Θα μπορούσαμε επί ώρες να γράφουμε και να συζητάμε για το συγκεκριμένο θέμα μιας και έχει τόσες διαφορετικές πτυχές και εκφάνσεις. Δυστυχώς υπάρχουν και εκείνοι που βιώνουν την αγάπη, μέσα από τον φόβο και αυτό τους κάνει να λειτουργούν (συνειδητά ή ασυνείδητα) με τρόπο ο οποίος κάνει τις ζωές των άλλων δύσκολες και τις γεμίζει με έλεγχο και μιζέρια.
Η χειριστική συμπεριφορά, δεν λειτουργεί ως σωματική «επιθετικότητα» και δεν έχει πάντα ξεκάθαρες απαιτήσεις από εμάς. Τι σημαίνει όμως «χειριστικός άνθρωπος»;
Είναι αυτός που προσπαθεί να διατηρήσει τον έλεγχο, την εξουσία και την λήψη αποφάσεων για άλλους ανθρώπους. Βλέπει την σχέση (οποία και αν είναι αυτή) με ανταγωνιστικό τρόπο και έχει έντονη την ανάγκη να κρατά τα ηνία. Η χειριστική συμπεριφορά, μπορεί να περιλαμβάνει τα πάντα. Απ’ το να λέει άμεσα σε κάποιον τι μπορεί ή δεν τι μπορεί να κάνει, ή χρησιμοποιώντας πιο διακριτικές, υποχθόνιες μεθόδους, όπως η ενοχοποίηση και η κτητικότητα, για να φτάνει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Συχνά, οι επιθυμίες και οι ανάγκες του ατόμου που «ελέγχεται», απορρίπτονται τελείως ή δεν γίνονται σεβαστές.
Ο χειριστικός άνθρωπος μπορεί να πατάει στην πιο καλά διατυπωμένη δικαιολογία, προκειμένου να σε κάνει να του δώσεις αυτό που θέλει. Για παράδειγμα μπορεί να σου βρει κάθε δικαιολογία, η οποία να ακούγεται λογική σχετικά με το ότι πρέπει να αφήσεις τους φίλους σου, γιατί είτε σε κρατάνε πίσω, είτε δεν σου ταιριάζουν, είτε σου δημιουργούν προβλήματα (κάτι το οποίο μπορεί να μην ισχύει). Γιατί όμως να το κάνει αυτό ; Γιατί μέσω της απομόνωσης και της απομάκρυνσής σου από φίλους και οικογένεια, είναι ένας τρόπος για να νιώσει περισσότερη ασφάλεια ο χειριστικός άνθρωπος, αφού έτσι θα βασίζεσαι και θα εξαρτάσαι σε/από αυτόν.
Και αυτή είναι μόνο μια από τις χιλιάδες επιρροές ενός τέτοιου ανθρώπου, στην ζωή σου. Το θέμα είναι όμως, πως και ο ίδιος δεν μπορεί να αναγνωρίσει την συμπεριφορά του και το πόσο τοξική μπορεί να είναι σε κάποιον άλλο, καθώς εστιάζει μόνο στα δικά του θέλω, αλλά και στην δικαιολόγηση των πράξεων του με κάθε τροπο.
Χειριστικός άνθρωπος μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε, ανεξάρτητα απ’ την θέση που έχει στην ζωή μας. Φίλοι, συγγενείς, συνάδελφοι, σύντροφοι, μπορεί όλοι εν δυνάμει να έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά και ταυτόχρονα, να μην είναι «κακοί άνθρωποι». Άλλωστε, πολλοί δεν αντιλαμβάνονται καν πως είναι χειριστικοί, κι αυτό γιατί λειτουργούν υποσυνείδητα.
Συνήθως, η ανάγκη να ελέγξουμε ένα άλλο άτομο, προέρχεται απ’ τις προσωπικές μας ανασφάλειες. Όπως λέει στο mbg η Holly Richmond, ψυχολόγος και συγγραφέας του “Reclaiming Pleasure”, «Η ελεγκτική συμπεριφορά συχνά μοιάζει με ανασφαλή αγχώδη προσκόλληση».
Με απλά λόγια, η χειριστική συμπεριφορά, είναι προϊόν άγχους και φόβου για το άγνωστο, εξηγεί η Richmond. Το άτομο που έχει «προβλήματα ελέγχου» ή φόβο για το άγνωστο, συχνά, δεν εμπιστεύεται τον εαυτό του ή δεν αισθάνεται αρκετά ασφαλής για να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε πρόκληση ή να ανεχτεί μια άγνωστη κατάσταση. Έτσι, προκειμένου να ανακτήσουν κάποια χαμένη αίσθηση ασφάλειας, ασκούν την επιρροή τους με οποιονδήποτε τρόπο.
Κάποιες από τις κύριες συμπεριφορές των χειριστικών ανθρώπων
Αγάπη υπό όρους: Η αυξομείωση των συναισθημάτων αγάπης, στοργής, έγκρισης, είναι ένας κυρίαρχος τρόπος ελέγχου. Αν δεν ανταποκρίνεσαι στις δικές μου ανάγκες και προδιαγραφές, δεν είσαι άξια/ος της αγάπης μου και της προσοχής μου.
