«Θέλαμε να τα καταφέρουμε μόνες μας»: Στο Handbrake, 6 γυναίκες εξηγούν από πού ξεκινά και πού τελειώνει η αναπηρία
Στεφανία Παπαδημητρίου
30 Οκτωβρίου 2021
Δύο γυναίκες διασχίζουν την Αθήνα, καθεμία με τα δικά της μέσα, κουβαλώντας τη δική της ιστορία. Με ειλικρίνεια, παρουσιάζουν τη ρουτίνα τους, τη μετακίνησή τους, την άγνοια των ανθρώπων γύρω από την προσβασιμότητα της πρωτεύουσας. Αυτό είναι το Handbrake.
Για τη Μελίνα, το μέσο είναι το αμαξίδιό της και η ιστορία της ξεκινά από τότε που θυμάται τον εαυτό της να «ρολάρει» πλάι στα αυτοκίνητα, στη Βασιλίσσης Σοφίας, σε ώρα αιχμής. Για τη Σήλια το μέσο είναι το αγαπημένο της ποδήλατο, με το οποίο οργώνει τους Αθηναϊκούς δρόμους, αψηφώντας οποιοδήποτε εμπόδιο μπορεί να βρεθεί μπροστά της.
Πατρίτσια, Αντιγόνη, Αμαλία, Εβελίνα, Έλενα, Κατερίνα – έξι ξεχωριστές προσωπικότητες, τόσο διαφορετικές και ταυτόχρονα ίδιες, ένωσαν τις δυνάμεις τους και δημιούργησαν μία ταινία μικρού μήκους που θα μας βάλει σε σκέψεις.
«Ουσιαστικά, αυτό που θέλουμε να εξηγήσουμε είναι ότι ένα άτομο καθίσταται ανάπηρο όχι μόνο για ιατρικούς λόγους. Υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες, δυστυχώς, που σχετίζονται με τις υποδομές της πολιτείας και την παιδεία των ανθρώπων», εξηγεί η Πατρίτσια που πρωταγωνιστεί.
«Να σπάσουμε τα ταμπού. Όταν βλέπει κανείς ένα ανάπηρο άτομο συνήθως σκέφτεται συμπονετικά. Ναι, θα παρουσιαστούν τα προβλήματα, αλλά θέλουμε να επικοινωνήσουμε στον κόσμο ότι η αναπηρία δεν πάει χέρι χέρι με τη συμπόνια. Ένας άνθρωπος με οποιαδήποτε μορφή αναπηρίας μπορεί να είναι εξίσου ευτυχισμένος και να απολαμβάνει τη ζωή του, αρκεί και η πολιτεία να είναι υποστηρικτική προς το μέρος του».
Στον δρόμο, κλειστές ή κακοφτιαγμένες ράμπες. Πεζοδρόμια με δύο πλακάκια – στο ένα υπάρχει δέντρο, στο άλλο κάδος απορριμμάτων – παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Στο μετρό, ασανσέρ εκτός λειτουργίας. Στην είσοδο της πολυκατοικίας, σκάλες πριν τον ανελκυστήρα. Και καμία ενσυναίσθηση.
Αυτή η άγνοια του κόσμου και κατά συνέπεια η αδιαφορία είναι που ένωσε τα κορίτσια, εκείνο το πρωινό που συναντήθηκαν για πρώτη φορά. Τις ένωσε η ανάγκη για αλλαγή της ελληνικής κοινωνίας και νοοτροπίας απέναντι στην αναπηρία. Δεν ήταν φίλες – έγιναν, όμως, χάρη στο Handbrake. Αυτό είδα, τουλάχιστον, όταν τις συνάντησα: Μία δεμένη παρέα, που μοιάζει να γνωρίζεται από πάντα και αποδεικνύει ότι οι γυναίκες όχι απλώς μπορούν να συνεργαστούν αρμονικά, αλλά παίρνουν δύναμη η μία από την άλλη και φτάνουν στην καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους.
Η Πατρίτσια είναι η κεντρική πρωταγωνίστρια. Σπούδασε Φαρμακευτική, αλλά πάντα της άρεσε η τέχνη. Δοκίμασε να γίνει ηθοποιός – για χρόνια αδυνατούσε να δώσει εξετάσεις στο Εθνικό Θέατρο, καθώς σύμφωνα με τον νόμο, αυτό ήταν αποκλειστικό προνόμιο των αρτιμελών ατόμων. Τώρα σκέφτεται μήπως ασχοληθεί περισσότερο με την υποκριτική. «Πρέπει βέβαια να είναι πλήρως προσβάσιμο το κτίριο. Και οι άνθρωποι να έχουν διάθεση, φαντασία, να θέλουν να δουλέψουν με μια εναλλακτική προσέγγιση πάνω στο εκάστοτε έργο».
