Ένας χρόνος χωρίς την Κική Δημουλά: 5 ποιήματα που υμνούν τη ζωή, τον χρόνο και τον έρωτα

Η Κική Δημουλά ήταν ίσως η διασημότερη και πολυβραβευμένη Ελληνίδα ποιήτρια της δεύτερης, μεταπολεμικής γενιάς. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών πριν από ένα χρόνο, 22 Φεβρουαρίου 2020, αφήνοντας πίσω της μια σπουδαία λογοτεχνική κληρονομία που έχει αγαπηθεί από μικρούς και μεγάλους.

Το πατρικό της όνομα ήταν Βασιλική Ράδου και γεννήθηκε στην Αθήνα στις 6 Ιουνίου του 1931. Μετά τις σπουδές της εργάστηκε ως υπάλληλος της Τράπεζας της Ελλάδος επί 25 χρόνια, έως το 1974, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε, ενώ το 1954 παντρεύτηκε τον ποιητή Άθω Δημουλά (1921-1986), με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά.

Το 1952 έκανε τα πρώτα της βήματα στο λογοτεχνικό κόσμο, εκδίδοντας την πρώτη της ποιητική συλλογή «Ποιήματα», την οποία αποκήρυξε μετά από λίγο και την απέσυρε από την κυκλοφορία.

Τιμήθηκε το 1972 με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Το λίγο του κόσμου», το 1989 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Χαίρε ποτέ» και το 1995 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή «Η εφηβεία της λήθης», ενώ εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών το 2002, την οποία κατέστησε την τρίτη γυναίκα που έλαβε αυτήν την τιμή από το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της Ελλάδας. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, στα Γαλλικά, στα Ισπανικά, στα Ιταλικά, στα Πολωνικά, στα Βουλγαρικά, στα Γερμανικά και στα Σουηδικά.

Επηρεασμένη από την καβαφική ποίηση, τα θέματα της στηρίζονται πάνω στην απουσία, την απώλεια, τη μοναξιά, το χρόνο και τον έρωτα, για τον οποίον είχε αναφέρει:

«Ο έρωτας δε θέλει χρόνο. Θέλει ταχύτητα. Είναι απόκτηση, μονοπωλιακό είδος. Θέλεις τον άλλον δικό σου. Δεν τον μοιράζεσαι. Είναι ένα μυστικό γι' αυτό και πρέπει να μένει στα σκοτεινά. Είναι πάρα πολύ ωραίο όταν συμβαίνει, σε όποιον από τους δύο συμβαίνει και για όσο συμβαίνει. Αλλά πάντα τελειώνει. Είναι αδύνατο να συντονιστούν δύο άνθρωποι στον έρωτα. Μπορεί να συμβεί για ένα μήνα. Μέχρι εκεί. Μετά, ο ένας επιμένει. Είναι απαραίτητο ένας από τους δύο να παραμείνει ερωτευμένος» 

Εμείς οι νεότεροι, με αγάπη για την λογοτεχνία και την ποίηση, έχουμε βαθιά μέσα στην ανάμνηση μας την ανυπέρβλητη ανυπομονησία να συναντήσουμε ένα από τα δημοφιλέστερα ποιήματά της στο σχολικό μας βιβλίο, «Τον Πληθυντικό Αριθμό». Μέσα στο άγχος και την απελπισία των Πανελληνίων, θέλαμε να γνωρίσουμε αυτό το ποίημα, το οποίο είναι ένας «ύμνος» για τον έρωτα, να «ρουφήξουμε» κάθε λέξη και να ερμηνεύσουνε κάθε κρυφό νόημα.

Σε μία ομιλία της για την ποίηση η Κική Δημουλά έδωσε τον δικό της ορισμό του ποιήματος:

«Βαδίζεις σε μιαν έρημο. Ακούς ένα πουλί να κελαηδάει. Όσο κι αν είναι απίθανο να εκκρεμεί ένα πουλί μέσα στην έρημο, ωστόσο εσύ είσαι υποχρεωμένος να του φτιάξεις ένα δέντρο. Αυτό είναι το ποίημα».

Την θυμόμαστε και τιμάμε με πέντε αγαπημένα ποιήματα και αποσπάσματα από τη σπουδαία συλλογή της.

 

 

 

 

View this post on Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A post shared by poet.rythm (@poet.rythm)

Δεν έχεις τι να χάσεις

Καλὰ τὰ βγάζει πέρα ἡ μοναξιὰ

φτωχικὰ ἀλλὰ τίμια.

Ἀλλοῦ κοιμᾶται αὐτὴ

κι ἀλλοῦ τὸ ἐγκρατὲς σκεπτικὸ ἐάν.

Μόνο καμιὰ φορὰ

σὲ πειραματισμοὺς τὴν παρασύρει

ἡ περιέργεια

- ὄφις προγενέστερος

καὶ πιὸ φανατικὸς

ἀπ᾿ τὸν νερόβραστον ἐκεῖνον τῆς μηλέας.

