ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ 100: Η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη για τα 100 χρόνια των αγαπημένων μας μπισκότων

Την έκθεση εγκαινίασε η Α.Ε. η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου την Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2021 και ανοίγει στο κοινό την Πέμπτη 9 Δεκεμβρίου 2021.

Στη Συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι της Τετάρτης 8 Δεκεμβρίου, η Πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη κυρία Ειρήνη Γερουλάνου στο χαιρετισμό της τόνισε: «Θέλω να ευχαριστήσω ολόθερμα και να συγχαρώ την Πρόεδρο και διευθύνουσα Σύμβουλο της Εταιρείας κα Ιωάννα Παπαδοπούλου. Θέλω να της εκφράσω με ειλικρίνεια τον θαυμασμό όλων μας για όλα αυτά που έχει καταφέρει στην εταιρεία Παπαδοπούλου, και για όλα αυτά που έχει προσφέρει σε όλους μας: Γλυκές αναμνήσεις και εμπειρίες αλλά και υπερηφάνεια για την τόσο σπάνια και σημαντική πορεία μιας Ελληνικής οικογενειακής Εταιρείας. Η Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Εταιρείας Ε.Ι. Παπαδόπουλος Α.Ε. κυρία Ιωάννα Παπαδοπούλου, στην ομιλία της, ανέφερε: Η επέτειος αυτή είναι η αφορμή για την έκθεση ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ 100-Η ιστορία της Εταιρείας 1922-2022 και την παρουσίαση για πρώτη φορά στο κοινό του Ιστορικού Αρχείου της μέσα από το Μουσείο Μπενάκη». Και συνέχισε: Μόνο με πλήρη γνώση της κληρονομιάς μας και πατώντας γερά στις ρίζες μας μπορούμε να σηματοδοτήσουμε το μέλλον.

Διαφήμιση μπισκότων Πτι-Μπερ, 1975

Μέσα από τα τεκμήρια του Ιστορικού Αρχείου της Εταιρείας ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ -ενός από τα πληρέστερα και καλύτερα οργανωμένα αρχεία ελληνικής επιχείρησης- η έκθεση παρουσιάζει για πρώτη φορά όλες τις σημαντικές πτυχές της εκατόχρονης ιστορίας και δράσης μιας από τις μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις στον χώρο της διατροφής. Την έκθεση επιμελήθηκαν οι Ερατώ Κουτσουδάκη, αρχιτέκτων-μουσειολόγος, και Σπύρος Κίζης, σχεδιαστής προϊόντων και εσωτερικών χώρων.

Ποιοτικός Έλεγχος Μπισκότων Μιράντα στο Εργοστάσιο της Αθήνας, 1965

Μέσα από 10 ενότητες, οι οποίες αντιστοιχούν σε ισάριθμα εκθεσιακά περιβάλλοντα, με φαινομενικά ελεύθερη νοηματική αλληλουχία, η αφήγηση καλεί τους επισκέπτες σε ένα ταξίδι που περιλαμβάνει περισσότερα από 300 εκθέματα, πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό και διαδραστικούς σταθμούς για μικρούς και μεγάλους, ενώ δεν λείπουν οι εκπλήξεις! Κάθε ενότητα αναπτύσσεται σε ένα εκθεσιακό περιβάλλον σχεδιασμένο έτσι ώστε να παραπέμπει στο περιεχόμενό της, ενώ όλα μαζί συνθέτουν μια πλούσια μουσειακή εμπειρία, σχεδιασμένη ως την παραμικρή της λεπτομέρεια με γνώμονα να παρουσιαστεί για πρώτη φορά στο κοινό ο πλούτος του ιστορικού αρχείου της εταιρείας ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ.

Διαφημιστικό καρότσι για προϊόντα, 1960-65

Τον επισκέπτη καλωσορίζει ένα κόκκινο δωμάτιο με έναστρο ουρανό, όπου ως αστέρια λάμπουν τα «πολύτιμα» της ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, τα προϊόντα της, διεγείροντας την περιέργεια και την προσμονή του.

Στην πρώτη θεματική ενότητα, ο επισκέπτης συναντά πολυάριθμα ιστορικά τεκμήρια: συσκευασίες, ετικέτες, παλιές διαφημίσεις, έντυπες και κινηματογραφικές, κοσμούν ένα λιτό περιβάλλον που παραπέμπει αφαιρετικά σε μακέτα διαφήμισης. Μέσα από το υλικό καταδεικνύεται η σημασία της μάρκας, της συσκευασίας και της διαφήμισης και η συνειδητή χρήση των εργαλείων αυτών από την οικογένεια Παπαδοπούλου ήδη από τα πρώτα βήματα της επιχειρηματικής της δραστηριότητας, γεγονός που σε μεγάλο βαθμό βοήθησε την επιχείρηση να εδραιωθεί στην πρώτη θέση του τομέα της.

