Νιώθεις να “πέφτεις” ψυχολογικά μετά από online αγορές; - Ειδικοί εξηγούν το "γιατί"

Για πολλούς, το online shopping είναι κάτι περισσότερο από μια καθημερινή συνήθεια. Είναι ένας τρόπος χαλάρωσης μετά από μια κουραστική μέρα, μια στιγμή αυτοφροντίδας, ίσως και μια μικρή δόση ευτυχίας. Δεν είναι τυχαίο ότι συχνά μιλάμε για “θεραπεία μέσω αγορών”.

Αλλά σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτή η μικρή ευχαρίστηση μπορεί να κρύβει μια ψυχολογική παγίδα. Όπως εξηγεί η Δρ. Κέιτ Κάμινς (Kate Cummins, PsyD), κλινική ψυχολόγος στην Καλιφόρνια, «όταν ψωνίζουμε, ενεργοποιείται το κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου, απελευθερώνεται ντοπαμίνη και νιώθουμε μια προσωρινή ευφορία». Το πρόβλημα; Η “έκρηξη” αυτή είναι βραχύβια και συχνά ακολουθείται από ενοχές, κενότητα ή λύπη.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Νέα μελέτη δείχνει ότι οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη γενετική προδιάθεση για κατάθλιψη

Ακολουθούν τρεις λόγοι που οι διαδικτυακές αγορές μπορεί να ρίχνουν την ψυχολογία σας, σύμφωνα με τους ψυχολόγους.

1. Το παράδοξο της επιλογής

Το διαδίκτυο μάς προσφέρει άπειρες επιλογές και αυτό, αντί να μας διευκολύνει, μπορεί να μας εξαντλήσει. Από εκπτώσεις και reviews μέχρι χιλιάδες προϊόντα, ο εγκέφαλός μας κατακλύζεται από πληροφορίες. «Οι καταναλωτές αγαπούν να έχουν επιλογές, αλλά όταν είναι υπερβολικές, βιώνουν “παράλυση λήψης αποφάσεων”», εξηγεί η Δρ. Ντίεντρε Πόποβιτς (Diedre Popovich, PhD), καθηγήτρια μάρκετινγκ στο Texas Tech University. Πολλές μάρκες πλέον δεν πουλούν απλώς προϊόντα, πουλούν τρόπο ζωής. Το αποτέλεσμα; Μας πείθουν πως η επόμενη αγορά θα αλλάξει τη ζωή μας, ενώ στην πραγματικότητα απλώς μας αφήνει πιο μπερδεμένους.

2. Το online shopping “ρουφάει” τον χρόνο

Θεωρητικά, οι αγορές μέσω διαδικτύου εξοικονομούν χρόνο. Στην πράξη, όμως, πολλές φορές καταλήγουμε να χανόμαστε σε ένα endless scroll που μας απορροφά για ώρες. Η Πόποβιτς εξηγεί πως αυτό οφείλεται στο φαινόμενο του flow, την ψυχολογική κατάσταση στην οποία χάνουμε την αίσθηση του χρόνου επειδή είμαστε πλήρως απορροφημένοι σε κάτι. Μπορεί να ξεκινήσετε “για ένα λεπτό” να δείτε παπούτσια και να καταλήξετε δύο ώρες αργότερα χωρίς να έχετε αγοράσει τίποτα. Και τότε, έρχεται η απογοήτευση.

3. Η πίεση να είμαστε «υπεύθυνοι» καταναλωτές

Η βιωσιμότητα έχει γίνει ένα τεράστιο κομμάτι του σύγχρονου καταναλωτισμού. Θέλουμε να ψωνίζουμε “σωστά”, να αποφεύγουμε τη σπατάλη και να στηρίζουμε ηθικά brands. Όμως αυτή η πρόθεση μπορεί να γίνει πηγή άγχους. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Business Ethics το 2017 έδειξε ότι όσο περισσότερο γνωρίζουμε για τη βιωσιμότητα, τόσο περισσότερο αγχωνόμαστε να κάνουμε “την τέλεια επιλογή”. Το αποτέλεσμα; Ενοχές, αναποφασιστικότητα και, συχνά, μηδενική ικανοποίηση από την αγορά μας.

Πώς να κάνετε το online shopping πιο “ψυχικά υγιές”

Η Δρ. Κάμινς προτείνει κάτι απλό αλλά αποτελεσματικό: «Θέστε στόχους και όρια».

• Ψωνίστε με λίστα — όχι αυθόρμητα.
• Ορίστε χρονικό όριο περιήγησης (π.χ. 20 λεπτά).
• Επιλέξτε λίγες, αξιόπιστες μάρκες που εμπιστεύεστε.

Αν νιώσετε άγχος ή πίεση, κάντε ένα βήμα πίσω. Κλείστε τον υπολογιστή, περπατήστε λίγο, αλλάξτε δραστηριότητα. Μερικά λεπτά μακριά από την οθόνη αρκούν για να καθαρίσει το μυαλό σας. Και αν διαπιστώσετε ότι ψωνίζετε συστηματικά για να αντιμετωπίσετε τη θλίψη ή το στρες, ίσως αξίζει να το συζητήσετε με έναν ειδικό ψυχικής υγείας.