Πώς θα προστατευθούμε από την έξαρση της ιλαράς;

11 Οκτωβρίου 2017

Αξίζει να σημειωθεί ότι αφενός μεν παρόμοια επιδημική έξαρση ιλαράς έχει παρουσιασθεί φέτος σε πολλές άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (Βρετανία, Γερμανία, Ιταλία, Ρουμανία κλπ) αφετέρου ότι στη χώρα μας επιδημίες ιλαράς είχαμε το χρονικό διάστημα 2005 – 2006, και το 2010 με 149 κρούσματα.

Η εμφάνιση της επιδημικής έξαρσης της ιλαράς οφείλεται στο ότι ένα μέρος του πληθυσμού είναι ανεμβολίαστο. Πρόκειται δε για:

Γονείς που είτε από πεποίθηση είτε παρασυρόμενοι από αναρτήσεις στο διαδίκτυο δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους.

Μετακινούμενοι πληθυσμοί που δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μεταδοθεί η νόσος πολύ εύκολα. Ταξιδιώτες μπορούν να μεταφέρουν την ιλαρά από οποιαδήποτε χώρα στην οποία εξακολουθεί να εμφανίζεται η ασθένεια ή όπου εμφανίζονται εστίες, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, της Αφρικής, της Ασίας και του Ειρηνικού.

Το 4moms.gr ρώτησε τον παιδίατρο-παιδονευρολόγο Δημοσθένη Δαμιανό πως πρέπει να προστατευθούμε και τι πρέπει να προσέχουμε:

Τι ακριβώς όμως είναι η ιλαρά;

Η ιλαρά είναι ιογενής λοίμωξη της παιδικής κυρίως ηλικίας εξαιρετικά μεταδοτική που οφείλεται στον ιό της ιλαράς. (Φωτογραφία) Τα κρούσματα συνήθως εμφανίζονται στο τέλος του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης. Μεταδίδεται πολύ εύκολα με τον αέρα και πιο συγκεκριμένα με τα σταγονίδια που αποβάλλουν οι άρρωστοι και σπανιότερα με αντικείμενα που μολύνθηκαν από πολύ πρόσφατες ρινικές και φαρυγγικές εκκρίσεις. Αν κάποιος εισπνεύσει τα σταγονίδια αυτά και δεν έχει νοσήσει η είναι ατελώς εμβολιασμένος έχει μεγάλη πιθανότητα να νοσήσει.

Ποια είναι τα συμπτώματα και τι θα πρέπει να μας ανησυχήσει

Το παιδί 8-12 μέρες από την μέρα που προσβλήθηκε από τον ιό (χρόνος επωάσεως) θα αρχίσει να παρουσιάζει συμπτώματα όμοια του κρυολογήματος όπως υψηλό πυρετό, βήχα καταρροή κόκκινα μάτια. Το εξάνθημα θα παρουσιασθεί την 2η με 3η μέρα από την έναρξη των συμπτωμάτων και έχουν όψη μικρών ερυθρών βλατίδων (σπυράκια) που μπορεί να ενωθούν και να σχηματίσουν μεγαλύτερες κηλίδες. Πριν η μετά την εμφάνιση του εξανθήματος εμφανίζονται χαρακτηριστικά λευκωπά στίγματα γύρω γύρω κόκκινα (ερυθρά άλω) μέσα στο στόμα στην περιοχή ανάμεσα στα ούλα και στα δόντια ( κάτω γομφίους). Λέγονται κηλίδες (Koplik) φωτογραφία και είναι αποκλειστικά χαρακτηριστικές της Ιλαράς.

Χαρακτηριστικό του εξανθήματος της ιλαράς είναι ότι αρχίζει πίσω από τα αυτιά γρήγορα εξαπλώνεται στο πρόσωπο και μετά στο κορμό και άκρα. Στην δε ανάρρωση το εξάνθημα φεύγει πρώτα από το πρόσωπο μετά από το κορμί και τέλος από τα άκρα

Θα μας ανησυχήσει αν έχουμε υψηλό πυρετό που δεν υποχωρεί εύκολα με τα αντιπυρετικά με επίμονο βήχα (πνευμονία) καθώς επίσης έντονη ανησυχία διέγερση του παιδιού σπασμοί (εγκεφαλίτιδα)

Η πνευμονία και κυρίως όταν επιμολυνθεί από μικρόβια αποτελεί βαριά επιπλοκή και η πλέον συχνή αιτία θανάτου.

