Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια μεγάλη ευαισθητοποίηση γύρω από το θέμα του σχολικού εκφοβισμού και τους τρόπους αντιμετώπισής του. Σίγουρα, βέβαια, δεν είναι φαινόμενο των τελευταίων ετών, όμως οι έρευνες δείχνουν πως τα κρούσματα έχουν αυξηθεί και με τη χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης, ο σχολικός εκφοβισμός έχει επίσημα «δραπετεύσει» από τα όρια της σχολικής αυλής.
Αρχικά, σας θυμηθούμε τι ορίζουμε ως bullying, όπως είναι ο διεθνής όρος: Ο σχολικός εκφοβισμός αναφέρεται στη συστηματική χρήση βίας μεταξύ μαθητών ή συνομηλίκων παιδιών με στόχο να προκληθεί πόνος ή αναστάτωση. Εμφανίζεται με τη μορφή του λεκτικού εκφοβισμού (κοροϊδία, διακρίσεις, σεξουαλικά σχόλια), του κοινωνικού εκφοβισμού (διάδοση φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση από την ομάδα), του σωματικού εκφοβισμού (χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές), του ηλεκτρονικού εκφοβισμού (εκβιασμός μέσω Διαδικτύου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω μηνυμάτων στο κινητό τηλέφωνο).
Ένα λεπτό σημείο, που χρήζει προσοχής από γονείς και εκπαιδευτικούς είναι ο διαχωρισμός του σχολικού εκφοβισμού από το πείραγμα μεταξύ συμμαθητών ή φίλων. Για να έχουμε bullying υπάρχει πάντα ασυμμετρία δύναμης, δηλαδή ο θύτης είναι με κάποιο τρόπο (π.χ. σωματική διάπλαση, παρέα κ.α.) πιο δυνατός από το θύμα. Θυματοποιούνται, συνήθως παιδιά που είτε ανήκουν σε κάποια ευαίσθητη κοινωνική ομάδα, είτε είναι πιο ντροπαλά και συνεσταλμένα.
Τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς στη συμπεριφορά του παιδιού.
Παρακάτω απαριθμούνται κάποια στοιχεία που, έχοντας διερευνήσει και αποκλείσει άλλους λόγους για την εμφάνιση τους (υγείας, συναισθηματικούς κ.α.), μπορούν να μαρτυρούν την ύπαρξη σχολικού εκφοβισμού και ενδοσχολικής βίας:
1. Ξαφνική άρνηση για το σχολείο.
2. Αρνείται να συζητήσει οτιδήποτε σχετικά με το σχολείο.
3. Έντονη και άνευ άλλης εξήγησης μελαγχολία.
4. Διαταραχές ύπνου και διατροφής (όταν βεβαίως έχουν αποκλειστεί άλλα αίτια).
5. Χτυπήματα και μελανιές στο σώμα του παιδιού τα οποία δυσκολεύεται να σας δικαιολογήσει.
6. Αν γυρνά νηστικό από το σχολείο, ενώ είχε πάρει μαζί του λεφτά για φαγητό ή φαγητό από το σπίτι.
7. Πριν πάει στο σχολείο, βιώνει συχνά σωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλο, ναυτία κ.α.
Τι πρέπει να ξέρει το παιδί για την προστασία του.
Πολλές φορές, λόγω της παιδικής σκέψης και ψυχοσύνθεσης, τα παιδιά που βιώνουν σχολικό εκφοβισμό δεν το λένε πουθενά, επειδή φοβούνται. Ο φόβος παγώνει και τα παιδιά αισθάνονται πραγματικά αβοήθητα. Αυτή η αίσθηση εντείνετε, από τη μη εμπλοκή των συμμαθητών- παρατηρητών, όταν διαδραματίζονται μπροστά τους τέτοια φαινόμενα.
Το παιδί, λοιπόν, πρέπει να είναι προετοιμασμένο και να αισθάνεται ανά πάσα στιγμή ότι έχει ένα πλαίσιο στήριξης.
- Λέμε στο παιδί να μοιράζεται ότι το απασχολεί μαζί μας, χωρίς να φοβάται ότι θα το μαλώσουμε. Το τονίζουμε ιδιαίτερα στα μικρότερα παιδιά.
- Τόσο πριν όσο και μετά την εμφάνιση ενός περιστατικού, επιβεβαιώνουμε το παιδί ότι το αγαπάμε, είναι ασφαλές μαζί μας και θα κάνουμε ότι μπορούμε για να το βοηθήσουμε.
- Αποφεύγουμε να προτείνουμε αντίποινα (π.χ. χτύπα τον και εσύ) καθώς εκ των πραγμάτων το παιδί δε μπορεί να αντιδράσει έτσι κι αν κάνει μια προσπάθεια, τα πράγματα μπορεί να γίνουν πολύ χειρότερα.
- Του λέμε ότι είναι ελεύθερο να μιλάει για ότι το απασχολεί. Ότι υπάρχουν άτομα (γονείς, δασκάλα κ.α.) για να το ακούσουν και να το βοηθήσουν.
- Μαθαίνουμε στο παιδί και να ζητά και να δίνει βοήθεια, όταν κάποιος έχει την ανάγκη του.
Ευχαριστούμε πολύ την Καλλιόπη Σαρρή, Ψυχολόγος, Ειδικευμένη στη Συμβουλευτική και Παιδαγωγική Ψυχολογία.
