Η συναρπαστική ζωή του μοντέλου που κατέρριψε ρατσιστικά στερεότυπα

Η China Machado, το πρώτο μη λευκό μοντέλο που εμφανίστηκε σε εξώφυλλο περιοδικού μόδας στον δυτικό κόσμο, η γυναίκα που συνέχισε το modeling ακόμα κι αφού μπήκε στην 80ή δεκαετία της ζωής της, πέθανε πλήρης ημερών στα 87 της, έχοντας κατακτήσει τον τίτλο ενός από τα μοντέλα που στιγμάτισαν την παγκόσμια μόδα κι έχοντας ολοκληρώσει μια ζωή βγαλμένη από μυθιστόρημα.

“Ποτέ δεν έκανα δίαιτα ούτε γυμναστική. Τρώω σαν γουρούνι, πίνω κυρίως βότκα και καπνίζω ακόμα” δήλωνε με άνεση σε μια από τις πιο πρόσφατες συνεντεύξεις της, στην Telegraph το 2013. “Και ποτέ δεν ονειρεύτηκα ότι θα έκανα όλα όσα έκανα. Στη ζωή μου πάντα συνέβαιναν διάφορα...”.

Μια survivor, που θαύμαζε τις λευκές

Το όνομα China είναι το ψευδώνυμο που πήρε όταν ξεκίνησε το μόντελινγκ. Γεννήθηκε ως Noelie Dasouza Machado στην οικονομικά εύρωστη γαλλική συνοικία της Σανγκάης ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1929. Στη ζωή της, ειδικά στον χώρο του μόντελινγκ ήρθε αντιμέτωπη με το ρατσισμό που τη χαρακτήρισε “μαύρη”, όμως οι ρίζες της είναι από την Πορτογαλία, την Κίνα και την Ινδία (αποτέλεσμα 400 χρόνων γάμων Πορτογάλων αποίκων με ντόπιους των λιμανιών της Ανατολής όπως η Goa και το Macao).

Χάρις στις συνεχείς μετακομίσεις της οικογένειας, μεγάλωσε μαθαίνοντας να μιλά τέσσερις γλώσσες, πορτογαλικά, γαλλικά, αγγλικά και κινέζικα. Δεν ήταν ωστόσο ένα κορίτσι που αγαπούσε τη μόδα, ούτε και θεωρούσε τον εαυτό της όμορφο. Είδωλά της ήταν οι βαμπ του Χόλιγουντ, η Rita Hayworth, η Vivien Leigh και η Ava Gardner, όλες λευκές. “Δεν τους έμοιαζα καθόλου, άρα πώς να θεωρηθώ όμορφη;”.

Όσο κι αν δεν πίστευε πως ήταν όμορφη, μέσα της ήξερε από παιδί πως είναι survivor. Σε ηλικία έξι ετών αρρώστησε βαριά από τυφοειδή πυρετό και μηνιγγίτιδα κι ήταν σε καραντίνα στο νοσοκομείο, όταν οι Ιάπωνες επιτέθηκαν στη Σανγκάη. Στο χάος που ακολούθησε, κρίθηκε νεκρή, μέχρι που την εντόπισε ο πατέρας της να παραληρεί σε ένα κάρο γεμάτο πτώματα.

Έρωτες, πάθη και modeling

Όταν ήταν 16 ετών, η οικογένεια της εγκαταστάθηκε στο Buenos Aires. Τρία χρόνια μετά, έπιασε δουλειά ως αεροσυνοδός στην Pan Am και μετακόμισε μαζί με τον αδερφό της στο Περού. Εκεί συνάντησε τον φημισμένο ταυρόμαχο Luis Miguel Dominguin. Τρεις μέρες μετά την πρώτη γνωριμία, τα παράτησε όλα κι έφυγε μαζί του για το Μεξικό, αφήνοντας πίσω της μια σκανδαλισμένη οικογένεια κι έναν πατέρα που έκανε 15 χρόνια να της ξαναμιλήσει.

Με τον Dominguin γνώρισε την κοσμική ζωή των πιο glamorous party και συναναστράφηκε κορυφαίες προσωπικότητες της εποχής (από τον Errol Flynn μέχρι τον Pablo Picasso, το φλερτ του οποίου -όπως έχει πει- ήταν πολύ νέα για να εκτιμήσει).

Το παραμύθι του πρώτου μεγάλου έρωτα είχε άδοξο, αλλά -κατά μία έννοια- εντυπωσιακό, τέλος. Ο γοητευτικός και playboy Dominguin την εγκατέλειψε για το είδωλό της, την -ακόμα παντρεμένη με τον Frank Sinatra τότε- Ava Gardner. Ήταν μαζί του στο πάρτυ, όπου γνωρίστηκαν. “Μπορείτε να φανταστείτε πώς είναι να βλέπεις την ωραιότερη γυναίκα του κόσμου να διεκδικεί τον άντρα σου; Δεν είχα καμία τύχη...”.

Ουδέν κακό, αμιγές καλού. Απογοητευμένη και μόνη μετακόμισε στο Παρίσι, ακολουθώντας τη συμβουλή φίλης που της είπε να δοκιμάσει την τύχη της στο modeling. Ένα τυχαίο γεγονός την οδήγησε στην πασαρέλα του οίκου Givenchy και μέσα σε μια διετία βρέθηκε να συνεργάζεται με διάσημους οίκους (Dior, Balenciaga) και να θεωρείται το πιο υψηλά αμειβόμενο μοντέλο πασαρέλας στην Ευρώπη.