Ποιοί κινδυνεύουν περισσότερο;

Όσοι δεν έχουν αρρωστήσει από ιλαρά ή δεν έχουν εμβολιασθεί κινδυνεύουν να νοσήσουν. Μελέτες έδειξαν ότι οι ενήλικες νοσούν σπάνια από ιλαρά αλλά σοβαρότερα από τα παιδιά.

Αν κάποιος νοσήσει από ιλαρά έχει εφόρου ζωή ανοσία.

Μελέτες έδειξαν ότι τα βρέφη που οι μητέρες των είχαν νοσήσει η εμβολιαστεί είναι προστατευμένα μέχρι την ηλικία των 6-9 μηνών. Ο αρχικός εμβολιασμός στην ηλικία των 12-15 μηνών προσφέρει ανοσία σε ποσοστό 94-98% ενώ ο επανεμβολιασμός ανεβάζει το ποσοστό στο 99%.

Είναι ασφαλές και αποτελεσματικό το εμβόλιο της ιλαράς;

Το εμβόλιο είναι γενικά ασφαλές ακόμα και για άτομα με HIV λοίμωξη

Το εμβόλιο της ιλαράς περιέχει ζώντες εξασθενημένους ιούς

Για πρώτη φορά εφαρμόσθηκε το εμβόλιο μεμονωμένο για την ιλαρά το 1963

Ο συνδυασμός των εμβολίων ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς (MMR) διετέθη για πρώτη φορά το 1971.

Το 2005, το εμβόλιο ανεμοβλογιάς προστέθηκε σ’ αυτό το τριπλό εμβόλιο, με αποτέλεσμα το τετραπλό εμβόλιο MMRV.

Το εμβόλιο εξασφαλίζει μακρόχρονη ανοσία

Οι παρενέργειες είναι συνήθως ήπιες διαρκούν πολύ λίγο και αντιμετωπίζονται. Το τριπλό εμβόλιο ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς (MMR) μπορεί σε ένα ποσοστό 15% περίπου σε 7 με 10 μέρες από την χορήγηση να κάνει πυρετό διόγκωση των αδένων της παρωτίδος καθώς επίσης και εμφάνιση εξανθήματος.

Κατά καιρούς εμφανίζεται το θέμα ότι υπάρχει συσχέτιση του εμβολίου με τον αυτισμό και τον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1. Μελέτες έχουν δείξει ότι δεν υφίσταται συσχέτιση και δεν ότι το ποσοστό των διαταραχών αυτιστικού φάσματος στον γενικό πληθυσμό δεν φαίνεται να αυξάνεται από την χορήγηση του εμβολίου

Αν κάποια γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας δεν έχει εμβολιασθεί η δεν έχει νοσήσει θα πρέπει να αποφύγει την εγκυμοσύνη τουλάχιστον για ένα μήνα μετά τον εμβολιασμό

Δεν πρέπει να κάνουμε το εμβόλιο όταν:

έχουμε πυρετό
παίρνουμε φάρμακα
όταν βρισκόμαστε σε θεραπευτική αγωγή με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, και είναι πεσμένη η άμυνα του οργανισμού μας
αν έχουμε παρουσιάσει σοβαρή αλλεργική αντίδραση , στη ζελατίνη ή στη νεομυκίνη σε προηγούμενη δόση του εμβολίου. Η αλλεργία στο αυγό δεν αποτελεί αντένδειξη.

Αξίζει να εμβολιασθούμε;

Δεν θα σχολιάσω την αποτελεσματικότητα του εμβολίου για την ιλαρά θα ήθελα όμως να αναφέρω ότι πριν από την εφαρμογή του εμβολίου και τον συστηματικό εμβολιασμό έναντι της ιλαράς συγκεκριμένα κάθε 2-3 χρόνια είχαμε επιδημικά κύματα ιλαράς, με τα κρούσματα να αγγίζουν τον αριθμό των 100.000.000 και οι θάνατοι να φθάνουν έως και ως 6 εκατομμύρια ανά έτος. Ήταν δε σύνηθες φαινόμενο το 90% του πληθυσμού να έχει νοσήσει από ιλαρα έως την ηλικία των 15 ετών.