Η Αντιγόνη εργάζεται ως ειδική παιδαγωγός. Η αγάπη της για το σινεμά συνδυάστηκε ιδανικά με το επάγγελμά της και το ενδιαφέρον της για τα ΑμεΑ – υπήρξε εθελόντρια σε Παραολυμπιακούς Αγώνες, ενώ αυτήν τη στιγμή ασχολείται με το κομμάτι της νοητικής αναπηρίας. Βλέποντας πόσο σημαντικές είναι οι ταινίες μικρού μήκους, «αν τις κάνεις σωστά, μπορούν να περάσουν πολύ σωστά τα μηνύματα στον θεατή», δοκίμασε να γράψει το σενάριο του Handbrake. Αυτή θα είναι και η πρώτη της σκηνοθετική απόπειρα.
Η δεύτερη πρωταγωνίστρια είναι η Έλενα που, παρότι εργάζεται νυχθημερόν σε μία εταιρεία, θέλει να δείξει ότι ποτέ δεν είναι αργά να κάνεις αυτό που αγαπάς. Για την ίδια, το μόνο που χρειάστηκε για να το πάρει απόφαση, ήταν ένα πρωί: Εκείνο το πρωί της πρώτης συνάντησης, στο σπίτι της Κατερίνας. Και το κομμάτι της αναπηρίας δεν της είναι άγνωστο «Ξέρω πώς είναι να προσαρμόζεις όλη σου τη ζωή από τη μία μέρα στην άλλη για κάτι τέτοιο, ξέρω τα προβλήματα», μου είπε.
Την καλλιτεχνική διεύθυνση, μαζί με τις χορηγίες, ανέλαβε η Εβελίνα. Το ενδιαφέρον της τράβηξε η θεματική της ταινίας, το οποίο την αγγίζει. Παράλληλα, αντιμετώπισε το εγχείρημα σαν μία δοκιμασία, μην έχοντας ξανακάνει κάτι παρόμοιο. Πήρε το ρίσκο και άξιζε τον κόπο.
Η Κατερίνα είναι φωτογράφος και σκηνοθέτιδα. Έχει βιώσει τον σεξισμό στη βιομηχανία του κινηματογράφου, γνωρίζει από πρώτο χέρι ότι έχουμε ακόμη δρόμο για την ισότητα. Γι’αυτό και απολαμβάνει να συνεργάζεται κυρίως με γυναίκες. Η Αμαλία, επίσης φωτογράφος και film-maker, συμφωνεί. «Όλες νιώθουμε μία αγκαλιά».
Μία αποκλειστικά γυναικεία παραγωγή, θίγει ζητήματα με τον δικό της τρόπο. Κι όμως, τους είπαν ότι ίσως χρειάζονταν έναν άνδρα στην ομάδα τους, για να παρουσιάσουν την ανδρική οπτική. «Θέλαμε να τα καταφέραμε μόνες μας», μου είπαν και όπως φαίνεται, αυτό ακριβώς κάνουν.
Στο Handbrake δε θα δούμε τη γυναικεία σκοπιά – η οποία θεωρείται περίεργη «ο κόσμος έχει συνηθίσει να βλέπει τη σκοπιά μίας πατριαρχικής ανδροκρατούμενης κοινωνίας. Γιατί αυτήν αντιλαμβάνεται ως το φυσιολογικό, η γυναικεία του φαίνεται ξένη. Και την υποτιμούν. Επειδή κάτι είναι γυναικείο, αυτόματα γίνεται λιγότερο σοβαρό. Εμείς θέλουμε ωστόσο να δείξουμε ότι παρόλο που είμαστε female crew, δε σημαίνει ότι θα προσεγγίσουμε κάτι "γυναικεία", ότι κι αν σημαίνει αυτό για τον καθένα και τη καθεμία. Το Handbrake θα είναι μια ρεαλιστική, αντικειμενική και αστεία προσέγγιση του πάντα καίριου ζητήματος της προσβασιμότητας σε μια μη προσβάσιμη πόλη, όπως είναι η Αθήνα».
Μέσα από αυτήν την ταινία μικρού μήκους θα καταλάβουμε ότι η άγνοιά μας είναι μέρος του προβλήματος. Εξαιτίας της, γιγαντώνεται η σύγχυση μεταξύ γενικής και ειδικής αγωγής, το στίγμα, η τάση να κρύβουμε τα πάντα κάτω από το χαλί.
Προκειμένου να ενισχύσει την προσπάθειά της, η ομάδα του Handbrake ξεκίνησε έναν δεύτερο κύκλο crowdfunding – ο πρώτος πήγε ανέλπιστα καλά. Μπορούμε λοιπόν να τις στηρίξουμε εδώ.
Ευχαριστούμε τον πολυχώρο Μύρτιλλο για τη φιλοξενία
Photo credits: Δώρα Δημητρίου
