Αναστασία Βαλσαμάκη: «Ο χορός είναι έκφραση, διέξοδος, βίωμα, ένα καταφύγιο»
Στεφανία Παπαδημητρίου
25 Μαρτίου 2022
Η Αναστασία Βαλσαμάκη αγαπούσε τον χορό από πάντα. Άρχισε με παραδοσιακούς, όπως πολλά παιδιά, όμως στα 16 της έπεισε τους γονείς της – «με σύμμαχο την αδελφή μου», όπως μου είπε – να ξεκινήσει μαθήματα παράλληλα με την προετοιμασία για τις πανελλήνιες. Έναν χρόνο μετά, συνειδητοποίησε ότι τελικά αυτός ήταν ο δρόμος που ήθελε να ακολουθήσει και πλέον εντρυφεί στη σύνθεση και την επεξεργασία της κίνησης, μελετώντας τόσο χορογραφικά όσο και δραματουργικά, με σκοπό να προτείνει παραστατικά στοιχεία που δημιουργούν μια πρωτότυπη θέαση του εκάστοτε θέματος.
Αποφοίτησε με Άριστα από την Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης, έκανε το ντεμπούτο της ως χορογράφος με την παράσταση Sync τον Ιούνιο του 2016 και επιλέχθηκε από το δίκτυο Aerowaves ως μια από τους 20 ανερχόμενους χορογράφους στην Ευρώπη για το 2017. Την ίδια χρονιά, παρακολούθησε το χορογραφικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα (I.C.E.) στην ακαδημία χορού SEAD της Αυστρίας και παρουσίασε το Sync στο Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου. Το 2020 παρουσίασε το DisJoint, στο πλαίσιο του 7ου Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, βραβέυθηκε με το Πρόγραμμα Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος της ARTWORKS και επιλέχθηκε ως Aerowaves Twenty21 Artist με το έργο της, Body Monologue. Το πιο πρόσφατο έργο της W REST L ING έκανε πρεμιέρα στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 2021 με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού. Τον Δεκέμβριο του 2021, συνεργάστηκε με το #jennygr στο πλαίσιο του relaunch και τη χορογραφία με τίτλο The New Feminine Mindset. Η κίνηση και η τέχνη, είναι η ζωή της.
Στην πορεία της έπαιξε σημαντικό ρόλο η πρώτη της δασκάλα, Κατερίνα Λιάπη. Εκείνη την καθοδήγησε ώστε να προχωρήσει γρηγορότερα την τεχνική της, καθώς ήταν «μεγάλη» σύμφωνα με τα χορευτικά πρότυπα.
«Αναρωτιέμαι τι θα είχα κάνει αν τότε η δασκάλα μου με είχε αποθαρρύνει. Ίσως να μην συνέχιζα, μου είπε. «Βρήκα κομβική τη συνεισφορά της και την ευχαριστώ για αυτό. Είμαι ιδιαίτερα ευγνώμων προς όλες και όλους τους δασκάλους που συνάντησα στην εκπαίδευσή μου, για την καθοδήγηση και την προσφορά τους και είμαι πεπεισμένη πια ότι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε ως δάσκαλοι είναι να δώσουμε όσα περισσότερα εργαλεία και γνώση μπορούμε στους μαθητές μας μαζί με αυτοπεποίθηση και πίστη για να βρουν τον δικό τους δρόμο. Κανείς δεν μπορεί να ξέρει τα όρια του, αν δεν τολμήσει να τα ξεπεράσει».
Για τις δυσκολίες που έχει συναντήσει
Το πιο απαιτητικό και δύσκολο σημείο στην καριέρα μου είναι αυτό της δημιουργίας ενός νέου έργου. Χρειάζεται μεγάλη προετοιμασία, χρόνο και ολοκληρωτική αφοσίωση. Το φθινόπωρο ολοκλήρωσα το 4ο έργο σύγχρονου χορού με τον τίτλο W REST L ING με την οικονομική στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Κάθε νέα παράσταση αποτελεί μια νέα πρόκληση τόσο ως προς το κομμάτι της χρηματοδότησης, δηλαδή από πού και πώς θα βρούμε τους οικονομικούς πόρους για την παραγωγή του έργου, όσο και ως προς την καλλιτεχνική διαδικασία που αποτελεί και τον πυρήνα της δουλειάς. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι είναι η επιλογή των συνεργατών με τους οποίους θα δουλέψουμε εντατικά και ομαδικά με σκοπό να ερευνήσουμε και εξελίξουμε την αρχική ιδέα και να πραγματώσουμε την παράσταση. Επομένως, το job description της χορογράφου ανοίγεται σε πολλούς τομείς και περιλαμβάνει εύρεση πόρων, οργάνωση, διαχείριση, επικοινωνία με πιθανούς συνεργάτες, καλλιτεχνική έρευνα, καθοδήγηση και λήψη αποφάσεων. Φυσικά κάθε δημιουργός βρίσκει το δικό του τρόπο να λειτουργεί αλλά ειδικά στο ξεκίνημα καλείσαι να τα κάνεις όλα μόνη σου με την πολύτιμη βοήθεια των φίλων συνεργατών που πιστεύουν στην καλλιτεχνική σου πρόταση.
