Πρόκειται για ένα εξαιρετικά συχνό νόσημα, καθώς αφορά μέχρι και το 3% του γενικού πληθυσμού. Παγκοσμίως περισσότεροι από 120 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από ψωρίαση, ενώ μόνο στην Ελλάδα οι ασθενείς ξεπερνούν τους 250.000. H ψωρίαση μπορεί να πρωτοεμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων εκδηλώνεται στις ηλικίες 20 έως 35 ετών, ενώ μία ακόμα κορύφωση παρατηρείται γύρω από την ηλικία των 50-60 ετών.
Η συχνότερη κλινική μορφή της ψωρίασης, είναι η ψωρίαση κατά πλάκας, που χαρακτηρίζεται από ροδόχροες πλάκες, καλυπτόμενες από αργυρόχροα λέπια. Οι περιοχές του σώματος που επηρεάζονται συχνότερα είναι το τριχωτό της κεφαλής, οι αγκώνες και τα γόνατα, ενώ μερικές φορές η ψωρίαση έχει την τάση να επεκτείνεται ή να εμφανίζεται και σε άλλα σημεία του σώματος, όπως τα νύχια. Τα συχνότερα συμπτώματα που συνοδεύουν την ψωρίαση είναι ο κνησμός, η ερυθρότητα και η απολέπιση. Μερικές φορές το εξάνθημα μπορεί να συνοδεύεται από πόνο, ιδιαίτερα εάν οι βλάβες εντοπίζονται στις παλάμες και τα πέλματα και υπάρχουν ρωγμές.
Οι χαρακτηριστικές αυτές δερματικές αλλοιώσεις ιδιαίτερα όταν εντοπίζονται σε ορατές για τους άλλους δερματικές επιφάνειες, όπως τα χέρια ή το πρόσωπο, επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής των ασθενών σε καθημερινή βάση. Αυτό τους δημιουργεί πραγματικό ή φαντασιακό κοινωνικό αποκλεισμό και στιγματισμό. Οι ασθενείς με ψωρίαση δυσκολεύονται στις κοινωνικές, προσωπικές, εργασιακές και σεξουαλικές τους σχέσεις. Πολλοί μάλιστα από τους ασθενείς με ψωρίαση πάσχουν από κατάθλιψη.
Η ψωρίαση είναι μια νόσος μη μεταδοτική και δεν θα πρέπει να συγχέεται με την ψώρα που οφείλεται σε παράσιτο. Πρόκειται για μια φλεγμονώδη νόσο που οδηγεί στον υπέρμετρο πολλαπλασιασμό της επιδερμίδας. Η ακριβής αιτιολογία της νόσου δεν έχει διαλευκανθεί και παραμένει άγνωστη. Σύμφωνα με τις τελευταίες απόψεις της επιστήμης, η ψωρίαση φαίνεται να οφείλεται σε διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος, καθιστώντας την ένα αυτοάνοσο νόσημα που σημαίνει πως ο οργανισμός επιτίθεται έναντι στα ίδια του τα κύτταρα και τους ιστούς με αποτέλεσμα να εμφανίζονται οι χαρακτηριστικές βλάβες του δέρματος. Η ψωρίαση είναι μια πολυπαραγοντική πάθηση, στην οποία η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο. Για την παθογένεια της νόσου έχουν επίσης ενοχοποιηθεί μερικά φάρμακα, η διατροφή και ιδιαίτερα το δυτικό πρότυπο διατροφής, το κάπνισμα, η λήψη αλκοόλ, ο τρόπος ζωής (καθιστική) και η παχυσαρκία.
Η ψωρίαση θεωρείτε σήμερα μία συστηματική φλεγμονώδη νόσο που σχετίζεται με την καταγραφή αρκετών συννοσηροτήτων, λόγω της φλεγμονής που υπάρχει στον οργανισμό. Οι ασθενείς με ψωρίαση εμφανίζουν συχνότερα και πολύ νωρίτερα από τον γενικό πληθυσμό καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως στεφανιαία νόσο ή έμφραγμα του μυοκαρδίου, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία και σακχαρώδη διαβήτη (μεταβολικό σύνδρομο). Σε ένα ποσοστό 10- 30%, οι ασθενείς με ψωρίαση, μπορεί να αναπτύξουν ψωριασική αρθρίτιδα. Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι μία επώδυνη, χρόνια φλεγμονώδης νόσος που χαρακτηρίζεται από πόνο, δυσκαμψία, διόγκωση και ευαισθησία των αρθρώσεων. Η ψωριασική αρθρίτιδα μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ικανότητα διεξαγωγής των καθημερινών δραστηριοτήτων και έχει αναφερθεί ότι αυξάνει την ανικανότητα για εργασία.
