Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ζουν με έντονο ρυθμό, καταφέρνοντας συνεχώς να "ανταποκρίνονται" σε όλα και να τα έχουν υπό έλεγχο. Στο περιβάλλον τους, φαίνονται επιτυχημένοι, οργανωμένοι και δραστήριοι. Κι όμως, μέσα τους μπορεί να υποβόσκει μια μορφή κατάθλιψης που δεν είναι τόσο εύκολα ανιχνεύσιμη.
Η λεγόμενη κατάθλιψη υψηλής λειτουργικότητας δεν συνοδεύεται πάντα από την ακινησία και τη διάχυτη θλίψη που συνήθως περιγράφεται. Αντίθετα, αφορά άτομα που εξακολουθούν να ανταπεξέρχονται στις υποχρεώσεις τους, διατηρώντας έναν φαινομενικά "φυσιολογικό" ρυθμό ζωής.
Ποιοι είναι οι «λειτουργικά καταθλιπτικοί»
Πρόκειται για άτομα που ενδέχεται να νιώθουν συνεχώς “άδεια”, όταν σταματούν να είναι απασχολημένα, να δυσκολεύονται να ηρεμήσουν, και να βιώνουν υπαρξιακή κόπωση, παρότι εξωτερικά δεν δείχνουν "πεσμένα".
Σύμφωνα με τη ψυχίατρο Τζούντιθ Τζόσεπ, πολλοί αναπτύσσουν αυτόν τον μηχανισμό ως απόκριση σε παλαιότερα τραύματα ή δύσκολες εμπειρίες. Η υπερπαραγωγικότητα γίνεται ασυνείδητο καταφύγιο, ένας τρόπος να διαχειριστούν τον εσωτερικό τους πόνο.
Ένας πρακτικός οδηγός φροντίδας
Αντί να προτείνει ριζικές αλλαγές, η ψυχίατρος ενθαρρύνει μικρές καθημερινές παρεμβάσεις που επαναφέρουν την αίσθηση σύνδεσης με τον εαυτό. Τα αποκαλεί τα πέντε V, εμπνευσμένα από τα δάχτυλα του χεριού – μια απλή υπενθύμιση ότι η φροντίδα βρίσκεται στα χέρια μας.
1. Αναγνώρισε τι νιώθεις
Πολλοί έχουν μάθει να αγνοούν ή να κρύβουν τα συναισθήματά τους. Η πρώτη πράξη φροντίδας είναι η παραδοχή τους, χωρίς κρίση, χωρίς ντροπή. Ονομάζοντας αυτό που συμβαίνει μέσα μας, μπορούμε να μειώσουμε τη σύγχυση και να κατανοήσουμε τι πραγματικά βιώνουμε.
2. Βρες έναν υγιή τρόπο έκφρασης
Τα συναισθήματα χρειάζονται διέξοδο. Αυτό δεν σημαίνει ξέσπασμα, αλλά έκφραση με πρόθεση. Μια συζήτηση, ένα ημερολόγιο, ακόμα και ένα απλό "σε χρειάζομαι να με ακούσεις" προς κάποιον που εμπιστεύεσαι, αρκεί για να αποφορτιστείς με ασφάλεια.
3. Ξαναβρες τι έχει σημασία για σένα
Όταν ζεις με στόχο την απόδοση, μπορεί να χαθεί η ουσία. Στρέψε το βλέμμα σε εκείνα που σου δίνουν προσωπικό νόημα, όχι βάσει εξωτερικών κριτηρίων, αλλά με γνώμονα αυτό που σε γεμίζει. Εντόπισέ τα και φρόντισε να τα εντάξεις, έστω και λίγο, στην καθημερινότητά σου.
4. Πρόσεξε το σώμα και τη ρουτίνα σου
Ο ύπνος, η διατροφή, η άσκηση – όλα επηρεάζουν άμεσα τη διάθεση. Αλλά και η ποιότητα των σχέσεων, ο χρόνος μακριά από οθόνες, η σύνδεση με τον εαυτό. Είναι "ζωτικά σημεία" που συνήθως αγνοούνται όταν όλα περιστρέφονται γύρω από την απόδοση.
5. Δημιούργησε στιγμές
Δεν χρειάζεσαι μεγάλες αλλαγές, αλλά μικρές πράξεις που να λειτουργούν ως φωτεινές στάσεις μέσα στη μέρα. Ένα διάλειμμα, μια βόλτα, ένας ήσυχος καφές – μικρές επενδύσεις στην προσωπική χαρά που σου θυμίζουν ότι δεν ζεις μόνο για να παράγεις.
Δεν χρειάζεται να φτάσεις στα όρια για να ζητήσεις βοήθεια ή να αλλάξεις ρυθμό. Ένα μικρό βήμα τη φορά μπορεί να είναι αρκετό για να φέρει ανακούφιση και πιο βαθιά σύνδεση με ό,τι σε στηρίζει, υπογραμμίζει η ψυχίατρος.
