Κορωνοϊός: Η λογοτεχνία ως οιωνός μέσα από τα πιο επίκαιρα βιβλία που έχουν γραφτεί ποτέ

Κίνδυνος, φόβος, πανικός. Οι τρεις λέξεις που συνοδεύουν συνήθως, την εξάπλωση μίας επιδημίας που μετατρέπεται σε πανδημία. Οι επιδημίες, όποια ονομασία κι αν έχουν κάθε φορά, έρχονται από τα βάθη των αιώνων και έχουν αποδοθεί εξαιρετικά σε μερικά από τα διασημότερα έργα της ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας.

Με σύμβολα και αλληγορίες, λογοτεχνικά έργα συνθέτουν εικόνες από άλλες εποχές και ασθένειες, αποδεικνύοντας πως η νέα πανδημία του κορωνοϊού είχε λάβει διαφορετικές μορφές κατά το παρελθόν σε αμέτρητες λογοτεχνικές σελίδες.

Η «πανούκλα» του Αλμπέρ Καμύ είχε γραφτεί το 1947 στα γαλλικά. Το πιο δυνατό ίσως, λογοτεχνικό έργο, τοποθετημένο στο Οράν της Αλγερίας κατά τη δεκαετία του 1950, περιγράφει πως η πόλη έχει αποκοπεί από τους πάντες, εξαιτίας της εμφάνισης μιας πανδημίας, της πανούκλας. Αγωνία, τρόμος, οικονομική εκμετάλλευση από επιτήδειους και η μεγάλη ανάγκη για ελευθερία είναι μερικά από τα κυριότερα θέματα που θίγονται στο λογοτεχνικό δημιούργημα, που θέτει επ' αόριστον την απειλή για μελλοντική επιδημία, ακόμη και μετά την υποχώρηση της πανούκλας.

Η πανούκλα ωστόσο, πηγαίνει πιο πίσω, αποτελώντας το κεντρικό θέμα σε ένα από τα πιο δημοφιλή έργα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας για τις επιδημίες, στο «Δεκαήμερο» (1349-1352) του Τζοβάνι Βοκάκιου. Ο Βοκάκιος μιλάει στα διηγήματα του βιβλίου του για την πανούκλα η οποία έχει πλήξει τη Φλωρεντία με πρωταγωνιστή το γυναικείο φύλο που φαίνεται να μην επηρεάζεται βαθιά από αυτή. Η δύναμη του έρωτα πρωτοστατεί εδώ μέσα από ιστορίες που αφηγούνται γυναίκες όταν εγκαταλείπουν την πόλη για να πάνε στη εξοχή, αφήνοντας την επιδημία και το κακό πίσω τους.

Η λογοτεχνική επιδημία ως κεντρικό μοτίβο και στην ιστορία της ελληνικής πεζογραφίας, αποδίδεται και μέσω της υπογραφής του αγαπημένου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη με μοναδικό τρόπο. Στο διήγημα που δημοσιεύτηκε το 1893, «Βαρδιάνος στα σπόρκα», περιγράφεται η ιστορία της γριάς Σκεύως, που μεταμφιέζεται σε άντρα και γίνεται βαρδιάνος (φύλακας) στα σπόρκα (μολυσμένα καράβια), με σκοπό να σώσει το γιο της από τη χολέρα που έπληξε την Ευρώπη το 1865. Το έργο παρουσιάζει κυρίως, την αδυναμία του ελληνικού κράτους να ανταποκριθεί στις ανάγκες και την αποφυγή εξάπλωσης της επιδημίας.

Χρόνια αργότερα, ένα ακόμη έργο- σταθμός αποτελεί το μυθιστόρημα «Λοιμός» του Ανδρέα Φραγκιά, που κυκλοφόρησε το 1972. Περιγράφοντας μια μεταδοτική ασθένεια, το βιβλίο πραγματεύεται τις αντίξοες συνθήκες στη μεταπολεμική Μακρόνησο και τα βάσανα των κρατουμένων, που υποχρεώνονται να κυνηγήσουν τις μύγες σαν να εκπροσωπούν εχθρούς του έθνους.

Επιστρέφοντας στην ξένη λογοτεχνία, επιλέξαμε να κλείσουμε με «Το Κοράκι» του Στίβεν Κινγκ, που παρότι γράφτηκε το 1978, προμηνύει πολλά γεγονότα από τον δικό μας αιώνα. Η πλοκή περιστρέφεται γύρω από μια επιδημία γρίπης, η οποία εξαπλώνεται ραγδαία, απειλώντας να αφανίσει το περισσότερο μέρος του πληθυσμού. Πρωταγωνιστές γίνονται όσοι καταφέρνουν να επιζήσουν, αναδιοργανώνοντας τις ελάχιστες δυνάμεις που τους έχουν απομείνει. «Πρώτα ήρθαν οι μέρες της επιδημίας... Έπειτα ήρθαν τα όνειρα... Εφιάλτες που προειδοποιούσαν για την έλευση του σκοτεινού άντρα».