Έλεγχος καταστάσεων: Από επιρροή στο ποια εργασία θα ακολουθήσεις, μέχρι τι θα φοράς στην καθημερινότητα σου.
Παραβίαση ιδιωτικότητας και ορίων: Γονείς που δεν επιτρέπουν στα παιδιά τους να κλείνουν την πόρτα του δωματίου τους και σύντροφοι που αρνούνται επανειλημμένα (ή δεν δημιουργούν το κατάλληλο έδαφος) την ανάγκη για χώρο και χρόνο στον άλλον.
Συνεχής έλεγχος: Τα μηνύματα «Που είσαι; Με ποιον είσαι; Στείλε μου μια φωτογραφία να δω που βρίσκεσαι», είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα χειριστικού ανθρώπου σε μια σχέση.
Αχρείαστοι καυγάδες: Η πρόκληση καυγάδων – φαινομενικά από το πουθενά – είναι μια τακτική ελέγχου, καθώς η «αρνητική προσοχή» είναι καλύτερη απ’ την «μηδενική προσοχή».
Ενοχοποίηση: Αν νιώθετε φόβο να εκφράσετε τα συναισθήματά σας στον άλλον, τότε υπάρχουν σημάδια χειριστικού ανθρώπου, καθώς αυτός ελέγχει την σχέση. Επίσης, αν σας κάνει να νιώθετε ενοχές επειδή δεν περνάτε αρκετό χρόνο μαζί ή επειδή θέλετε να περνάτε περισσότερο χρόνο μόνοι σας ή δεν κάνετε σεξ (σε συχνότητα που ορίζει εκείνος), τότε επίσης έχετε να κάνετε με έναν χειριστικό άνθρωπο. Για παράδειγμα φοβάστε να πείτε κάτι το οποίο σας απασχολεί, γιατί πιστεύετε πως το άτομο που έχετε απέναντι σας, θα θυμώσει και θα σας κρίνει.
Αμφισβήτηση λογικής: Όταν ο άλλος έχει μονίμως «δίκιο» και εσύ βρίσκεσαι διαρκώς «λάθος», τότε να είσαι σίγουρος πως είσαι δίπλα σε έναν χειριστικό άνθρωπο.
Συναισθηματικά «χρέη»: Οι χειριστικοί άνθρωποι πολύ συχνά προχωράνε σε καλές πράξεις προκειμένου οι άλλοι να νιώθουν υπόχρεοι προς αυτούς. Συνήθως αυτές οι σχέσεις είναι και «μονόπλευρες», καθώς η χειριστική πλευρά θα νιώθει πάντα ανικανοποίητη και θα προβάλλει σε κάθε ευκαιρία αυτά που έχει κάνει για σένα (μόνο που βαθύτερα, ικανοποιούν το δικό τους «εγώ»).
Ζήλια: Η ζηλότυπη συμπεριφορά μπορεί να κυμαίνεται από ακίνδυνη έως ακραία, και εκεί σε αυτό το «άκρο», είναι που υπάρχει το πρόβλημα. Εκτός και αν οι «ακίνδυνες ζήλιες», είναι σε τέτοια συχνότητα που τις καθιστούν κανόνα. Επίσης, η υπερβολική ζήλια συνδέεται άμεσα με έλλειψη αυτοπεποίθησης και ανασφάλειες, ενώ συχνά προκύπτει και από ναρκισσισμό.
Όπως αναφέραμε και στην αρχή, η πηγή της χειριστικής συμπεριφοράς, είναι ο φόβος και όχι η αγάπη. Η χειραγώγηση είναι τοξική και δεν τέμνεται πουθενά με την ειλικρίνεια και την ανοιχτή επικοινωνία – απαραίτητα για υγιείς σχέσεις. Γι' αυτό και οι χειριστικοί άνθρωποι είναι δύσκολο να δημιουργήσουν μακροπρόθεσμες σχέσεις. Και ακόμη και αν το κάνουν δεν είναι υγιής και ευτυχισμένες.
Αν έχετε δει τον εαυτό σας μέσα σε αυτό το κείμενο, και βρίσκεστε στην πλευρά του «καταπιεσμένου», τότε θα πρέπει να εμπιστευτείτε το ένστικτό σας και να ξεκινήσετε να βαδίζετε σε έναν δρόμο μακριά από χειριστικές πρακτικές και ελεγκτικούς συναισθηματικούς μηχανισμούς, καθώς είναι συμπεριφορές οι οποίες αλλάζουν πολύ δύσκολα, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αλλάζουν ποτέ. Αν, θεωρητικά, είσαι ο χειριστικός της υπόθεσης, τότε μάλλον δεν κατάλαβες τίποτα απ’ όλα αυτά, γιατί σε κάθε γραμμή ενώ διέκρινες τον εαυτό σου, ταυτόχρονα, τον δικαιολογούσες και σκεφτόσουν πως η άλλη πλευρά οφείλει να σε κατανοήσει :)
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