Η ψωρίαση είναι μία χρόνια πάθηση, με υφέσεις και εξάρσεις. Η θεραπεία απαιτεί μακροχρόνια παρακολούθηση και καλή συνεργασία μεταξύ ιατρού και ασθενούς. Μέχρι σήμερα η νόσος δεν θεωρείται ιάσιμη, αλλά με τις ως τώρα διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές οι ασθενείς μπορούν να επιτύχουν μεγάλες περιόδους ύφεσης
Οι υπάρχουσες θεραπευτικές προσεγγίσεις ταξινομούνται σε τρεις βασικές κατηγορίες:
- την εφαρμογή φαρμάκων στο δέρμα (τοπική θεραπεία),
- τη χρήση της υπεριώδους ακτινοβολίας (φωτοθεραπεία), και
- τη χορήγηση συστηματικών θεραπειών, είτε από το στόμα (κυκλοσπορίνη, μεθοτρεξάτη, ρετινοειδή, απρεμιλάστη) είτε σε ενέσιμη μορφή (βιολογικές θεραπείες: ανταλιμουμάμπη, ετανερσέπτη, ινφλιξιμάμπη, ουστεκινουμάμπη, σεκουκινουμάμπη), τα οποία στοχεύουν ευρύτερες ή στοχευμένες φλεγμονώδεις λειτουργίες.
Οι τοπικές θεραπείες συνήθως χρησιμοποιούνται στην ήπια ψωρίαση ενώ οι συστηματικές θεραπείες σε μέτρια και σοβαρή ψωρίαση.
Ο ρόλος του δερματολόγου είναι κομβικός για την έγκαιρη διάγνωση της ψωρίασης και την αναγνώριση των πιθανών συννοσηροτήτων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο ψωριασικός ασθενής να αντιμετωπίζεται ολιστικά από τον θεράποντα ιατρό του και να αναγνωρίζονται και να αντιμετωπίζονται εγκαίρως οι διάφοροι παράγοντες κινδύνου. Η θεραπεία πρέπει να εξατομικεύεται για κάθε ασθενή και να συνυπολογίζεται η βαρύτητα, η έκταση, η εντόπιση, η μορφή της νόσου, η ηλικία και η επίδραση στην ποιότητα ζωής.
Σήμερα, υπάρχει ουσιαστική ανάγκη για νέες θεραπευτικές προτάσεις για την μέτρια-σοβαρή ψωρίαση, καθώς περίπου το 40- 50% των ασθενών δεν είναι ικανοποιημένοι με τις υπάρχουσες θεραπείες. Οι προσδοκίες των ασθενών με ψωρίαση έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς το «καθαρό δέρμα», αποτελεί πλέον τον νέο θεραπευτικό στόχο. Λόγω των συννοσηροτήτων και της συστηματικής φλεγμονής στους ψωριασικούς ασθενείς, υπάρχει ανάγκη για νέες θεραπείες με χρήση από νωρίς που επιτυγχάνουν και διατηρούν μακροπρόθεσμα «καθαρό δέρμα» σε περισσότερους ασθενείς και παράλληλα αναστέλλουν την εξέλιξη των συνοδών νοσημάτων όπως η ψωριασική αρθρίτιδα.
Πλέον έχουμε στη διάθεσή μας νεότερες στοχευμένες θεραπείες που προσφέρουν ελπίδα και αισιοδοξία στους ασθενείς μας. Μάλιστα βάση ενδείξεων από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων μας δίνεται η δυνατότητα να ξεκινήσουμε από νωρίς μερικές από τις νέες αυτές θεραπείες (π.χ. σεκουκινουμάμπη, ανταλιμουμάμπη), δηλαδή πριν τη χρήση των «κλασσικών» συστηματικών θεραπειών (π.χ. κυκλοσπορίνη, μεθοτρεξάτη και ρετινοειδή) στους ψωριασικούς ασθενείς.
Σήμερα πλέον οι ασθενείς που ζουν με χρόνια νοσήματα όπως η ψωρίαση και η ψωριασική αρθρίτιδα στην Ελλάδα, έχουν πρόσβαση σε καινοτόμες και ιδιαίτερα αποτελεσματικές θεραπείες. Και η εμπειρία μας η οποία διαρκώς αυξάνεται, επιτρέπει να είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι για τη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών μας.
Ευτέρπη Ζαφειρίου
Επίκουρη Καθηγήτρια Δερματολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Ιατρείο ψωρίασης - Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας
