Oscars 2024: Ποιος ψηφίζει τελικά για τους υποψηφίους και με ποιον τρόπο;
Ελένη Μπεζιριάνογλου
25 Ιανουαρίου 2024
Κάθε χρόνο, τέτοια εποχή που ανακοινώνονται οι υποψηφιότητες των Όσκαρ, ξεκινάει μια συζήτηση γύρω από τις επιλογές της Ακαδημίας και την προοδευτική -ή ίσως όχι και τόσο προοδευτική στάση της απέναντι στις τελικές επιλογές. Για παράδειγμα, φέτος επικροτήθηκε η επιλογή της Αμέρικα Φεράρα ως υποψήφια για Όσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου, δεδομένου ότι εκπροσωπεί την υποεκπροσωπούμενη λατινοαμερικανική κοινότητα. Το ίδιο και η υποψηφιότητα της Λίλι Γκλάντστοουν που είναι η πρώτη ιθαγενής αμερικανίδα στην ιστορία των βραβείων που προτείνεται για Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου.
Από την άλλη, δεν έλειψαν οι επικρίσεις για την απουσία από τις υποψηφιότητες των Μάργκο Ρόμπι και Γκρέτα Γκέργουικ για την ταινία Barbie. Ο ίδιος ο Ράιν Γκόσλινγκ που προτάθηκε για Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου ως Κεν δήλωσε ότι «δεν υπάρχει Κεν χωρίς Barbie και δεν υπάρχει ταινία Barbie χωρίς την Γκρέτα Γκέργουιγκ και τη Μάργκο Ρόμπι». Ειδικά για την περίπτωση της Γκέργουικ, η Ακαδημία δέχθηκε έντονη κριτική αφού είναι η τρίτη χρονιά που ταινία της είναι υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας αλλά όχι η ίδια για Όσκαρ Σκηνοθεσίας.
Ποιος ψηφίζει, όμως, για τα Oscars;
Τα Όσκαρ ψηφίζονται από την Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, μια ομάδα επαγγελματιών του κλάδου που μετράει περίπου 10.000 μέλη, εκ των οποίων τα 9.500 σχεδόν επιλέγονται να ψηφίσουν. Αυτό αποτελεί αύξηση της τάξης του 65% από τον αριθμό των μελών που ψήφιζαν πριν δέκα χρόνια -χάρη κυρίως στις πρωτοβουλίες της Ακαδημίας να προσκαλέσει περισσότερες γυναίκες, έγχρωμους και δημιουργούν ταινιών από όλο τον κόσμο.
Αν κάποιος έχει προταθεί στο παρελθόν για Όσκαρ, είναι σχεδόν σίγουρο ότι είναι επίσης στην Ακαδημία (αν και κάποια διάσημα ονόματα έχουν απορρίψει την πρόσκληση, όπως ο σκηνοθέτης Ράιαν Κούγκλερ που φέτος είναι υποψήφιος για τη δημιουργία του τραγουδιού «Lift Me Up»). Η ίδια η Ακαδημία περιγράφει τις ομάδες ψηφοφορίας ως «περιορισμένες σε καλλιτέχνες ταινιών που εργάζονται στην παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών» και διαιρεί τα μέλη της σε 17 ομάδες.
Ποιες είναι οι ομάδες της Ακαδημίας
Αν υπάρχει κατηγορία στα βραβεία Όσκαρ, υπάρχει και στα μέλη της Ακαδημίας, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Εκτός από τις ομάδες που ψηφίζουν τις συναφείς κατηγορίες υποψηφίων, όπως οι κινηματογραφιστές ή σκηνοθέτες, υπάρχουν επίσης και ομάδες για υπεύθυνους κάστινγκ, executives, παραγωγούς, υπεύθυνους δημοσίων σχέσεων, αλλά και για όσους δεν ταιριάζουν σε καμία από αυτές τις κατηγορίες, γι' αυτό και οι ομάδες φτάνουν τις 17. Οι υποψηφιότητες των ηθοποιών ψηφίζονται από την αντίστοιχη ομάδα, που είναι και η μεγαλύτερη, με περισσότερα από 1.300 μέλη.
Ουσιαστικά, λοιπόν, ψηφίζονται μεταξύ τους εκεί στο Χόλιγουντ. Και κάπου εδώ αξίζει να σχολιάσουμε ότι όσοι δεν βρίσκονται υποψήφιοι τόσα χρόνια, όπως ο Κιάνου Ριβς, η Ντέμι Μουρ, ο Τζιμ Κάρεϊ, η Γκρέτα Γκέργουικ (και πολλοί ακόμα) είναι επειδή δεν τους ψήφισαν οι «δικοί» τους άνθρωποι!
