Σαν σήμερα, 3 Οκτωβρίου 1979, έφυγε από τη ζωή ο κοινωνιολόγος Νίκος Πουλαντζάς

Σαν σήμερα, στις 3 Οκτωβρίου 1979, έφυγε από τη ζωή ο κοινωνιολόγος, Νίκος Πουλαντζάς. Γεννημένος στις 21 Σεπτεμβρίου 1936, υπήρξε σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο και πολιτικό επιστήμονα Μπομπ Τζέσοπ, ένας από τους μεγαλύτερους μαρξιστές θεωρητικούς της μεταπολεμικής περιόδου.

Ο ίδιος, σπούδασε νομικά και κοινωνικές επιστήμες στην Αθήνα, τη Χαϊδελβέργη και το Παρίσι, στο οποίο εγκαταστάθηκε από το 1961, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς. Αυτοκτόνησε τον Οκτώβριο του 1979, και μέχρι τότε ήταν Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο 8ο Πανεπιστήμιο του Παρισιού και Διευθυντής Σπουδών στην Ecole Pratique des Hautes Etudes.

Έγινε γνωστός για τη θεωρητική συνεισφορά του στην ανάλυση του καπιταλιστικού κράτους, του κράτους εκτάκτου ανάγκης (φασισμός, φασιστικές δικτατορίες), των κοινωνικών τάξεων, των σχέσεων εξουσίας και της σοσιαλιστικής στρατηγικής. Το έργο του, γνώρισε μεγάλη διάδοση σε πολλές χώρες και ιδιαίτερα στη Λατινική Αμερική, ενώ ο είχε ενεργό ανάμειξη στο αριστερό και κομμουνιστικό κίνημα της Γαλλίας και της Ελλάδας.

Το έργο του

Πριν συμπληρώσει το 30ο έτος της ηλικίας του, ήταν καθηγητής κοινωνιολογίας στο 8ο Πανεπιστήμιο του Παρισιού και το 1969, μετά την έκδοση του βιβλίου του «Πολιτική Εξουσία και Κοινωνικές Τάξεις», έγινε ευρέως γνωστός. Ωστόσο, πολλοί υποστηρίζουν πως η κορυφαία στιγμή της ζωής του, σε ό,τι αφορά στο συγγραφικό του έργο ήταν το βιβλίο «Φασισμός και δικτατορία». Τα βιβλία του, που είναι όλα γραμμένα στα γαλλικά και έχουν μεταφρασθεί στα ελληνικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, ισπανικά και ιαπωνικά.

Ο Πουλαντζάς ήταν εκείνος που εισήγαγε την έννοιας της «σχετικής αυτονομίας» του κράτους. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη θεωρία, με την οποία και αμφισβήτησε την παραδοσιακή μαρξιστική ανάλυση του κράτους, το κράτος λειτουργεί ως ένας χώρος όπου εκφράζονται και ανταγωνίζονται οι κοινωνικές και ταξικές δυνάμεις. Ο ίδιος, υποστήριζε παράλληλα ότι το κράτος ελέγχει την ιδεολογία των πολιτών μέσω θεσμών όπως το εκπαιδευτικό σύστημα ή τη θρησκεία.

Το τραγικό τέλος

Ο Νίκος Πουλαντζάς αυτοκτόνησε στις 3 Οκτωβρίου του 1979. Κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες πήδηξε στο κενό από τον 13ο όροφο μιας πολυκατοικίας του Παρισίου. Έπασχε από μανιοκατάθλιψη, ήταν μόλις 43 ετών και πριν από δύο χρόνια είχε αποκτήσει μια κόρη με τη σύντροφό του, γαλλίδα φιλόσοφο και φεμινίστρια, Ανί Λεκλέρ. Το τραγικό τέλος του άφησε ένα μεγάλο κενό στην πολιτική θεωρία, αλλά το έργο του έχει φέρει επανάσταση στη μαρξιστική θεωρία και στις πολιτικές επιστήμες.