Οι γυναίκες παγκοσμίως, ανεξαρτήτως εθνικότητας και ηλικίας, έρχονται αντιμέτωπες ακόμη, εν έτει 2021, με ζητήματα που τις επηρεάζουν τόσο στη σωματική, όσο και στην ψυχική τους υγεία και στις συνθήκες διαβίωσης. Τα ζητήματα αυτά προκαλούν «φραγμούς» στην άσκηση των δικαιωμάτων τους και τις εμποδίζουν να προοδεύσουν, να ονειρευτούν και να ζήσουν.
Ένα από αυτά είναι η δυσκολία πρόσβασης σε προϊόντα περιόδου, αλλά και το στίγμα που υπάρχει ακόμη γύρω από την έμμηνο ρύση.
«Οι μέρες του μήνα», «αδιαθεσία», «οι δύσκολες ήμερες», «οι Ρώσοι», όσες διαφορετικές φράσεις κι αν πάρει, η έμμηνος ρύση είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι στη ζωή μιας γυναίκας και ενώ συνήθως μπορεί να συνδεθεί με κάτι πολύ όμορφο όπως είναι η μητρότητα, για μερικά κορίτσια, μπορεί να αποτελέσει μαρτύριο και να θεωρείται «κατάρα».
Οι αρχές της εφηβείας και ο ερχομός της περιόδου είναι ταυτόσημες με την χαμηλή αυτοπεποίθηση για την ζωή ενός κοριτσιού, καθώς έρχεται αντιμέτωπη για πρώτη φορά με τις αλλαγές στο σώμα της, τις ορμόνες και τα συναισθήματα της, ενώ σε συνδυασμό με τη μη πρόσβαση σε προϊόντα περιόδου, τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα.
Το Period Poverty όπως έχει ονομαστεί αυτό το φαινόμενο, είναι η έλλειψη πρόσβασης σε προϊόντα και χώρους υγιεινής, εκπαίδευσης γύρω από τα θέματα που αφορούν την έμμηνο ρύση, τουαλέτες, και διαχείριση αποβλήτων.
Σε πολλά σημεία του πλανήτη, όπως και στην Ελλάδα, η δυσκολία πρόσβασης σε προϊόντα περιόδου σε νεαρά κορίτσια και γυναίκες οδηγεί σε απουσίες από τις σχολικές ημέρες ή την εργασία, αλλά και σε πολύ σοβαρές μολύνσεις, ενώ τα κορίτσια που δεν λαμβάνουν κάποια γυναικολογική εκπαίδευση είναι πιο πιθανό να εισέλθουν σε παιδικούς γάμους, να βιώσουν πρόωρη ή με επιπλοκές εγκυμοσύνη, υποσιτισμό και ενδοοικογενειακή βία.
Μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από την MRB Hellas, αποκάλυψε πως περίπου 10.000 κορίτσια στη χώρα μας έχουν φύγει νωρίς ή εξ ολοκλήρου από το σχολείο επειδή δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν προϊόντα περιόδου. Ταυτόχρονα το 20% των μαμάδων δηλώνει ότι δυσκολεύεται οικονομικά να αγοράσει σερβιέτες, ενώ το 18% δεν έχει αγοράσει προϊόντα πρώτης ανάγκης τουλάχιστον μια φορά, προκειμένου να αγοράσει σερβιέτες.
Ακόμη θυμάμαι την ημέρα που είχα «λερωθεί» στο σχολείο και καθώς ήμουν πολύ μικρή σε ηλικία, γύρω στα οκτώ, είχα καλέσει την μητέρα μου, μέσα στα κλάματα και την ντροπή, να έρθει να με πάρει, μην τυχόν και με δει κάποιος συμμαθητής μου και με κοροϊδέψει. Από τότε νιώθεις βαθιά μέσα σου την ύπαρξη του στίγματος και το άτυπο «κούνημα του χεριού» από την κοινωνία πως η περίοδος πρέπει να είναι κάτι κρυφό και ντροπιαστικό.
Σύμφωνα με τον οργανισμό Project Humanity, για το μέσο κορίτσι στην Κένυα, ακόμα και το πιο φθηνό πακέτο σερβιέτες είναι πολύ ακριβό. Ως αποτέλεσμα, τα κορίτσια που έχουν περίοδο, χρησιμοποιούν πανιά, φύλλα, εφημερίδες, κομμάτια από το στρώμα τους ή ακόμα και λάσπη για να δημιουργήσουν ένα είδος προστασίας.
Σε μέρη, όπου το γυναικείο σώμα αντιμετωπίζεται με καχυποψία, στίγμα και μύθους, οι γυναίκες απομονώνονται από την κοινωνία, αποκλείονται από βασικές δραστηριότητες, όπως η κατανάλωση ορισμένων τροφίμων ή η κοινωνικοποίηση.
Σε μερικά σημεία του Νεπάλ, τα κορίτσια, τις ημέρες που έχουν περίοδο, κλείνονται σε σκοτεινές καλύβες ή στην ύπαιθρο και απομονώνονται, έχοντας πολύ μικρή προστασία από τα στοιχεία της φύσης, με ελάχιστη επαφή και επικοινωνία με άλλους ανθρώπους και με κίνδυνο να αναπτύξουν πολλές ασθένειες που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους.
Πολλές γυναίκες και νεαρά κορίτσια έχουν χάσει τη ζωή τους με αυτόν τον τρόπο ή έχουν δολοφονηθεί, καθώς θεωρούνται «μιαρές»
Το κοινωνικό στίγμα που συνδέεται με την εμμηνόρροια και η έλλειψη πόρων γι' αυτήν εμποδίζει τη γυναίκα να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της, όταν χάνει ευκαιρίες ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξή της.
Αναγκάζοντάς τη να νιώθει αμηχανία για μια φυσιολογική βιολογική διαδικασία, αποδυναμώνεται και καταστρέφεται ψυχολογικά, κάτι που την οδηγεί στην κατάθλιψη και σε μια ζωή γεμάτη άγχος και πιέσεις.
Αξίζει να αναφερθεί πως από το 2020, η Σκωτία, με μία ιστορική και ομόφωνη απόφαση του Κοινοβουλίου της, είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως που προσφέρει δωρεάν πρόσβαση σε προϊόντα περιόδου για όλες τις γυναίκες, ενώ διατίθενται σε όλα τα πανεπιστήμια και σχολεία.
Αποτελεί δικαίωμα του γυναικείου φύλου η εκπαίδευση γύρω από τις ανάγκες του σώματός του και η πρόσβαση σε προσιτά προϊόντα της εμμήνου ρύσεως, αλλά και σε καθαρά μέρη, προς αποφυγή σοβαρών προβλημάτων υγείας.
Το πιο σημαντικό όμως, στο οποίο πρέπει να έχουν πρόσβαση οι γυναίκες, είναι η φωνή και η δυνατότητα να συζητήσουν χωρίς κοινωνικές πιέσεις και διακρίσεις τις εμπειρίες και απορίες τους.
Εναπόκειται στις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να αναγνωρίσουν ότι η εκπαίδευση και η πρόσβαση στην υγεία της περιόδου είναι ένα θεμελιώδες ζήτημα και να δημιουργήσουν έναν κόσμο απαλλαγμένο από κάθε κοινωνικό στίγμα.