Ως γυναίκα χορεύτρια και χορογράφος οι συνθήκες είναι αρκετά απαιτητικές καθώς η επαγγελματική απορρόφηση είναι μικρή, οι θέσεις εργασίας λίγες και πολλές φορές όχι ικανές να σου προσφέρουν πλήρη οικονομική ανεξαρτησία. Το βάρος φαίνεται να πέφτει παραπλανητικά πάνω σου στο πώς εσύ ως γυναίκα καλλιτέχνης θα καταφέρεις να είσαι πολύ καλή στη δουλειά σου και να βρεις λύσεις παίρνοντας πρωτοβουλίες ενώ εξίσου μεγάλη ευθύνη φέρουν οι κρατικοί μηχανισμοί και τα μεγάλα καλλιτεχνικά ιδρύματα.
Κατά καιρούς έχω βιώσει περιστατικά σεξισμού, άλλα προφανή και άλλα πιο δυσδιάκριτα. Μεγαλώνοντας όμως μαθαίνεις να τα αναγνωρίζεις, να εμπιστεύεσαι το ένστικτό σου και να βάζεις τα όρια σου. Η κινητοποίηση που έφερε το #MeToo μας έδωσε θάρρος και θα πρέπει να είμαστε όλες και όλοι ενεργοί και κινητοποιημένοι ώστε να στηρίξουμε τα θύματα και να αλλάξουμε τις κακοποιητικές νοοτροπίες ξεκινώντας πρώτα από τον εαυτό μας.
Για το επάγγελμα του χορευτή στην Ελλάδα του 2022
Με εξαίρεση εκείνους που δραστηριοποιούνται σε κάποιον καλλιτεχνικό κλάδο, ο κόσμος δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένος με το επάγγελμα του χορευτή. Συναντώ ακόμα πολλά άτομα που δεν γνωρίζουν τι είναι ο σύγχρονος χορός και μπορεί να μην έχουν δει ποτέ τους μια παράσταση χορού. Ίσως η μόνη τους προσλαμβάνουσα είναι από τα τηλεοπτικά shows ή video clips. Θεωρώ πώς ο κόσμος αξίζει να στρέψει το ενδιαφέρον του στον χορό παρακολουθώντας παραστάσεις και μαθήματα. Ο σύγχρονος χορός έχει πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία και αποτελεί ένα ευρύ πεδίο τεχνικών χορού. Ο κάθε δημιουργός βρίσκει διαφορετικό τρόπο να προσεγγίσει το πεδίο του σύγχρονου χορού με σκοπό να αναδείξει τα θέματα που τον απασχολούν. Η ερευνητική διαδικασία, η κινησιολογία, οι πρακτικές, η αισθητική και το ύφος μιας παράστασης χορού μπορεί να διαφέρει πολύ από χορογράφο σε χορογράφο.
Το να βιοποριστείς από την τέχνη είναι δύσκολο, όπως είναι και γενικότερα δύσκολη η ζωή για τους περισσότερους από εμάς τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι όμως ακατόρθωτο. Απαιτεί αφοσίωση, μελέτη, προσαρμοστικότητα, ευφυΐα, θάρρος, τύχη και διασυνδέσεις και κυρίως αγάπη και θέληση γιατί δεν σου χαρίζεται τίποτα. Αφιερώνεις πολύ χρόνο και κόπο στο να διατηρείς το σώμα σου σε καλή φυσική κατάσταση για να μπορείς να χορεύεις και να αποφεύγεις όσο γίνεται τους τραυματισμούς και ταυτόχρονα αναζητάς χρηματοδοτήσεις για την καλλιτεχνική σου έρευνα και τις παραστάσεις. Είμαστε σκληρά εργαζόμενοι και χρειάζεται να αναγνωριστεί η περιοδική φύση του επαγγέλματος και να στηριχθεί εργασιακά ο κλάδος μας με ρεαλιστικά κριτήρια.
«Όταν χορεύω αισθάνομαι λίγο-πολύ μία ευρεία γκάμα συναισθημάτων. Aπό έντονη χαρά, ενθουσιασμό, αγάπη, συγκίνηση έως και πόνο, κούραση ή θυμό. O χορός είναι κάτι το οποίο κάνω καθημερινά επομένως με κάποιο τρόπο με ακολουθεί σε όλες τις φάσεις της ζωής μου. Είναι έκφραση, διέξοδος, βίωμα. Είναι ένα καταφύγιο».
Για όσα επιφυλάσσει το μέλλον
Για την ώρα συνεχίζουμε την περιοδεία μας στο εξωτερικό με την παράσταση Body Monologue την οποία ερμηνεύει η Γαβριέλα Αντωνοπούλου, σε μουσική Κωνσταντίνου Μπακογιάννη. Επόμενος σταθμός μας είναι η Τσεχία όπου θα δώσουμε πέντε παραστάσεις στην πρωτεύουσα και σε άλλες κοντινές πόλεις ενώ το έργο έχει ήδη παρουσιαστεί σε διεθνή φεστιβάλ στην Αθήνα, την Καλαμάτα, τη Σλοβενία, τη ν Πολωνία, τη Σλοβακία, την Κύπρο και την Πορτογαλία.
Στη συνέχεια οργανώνουμε την περιοδεία για το W REST L ING το οποίο παρουσιάστηκε για τέσσερις sold out παραστάσεις το φθινόπωρο στην Αθήνα με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού. Παράλληλα συμμετέχω ως χορεύτρια στις εκπαιδευτικές δράσεις χορού της Στέλλας Φωτιάδη που περιλαμβάνουν παραστάσεις και δραστηριότητες χορού σε σχολεία της Αττικής και ευελπιστούμε να φτάσουμε και στα σχολεία δυσπρόσιτων περιοχών. Τέλος 2 & 9 Απριλίου θα καθοδηγήσω ένα σεμινάριο έρευνας και αυτοσχεδιασμού στη σχολή Casa de Arte Kabeiria.