Συσκευασία από λευκοσίδηρο για τα μπισκότα «Ανάμικτα δι'Οικογενείας». 1939-1957

Η επόμενη αίθουσα είναι αφιερωμένη στην παραγωγή προϊόντων στα εργοστάσια της επιχείρησης. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει πώς φτιάχνονται αγαπημένα προϊόντα, μπισκότα, ψωμιά, φρυγανιές και μπάρες δημητριακών, μέσα από ιστορικά εκθέματα, animation videos και μια μεγάλη λειτουργική μακέτα. Την εμπειρία συμπληρώνουν εικαστικές φωτογραφίες του Νίκου Μάρκου από τις εγκαταστάσεις της ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ σε όλη την Ελλάδα. Δεσπόζουσα είναι εδώ και μια προβολή λογικής «live streaming» από το εσωτερικό εργοστασίου, ενώ αναπτύσσονται και ζητήματα της καθημερινής ζωής στα εργοστάσια.

Σφραγίδα για Πτι Μπερ με την επιγραφή ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ/Petit Beurre/ ΑΘΗΝΑΙ, δεκαετία 1930

Στη συνέχεια η έκθεση αφηγείται στον επισκέπτη την ιστορία ενός αιώνα της εταιρείας ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, μιας από τις λίγες τόσο μακρόχρονες και υγιείς στην ιστορία του ελληνικού επιχειρείν. Παρουσιάζονται οι βασικοί σταθμοί της ιστορίας της παράλληλα με την ιστορία της Ελλάδας, μέσα από ένα πλούσιο σε εκθέματα χρονολόγιο. Ταυτόχρονα, παρουσιάζεται συνοπτικά η ιστορία του μπισκότου διεθνώς, και στον ελληνικό χώρο. Η συγκριτική παρουσίαση μεγάλων και ιστορικών επιχειρήσεων μπισκοτοποιίας σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες και η αναφορά σε άλλες ιστορικές ελληνικές μπισκοτοβιομηχανίες προσφέρουν στον επισκέπτη σφαιρική θεώρηση. Η ενότητα ολοκληρώνεται με μια διαδραστική κατασκευή που πληροφορεί για τα μπισκότα που καταναλώνουν οι λαοί σε όλον τον πλανήτη και τις μικρές τους ιστορίες.

Ετικέτα για λευκοσιδηρά δοχεία χύμα μπισκότων «Πετί-Μπερ», 1928-29

Στη μέση της εκθεσιακής διαδρομής έχει διαμορφωθεί μια μικρή ενότητα-ιντερμέδιο, αφιερωμένη στα παραμύθια που αντλούν την έμπνευση και τη θεματολογία τους από τις ζύμες, τα μπισκότα και τα ψωμιά, σε εικονογράφηση της Μυρτούς Δεληβοριά και κείμενα της Ειρήνης Βοκοτοπούλου. Ο Κοντορεβυθούλης, ο Χάνσελ και η Γκρέτελ, ο Σιμιγδαλένιος είναι μόνο κάποιοι από τους πρωταγωνιστές εδώ.

Συλλεκτικές συσκευασίες μπισκότου « Caprice » με σχέδια του Keith Haring , 2007

Η έκθεση συνεχίζεται με την παρουσίαση του πλέγματος ανθρώπων που συνεργάζονται ώστε να μπορέσουν απλά και καθημερινά αγαθά, όπως το μπισκότο, το ψωμί, οι φρυγανιές, οι μπάρες δημητριακών, να φτάσουν στα σπίτια μας. Τους πίνακες, τα κείμενα και τα διαγράμματα της εσωτερικής δομής της Εταιρείας συμπληρώνουν συνεντεύξεις εργαζομένων και συνεργατών της, δίνοντας προσωποποιημένη πληροφορία στον επισκέπτη. Εδώ μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει και έναν ψηφιακό διαδραστικό σταθμό-παιχνίδι για παίκτες όλων των ηλικιών: Θα καταφέρεις να βάλεις κάθε εργαζόμενο στο πόστο του, ώστε να θέσεις σε λειτουργία τη γραμμή παραγωγής του εργοστασίου; Στο πλαίσιο ανίχνευσης του δικτύου διανομής των προϊόντων ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ παρουσιάζεται η εξαγωγική δραστηριότητα της Εταιρείας.