Μετά την εφαρμογή του εμβολιασμού (1963), η εμφάνιση της νόσου μειώθηκε έως 98% σε χώρες με καλό εμβολιαστικό πρόγραμμα.

Αν είναι εμβολιασμένο το παιδί μας μπορεί να κολλήσει;

Αν έχουν γίνει και οι δύο δόσεις του εμβολίου η πιθανότητα να κολλήσει το παιδί μας ιλαρά είναι πάρα πολύ μικρή (3-4%). Η πορεία της νόσου όμως στις περιπτώσεις αυτές είναι πολύ πιο ήπια με λιγότερη πιθανή την μετάδοση της ασθένειας σ άλλους.

Αν νοσήσει το παιδί μου από ιλαρά τι κάνω;

Ακολουθούμε τις οδηγίες του Παιδιάτρου μας
Ενημερώνουμε το σχολείο.
Απομακρύνουμε το παιδί από το σχολείο για 5 μέρες περίπου από την εμφάνιση του εξανθήματος
Εμβολιάζουμε όσους ήρθαν σε στενή επαφή και δεν έχουν νοσήσει η δεν είναι εμβολιασμένοι μέσα στις πρώτες 72 ώρες.
Περιορίζουμε την επικοινωνία/επαφή με ευπαθή άτομα (βρέφη έγκυες)
Δεν χρειάζεται να απολυμάνουμε τους κοινόχρηστους χώρους
Ειδική θεραπεία ασθενών δεν εφαρμόζεται. Συμβουλευόμαστε τον παιδίατρο για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.
Σε αναπτυσσόμενες χώρες και ιδίως σε παιδιά με υποθρεψία, συνιστάται η χορήγηση βιταμίνης Α για πρόληψη επιπλοκών (τύφλωση) και μείωση της θνητότητας

Ποιοι πρέπει να εμβολιασθούν σήμερα λόγω της επιδημίας

Με αφορμή την επιδημική έξαρση ιλαράς σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, και πρόσφατα στην Ελλάδα, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών συστήνει:

Τον άμεσο εμβολιασμό με το εμβόλιο ιλαράς ερυθράς παρωτίτιδας (εμβόλιο MMR) όλων των παιδιών, των εφήβων και των ενηλίκων που δεν έχουν εμβολιαστεί με τις απαραίτητες δόσεις.
Όλα τα βρέφη να κάνουν τη 1η δόση του εμβολίου MMR στην ηλικία των 12 μηνών και την 2η δόση τρεις (3) μήνες μετά την 1η δόση. Αν έχει παρέλθει το διάστημα αυτό το να κάνουν την δεύτερη δόση άμεσα. Σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου, η 2η δόση μπορεί να γίνει με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 1 μηνός από την 1η .

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, παιδιά, έφηβοι και ενήλικες που έχουν γεννηθεί μετά το 1970 και δεν έχουν ιστορικό νόσου πρέπει να είναι εμβολισμένοι με 2 δόσεις εμβολίου για την ιλαρά (με τη μορφή μονοδύναμου εμβολίου ιλαράς ή μικτού εμβολίου MMR).

Ο ΠΟΥ συνιστά την χορήγηση βιταμίνης Α

Βρέφη μικρότερα των 6 μηνών: 50,000 IU/ ημέρα για δύο δόσεις
Από 6-11 μηνών: 100,000 IU/ ημέρα για δύο δόσεις
Μεγαλύτερα του 1 χρόνου: 200,000 IU/ημέρα για δύο δόσεις
Παιδιά με κλινική συμπτωματολογία έλλειψης βιταμίνης A: χορήγηση μιας 3ης δόσης 2-4 βδομάδες αργότερα, η δόση ανάλογα της ηλικίας του παιδιού

Ηλικίες που προτιμά η ιλαρά