Δοκίμασε τῆς λέει, μὴ φοβᾶσαι

δὲν ἔχεις τί νὰ χάσεις

καὶ τὴν πείθει

νὰ κουλουριάζεται πνιχτὰ

νὰ τρίβεται σὰ γάτα ἀνεπαίσθητη

πάνω στὸν διαθέσιμο ἀέρα

ποῦ ἀφήνεις προσπερνώντας.

Ἀπόλαυση πολὺ μοναχικότερη

ἀπὸ τὴ στέρησή της.

Ο Πληθυντικός Αριθμός

Ὁ ἔρωτας,

ὄνομα οὐσιαστικόν,

πολὺ οὐσιαστικόν,

ἑνικοῦ ἀριθμοῦ,

γένους οὔτε θηλυκοῦ, οὔτε ἀρσενικοῦ,

γένους ἀνυπεράσπιστου.

Πληθυντικὸς ἀριθμὸς

οἱ ἀνυπεράσπιστοι ἔρωτες.

Ὁ φόβος,

ὄνομα οὐσιαστικὸν

στὴν ἀρχὴ ἑνικὸς ἀριθμὸς

καὶ μετὰ πληθυντικὸς

οἱ φόβοι.

Οἱ φόβοι

γιὰ ὅλα ἀπὸ δῶ καὶ πέρα.

Ἡ μνήμη,

κύριο ὄνομα τῶν θλίψεων,

ἑνικοῦ ἀριθμοῦ

μόνον ἑνικοῦ ἀριθμοῦ

καὶ ἄκλιτη.

Ἡ μνήμη, ἡ μνήμη, ἡ μνήμη.

Ἡ νύχτα,

Ὄνομα οὐσιαστικόν,

Γένους θηλυκοῦ,

Ἑνικὸς ἀριθμός.

Πληθυντικὸς ἀριθμὸς

Οἱ νύχτες.

Οἱ νύχτες ἀπὸ δῶ καὶ πέρα.

Απόσπασμα από το ποίημα «Το Λίγο του Κόσμου»

Κάθε σταγόνα κι ἕνα ἐσύ,

ὅλη τή νύχτα

ὁ ἴδιος παρεξηγημένος ἦχος,

ἀξημέρωτος ἦχος,

ἀξημέρωτη ἀνάγκη ἐσύ,

βραδύγλωσση βροχή,

σάν πρόθεση ναυαγισμένη

κάτι μακρύ νά διηγηθεῖ

καί λέει μόνο ἐσύ, ἐσύ,

νοσταλγία δισύλλαβη,

ἔνταση μονολεκτική,

τό ἕνα ἐσύ σά μνήμη,

τό ἄλλο σάν μομφή

καί σάν μοιρολατρία,

τόση βροχή γιά μιά ἀπουσία,

τόση ἀγρύπνια γιά μιά λέξη,

πολύ μέ ζάλισε ἀπόψε ἡ βροχή

μ' αὐτή της τή μεροληψία

ὅλο ἐσύ, ἐσύ, ἐσύ,

σάν ὅλα τ' ἄλλα νά 'ναι ἀμελητέα

καί μόνο ἐσύ, ἐσύ, ἐσύ.

Αγγελίες

Διατίθεται ἀπόγνωσις
εἰς ἀρίστην κατάστασιν,
καὶ εὐρύχωρον ἀδιέξοδον.
Σὲ τιμὲς εὐκαιρίας.

Ἀνεκμετάλλευτον καὶ εὔκαρπον
ἔδαφος πωλεῖται
ἐλλείψει τύχης καὶ διαθέσεως.

Καὶ χρόνος
ἀμεταχείριστος ἐντελῶς.

Πληροφορίαι: Ἀδιέξοδον
Ὥρα: Πᾶσα.

Μήτε αντίο μήτε φιλί

Παράξενο πολύ,
γιατί όσο ένα ανοιξιάτικο σύννεφο έμεινε,
όσο χρειάζεται για να ειπωθεί ένα αντίο.
Υπέροχο μνημείο.
Διάχυτος σαν μυρουδιά,
απροσδιόριστος σαν το άπειρο,
βλέμμα σάμπως σ’ ατέλειωτη νύχτα.
Μπροστά μας ένα σταχτοδοχείο
όπου τινάζαμε μια τεφρωμένη ολοκλήρωση.
Το ρολόγι του σχεδίαζε με το χρόνο
κάποιο ξεκίνημα πικρό.
Και τότε εγώ
σήκωνα το ποτήρι
και πίναμε μαζί κάποιο σαλπάρισμα
ανάκατο με μια σιγή.
Στον χωρισμό μήτε αντίο
μήτε φιλί.

Δείτε ακόμη:

Γίνε κι εσύ μέλος μόνο με 6€/ έτος στο συνδρομητικό Jenny.gr Exclusive Benefits