Σφραγίδες-κοπτικά για τα μπισκότα « Rondo », « Ascot » και «Γεμιστά»

Η καρδιά της έκθεσης κρύβεται σε ένα ιδιαίτερο θεατρικό σκηνικό, που αναφέρεται στα μέλη της οικογένειας Παπαδοπούλου, τα οποία έχουν εμπλακεί στην επιχείρηση, διατρέχοντας τις γενιές. Ένα ιδιότυπο γενεαλογικό δέντρο δίνει στους επισκέπτες την ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα τα πρόσωπα πίσω από το τιμόνι της επιχείρησης. Στην αίθουσα αυτή, που παραπέμπει σε αστική τραπεζαρία λίγο πριν από ένα κυριακάτικο γεύμα, ακούγεται η δραματοποιημένη ανάγνωση επιστολών από την πλούσια αλληλογραφία των δύο αδερφών Παπαδόπουλων, το διάστημα 1949-1953, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, με τον ίδιο στον ένα από τους δύο ρόλους και τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο στον άλλο. Η μουσική και ηχητική επένδυση ανήκει στον Θοδωρή Οικονόμου. Ο τίτλος της είναι «Ταξίδι Μελέτης». Από τα αποσπάσματα της αλληλογραφίας, που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα τεκμήρια του Ιστορικού Αρχείου της επιχείρησης, ο επισκέπτης μπορεί να αντιληφθεί τη φιλοσοφία και το χαρακτήρα των ιδρυτών της, ίσως και να ερμηνεύσει τους λόγους της εκατόχρονης επιτυχίας της.

Δημήτρης Γέρος: Χωρίς τίτλο, 1997. Ακρυλικά σε μουσαμά Συλλογή Μιράντας Παπαδοπούλου

Λίγο πριν το τέλος, η έκθεση επιστρέφει στα βασικά: στην τροφή και τις πρώτες ύλες των προϊόντων, που χρησιμοποιούνται για να παραχθούν μπισκότα, ψωμιά, φρυγανιές, μπάρες δημητριακών, καθώς και μια σειρά από σημαντικά ιστορικά ντοκουμέντα που πιστοποιούν τη διαρκή και πρωτοπόρα διεθνώς έρευνα που διεξήγε πάντα η Εταιρεία στον τομέα της. Δεν αρκεί όμως μόνο η εκπαιδευτική και ενημερωτική προσέγγιση του θέματος: εδώ θα προσφέρεται και μια άκρως βιωματική εμπειρία-έκπληξη!

Συντελεστές:

Γενικός συντονισμός: Ειρήνη Οράτη, ιστορικός τέχνης
Συντονισμός Μουσείου Μπενάκη: Νόρα Χατζοπούλου, Μαίρη Βέργου
Συντονισμός για την Εταιρεία Ε.Ι.ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε: Μαρία Χρονοπούλου
Σχεδιασμός και επίβλεψη έκθεσης: Γραφείο Κίζη Αρχιτεκτονικής & Design
Μουσειολογική μελέτη και επιμέλεια έκθεσης: Ερατώ Κουτσουδάκη, μουσειολόγος
Εκθεσιακός σχεδιασμός και επίβλεψη: Σπύρος Κίζης, βιομηχανικός σχεδιαστής
Γραφιστικές εφαρμογές και σχεδιασμός πωλητέων: Χριστόφορος Μπρέλλης

Την αναλυτική έκδοση με υλικό από το Ιστορικό Αρχείο της Εταιρείας που συνοδεύει την έκθεση, με τίτλο Και το όνομα αυτού ΠΤΙ-ΜΠΕΡ και, επιμελήθηκε ο Κώστας Κωστής με τη συνεργασία του Κώστα Στρατή.

Παράλληλα, κατά τη διάρκεια της έκθεσης, θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις τις παρακάτω ημέρες και ώρες:

• Σάββατο 18.12.2021, στις 12:00
• Κυριακή 19.12.2021, στις 12:00 & στις 14:00, στο πλαίσιο των δράσεων «Χριστούγεννα στο Μουσείο Μπενάκη».
• Σάββατο 15.01.2022, στις 12:00
• Σάββατο 29.01.2022, στις 12:00
• Σάββατο 12.02.2022, στις 12:00
• Σάββατο 26.02.2022, στις 12:00

Ενώ με τίτλο «Για να γίνει ένα μπισκότο…», το Τμήμα Εκπαίδευσης του Μουσείου Μπενάκη ετοίμασε ένα πρόγραμμα για σχολικές ομάδες ηλικίας από 5 έως 18 ετών, που θα πραγματοποιείται κάθε Πέμπτη όσο διαρκέσει η έκθεση.

Τέλος, το Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη δημιούργησε μια σειρά αντικειμένων εμπνευσμένη από τα προϊόντα και την ιστορία της εταιρείας.