Στο Παρίσι συνάντησε και τον πρώτο σύζυγό της, τον γοητευτικό γιο διπλωμάτη Martin LaSalle, τον οποίο χαρακτήριζε “υπερβολικά όμορφο. 'Ενα ακαταμάχητο μείγμα γοητείας Henry Fonda και Montgomery Clift”. Πάραυτα, η σχέση τους διαλύθηκε προσωρινά όταν στη ζωή της μπήκε ο βραβευμένος με Όσκαρ William Holden, όμως αποκαταστάθηκε και κατέληξε σε γάμο to 1957. Οκτώ χρόνια μετά ήρθε το διαζύγιο, εξαιτίας της σχέσης της με φίλο του συζύγου. Στο ερώτημα αν μετανιώνει για τη στάση της απέναντί του, έχει απαντήσει: “Έχω μερικές τύψεις γιατί σίγουρα πλήγωσα κάποιους άντρες στη διάρκεια της ζωής μου. 'Ομως, άντρες είναι, μπορούν να φροντίσουν τους εαυτούς τους”.

Το 1978, συνάντησε τον άνθρωπο στον οποίο έμεινε πιστή για τα υπόλοιπα 38 χρόνιας της ζωής της, τον δεύτερο σύζυγο Riccardo Rosa. “Γνωριστήκαμε σε ένα πάρτι, με συνόδεψε σπίτι κι έκτοτε δεν έφυγε ποτέ...”.

Καταρρίπτοντας ρατσιστικά κλισέ χρώματος και ηλικίας

Στο μεσοδιάστημα, βέβαια, είχαν γίνει κι άλλα πολλά σημαντικά, όχι μόνο για τη ζωή της, αλλά και για την παγκόσμια ιστορία της μόδας. Πίσω στο 1958, είχε γίνει η γνωριμία με έναν από τους κορυφαίους φωτογράφους της εποχής, τον Richard Avedon. Ο Avedon εντυπωσιάστηκε από την εμφάνιση και την προσωπικότητά της, την έκανε “μούσα” του, τη φωτογράφησε σε πόζες, στις οποίες ουδείς τότε τολμούσε να φωτογραφήσει μη λευκά μοντέλα και την επέβαλλε κατά μία έννοια στο εξώφυλλο του Harper's Bazaar, τον Φεβρουάριο του 1959, απειλώντας ότι δεν θα συνεχίσει τη συνεργασία του με το περιοδικό.

Εκείνη δεν έμαθε για τον “εκβιασμό” παρά 20 χρόνια μετά, γνώριζε όμως καλά τον ρατσισμό, από τις πρώτες πασαρέλες της, όταν πελάτες κυρίως από τον αμερικανικό Νότο, αρνούνταν να αγοράσουν δημιουργίες που φορούσε ένα “μαύρο” μοντέλο. Αλλά ακόμα κι αργότερα, την εποχή της μεγάλης επιτυχίας και δόξας όπως είχε πει σε συνέντευξη στο CNN, “κάθε καμπάνια που έκανα με παρουσίαζε ως “Η Μεγάλη China!”. Αισθανόμουν λίγο σαν να ήμουν νούμερο τσίρκου”.

Τα ρατσιστικά στερεότυπα δεν ήταν τα μόνα που κατέρριψε σε μια καριέρα που συνεχίστηκε κι αφού εγκατέλειψε το μόντελινγκ, για να περάσει πίσω από τις κάμερες και να εργαστεί ως fashion editor στο Harper's Bazaar, ταξιδεύοντας και συμμετέχοντας στη φωτογράφηση άλλων γυναικών, μεταξύ των οποίων η Elizabeth Taylor και η Judy Garland σε κοινή φωτογράφηση. Και για να κάνει αργότερα παραγωγές σε τηλεοπτικά fashion shows, να σχεδιάσει κοστούμια για ταινίες όπως και τη δική της σειρά πλεκτών και να επανέλθει στα περιοδικά, συνεργαζόμενη στην ίδρυση του Lear's -ενός περιοδικού αφιερωμένου σε γυναίκες άνω των 35 ετών.

Στα 81 της, πάνω από μισό αιώνα μετά την πρώτη της πασαρέλα, επέστρεψε στο μόντελινγκ, φωτογραφιζόμενη για το Harper’s Bazaar και υπογράφοντας συμβόλαια για μεγάλες διαφημιστικές καμπάνιες -π.χ. της Ray-Ban, χωρίς να υποβληθεί ποτέ σε πλαστική επέμβαση.

“Βάφω τα μαλλιά μου και προσπαθώ να δείχνω όσο καλύτερη γίνεται. Ομως δεν έχω πειράξει το πρόσωπο ούτε το σώμα μου” δήλωνε. “Το να αρχίσεις να ανησυχείς για την ηλικία είναι το χειρότερο που μπορεί να σου συμβεί. Ξεκινάς να φτιάξεις κάτι κι ύστερα βλέπεις διαρκώς κι άλλα πράγματα που δεν σου αρέσουν επάνω σου. Θα ήθελα να κάνω πολλές διορθώσεις στο πρόσωπό μου, όμως ήξερα ότι αν άρχιζα, δεν θα σταματούσα ποτέ”.

Ο θάνατος τη βρήκε από καρδιακό επεισόδιο, στο υπέροχο σπίτι της στο εντυπωσιακό Long Island Sound, όπου ζούσε μαζί με τον σύζυγο και τον σκύλο τους. Εκτενή αφιερώματα σε διεθνή media, και συλλυπητήρια σχόλια υψηλών στελεχών της βιομηχανίας μόδας ακολούθησαν την ανακοίνωση της οικογένειας της. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Ivan Bart, προέδρου της IMG Models: “Το μήνυμα που η China ήθελε πάντα να στέλνει στα νεότερα κορίτσια ήταν ότι "ο εαυτός σας σας ανήκει, η ομορφιά σας είναι δική σας". Τους έδειξε, μάλιστα, πώς θα το πετύχουν, με τη ζωή της”.