δημιουργεί ένα ασφαλές περιβάλλον όπου μπορεί να επιδοθεί σε κάτι δύσκολο, «κακό», επικίνδυνο, χωρίς να κινδυνεύει πραγματικά γιατί αυτό αποτελεί μέρος της σύμβασης του παιχνιδιού.
Ο παιγνιοθεραπευτής διευκολύνει το παιχνίδι του παιδιού, του δίνει τη δυνατότητα να μπει σε ρόλους, να αναπτύξει πολυπληθή πρότυπα και να διερευνήσει εναλλακτικές λύσεις. Μέσω της παιγνιοθεραπείας και ειδικών παρεμβάσεων διασαφηνίζονται και ερμηνεύονται οι συμπεριφορές του παιδιού που θεωρούνται προβληματικές και εμποδίζουν την ομαλή πνευματική και ψυχική του ανάπτυξη. Στόχος της παιγνιοθεραπείας είναι αυτές οι συμπεριφορές να τροποποιηθούν, να εξαλειφθούν ή και να αποκτήσουν μια λιγότερο δυσλειτουργική μορφή. Ο παιγνιoθεραπευτής δουλεύει σε συνεργασία με ομάδα θεραπευτών. Επειδή το παιδί αναπτύσσεται μέσα στην οικογένεια, το συναισθηματικό κλίμα της οποίας καθορίζεται από την ποιότητα των σχέσεων, επιβάλλεται η παράλληλη συνεργασία των γονέων με ειδικό θεραπευτή ενηλίκων. Η παιγνιοθεραπεία είναι προτιμότερο να γίνεται στο χώρο του παιδιού, αλλά μπορεί να γίνει και στο χώρο του θεραπευτή. Βασική προϋπόθεση της παιγνιοθεραπείας είναι αυτή να γίνεται μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του παιδιού κι όχι επειδή το αποφάσισαν οι γονείς του. Ακόμα, η διάρκεια εξαρτάται από τις ανάγκες του παιδιού.