Πώς γίνεσαι μέλος της Ακαδημίας
Για να γίνει κάποιος μέλος της Ακαδημίας, πρέπει να τον προτείνουν δύο ήδη υπάρχοντα μέλη από την ομάδα στην οποία αντιστοιχεί. Όσοι είναι για πρώτη φορά προτεινόμενοι για Όσκαρ, λαμβάνουν αυτόματα πρόσκληση να γίνουν μέλη της Ακαδημίας. Κάποιες από τις 397 προσκλήσεις της φετινής χρονιάς αφορούν ονόματα όπως οι Αριάνα Ντεμπόζ, Μπίλι Έιλις, Τζέσι Μπάκλει, Καϊτριόνα Μπάλφ. Αν κάποιο υποψήφιο μέλος ταιριάζει σε περισσότερες ομάδες θα πρέπει να διαλέξει μία αφού η Ακαδημία επιτρέπει στα μέλη της να ανήκουν μόνο σε μία ομάδα.
Ποιες ταινίες βρίσκονται στη λίστα για επιλογή
Κάθε χρόνο, η Ακαδημία κυκλοφορεί μια πλήρη λίστα με ταινίες που μπορούν τα μέλη να λάβουν υπόψη τους για να ψηφίσουν. Για το 2022, υπήρχαν 301 ταινίες. Παρόλο που οι περισσότεροι από τα μέλη δημιουργούν ταινίες, δε σημαίνει ότι βλέπουν κιόλας τόσες όσες ένας μέσος σινεφίλ. Έτσι, ξοδεύονται εκατοντάδες δολάρια σε καμπάνιες ενημέρωσης από τα στούνιο ώστε οι ταινίες τους να μην περάσουν απαρατήρητες.
Πώς επιλέγονται οι υποψήφιοι
Κάθε μέλος ψηφίζει μόνο για υποψήφιους της ομάδας του, καθώς και για καλύτερη ταινία. Για τις ομάδες χωρίς κατηγορία, τα μέλη ψηφίζουν μόνο για την καλύτερη ταινία. Ακόμη, κάποιες ομάδες μπορεί να χρειαστεί να ψηφίσουν ξανά ώστε να περιοριστεί ο αριθμός των υποψηφίων -αυτό ισχύει και για κατηγορίες όμως η μουσική, ο ήχος, τα οπτικά εφέ, το μακιγιάζ και το hairstyling. Οι τελικοί υποψήφιοι για τις διεθνείς κατηγορίες, τα ντοκιμαντέρ και τις ταινίες μικρού μήκους επίσης ακολουθούν την ίδια διαδικασία «εξάλειψης».
Τι συμβαίνει με τις υποψηφιότητες για διεθνείς και μικρούς μήκους ταινίες
Μόνο μία ταινία ανά χώρα μπορεί να υποβληθεί στα Όσκαρ. Η Ακαδημία επιτρέπει τώρα σε όλα τα μέλη να ψηφίσουν για αυτή την κατηγορία, αλλά στο παρελθόν η ψηφοφορία είχε βασιστεί σε επιτροπές με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα. Κάθε μέλος που συμμετέχει στην ψηφοφορία πρέπει να δει ένα ποσοστό των ταινιών που έχουν κατατεθεί και να υποβάλει μια βαθμολογία για κάθε ταινία που είδε. Αυτές οι βαθμολογίες καθορίζουν την τελική λίστα των ταινιών. Τα μέλη που έχουν δει όλες τις ταινίες της τελικής λίστας μπορούν να ψηφίσουν για τις υποψηφιότητες.
Το περίπλοκο σύστημα επιλογής Καλύτερης Ταινίας
Εφόσον έχουν καθοριστεί οι υποψήφιοι κάθε κατηγορίας, ξεκινά η ψηφοφορία για τους νικητές. Κάθε μέλος δίνει μία και μοναδική ψήφο σε κάθε κατηγορία, εκτός από την κατηγορία Καλύτερης Ταινίας. Εκεί χρησιμοποιείται ένα διαφορετικό, πιο περίπλοκο σύστημα, γνωστό ως «preferential-ballot» ή ψηφοφορία κατά προτίμηση. Τα μέλη καλούνται να βάλουν σε σειρά τις υποψήφιες ταινίες από την περισσότερο στη λιγότερο αγαπημένη. Αν μια ταινία πάρει πάνω από 50% σε πρώτους ψήφους, βγαίνει αυτομάτων η Καλύτερη Ταινία. Όμως αυτό δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ. Οπότε, οι ψήφοι της λιγότερο αγαπημένης ταινίας αναδιανέμονται στη δεύτερη πιο αγαπημένη ταινία όσων την είχαν βάλει πρώτη. (Καήκατε; Αν ψηφίσω πρώτη ταινία τη Barbie και δεύτερη το Poor Things και η Barbie δεν έχει πάρει αρκετούς ψήφους ως πρώτη επιλογή από τα άλλα μέλη, τότε η ψήφος μου φεύγει και πάει στο Poor Things). Αυτό συνεχίζεται στην τρίτη ή τέταρτη επιλογή μέχρι μια ταινία να συγκεντρώσει πάνω από το 50% των ψήφων. Στόχος είναι να βραβευτεί η ταινία που είναι συνολικά πιο αγαπημένη -ή έστω σχεδόν πιο αγαπημένη.
