Συνήθως, όταν ακούμε τη λέξη «κακοποίηση», το μυαλό μας πηγαίνει στη σωματική βία. Ίσως και λίγο στη λεκτική βία, δηλαδή σε χυδαιολογίες, βρισιές, κι εκφοβισμό. Κι η αλήθεια είναι πως αυτές είναι δυο προφανείς κι έκδηλες μορφές βίας, και γι αυτό εύκολα αναγνωρίσιμες. Δυστυχώς, δεν είναι οι μόνες, ούτε οι πιο καταστροφικές μορφές βίας.
Η άδηλη βία, η συνθήκη εκείνη που δημιουργεί μια πιεστική κι αγωνιώδη καθημερινότητα, συνιστά επίσης μια πολύ τοξική κι επιβλαβή συνθήκη για την ψυχική υγεία. Μπορεί να μην μας χτυπάει ή καθυβρίζει κάποιος, αλλά μπορεί να ασκεί βία, με τρόπους που πολλές φορές δύσκολα μπορούν να στηρίξουν το επιχείρημα περί βίαιης συμπεριφοράς, μια και οι θύτες μπορεί ν’ αντιτείνουν δικά τους επιχειρήματα ώστε να «μεταμφιέσουν» τη βία που ασκούν σε κάτι «φυσιολογικό».
Το είδος της βίας αυτής ονομάζεται «καταναγκαστικός έλεγχος», και δυστυχώς, είναι κάτι στο οποίο μπορούμε να βρεθούμε χωρίς να το καταλάβουμε, νομίζοντας μάλιστα στην αρχή πως πρόκειται για μεγάλο ενδιαφέρον του συντρόφου μας. Καλό είναι να είμαστε σε εγρήγορση, αν υπάρχουν οι παρακάτω συμπεριφορές από το σύντροφό μας:
- Ζητάει να δίνεις αναφορά για το πώς περνάς το χρόνο σου.
Κι όταν λέμε «αναφορά», δεν εννοούμε την απλή περιγραφή της ημέρας, που μπορεί να τη μοιραζόμαστε με το σύντροφό μας όταν συναντιόμαστε. «Αναφορά», σημαίνει ν’ απαιτεί να περιγράψουμε με κάθε λεπτομέρεια και να αιτιολογήσουμε την κάθε μας κίνηση, ενώ υπάρχει θυμός κι επίπληξη, αν διαφοροποιηθούμε από το πρόγραμμα που είχαμε ανακοινώσει ή παραλείψουμε κάποια λεπτομέρεια. Συνήθως, αφήνουν να υπονοηθεί με τις ερωτήσεις τους ή και ρωτούν ευθέως, αν κρύβουμε κάτι, ή αν συναντιόμαστε με άλλους ανθρώπους.
- Τρελαίνεται όταν δεν μπορεί να επικοινωνήσει όποτε θέλει μαζί σου.
Πιστεύει, πως πρέπει, ανά πάσα στιγμή, να είσαι διαθέσιμη και προσβάσιμη, έτσι ώστε να μπορεί να σ’ εντοπίσει όταν κι όπου εκείνος θέλει. Τα άτομα που ασκούν καταναγκαστικό έλεγχο, βρίσκουν πάσης φύσεως δικαιολογίες και λόγους, για να κάνουν το ταίρι τους να νιώθει ενοχές επειδή τους αγνοεί. Αν δεν απαντηθεί μια κλήση ή ένα μήνυμα αμέσως, τότε θα επιχειρηματολογήσουν για το πόσο τους αγνοείτε και τους περιφρονείτε. Ο μόνος τρόπος για να είναι ένα τέτοιο άτομο ευχαριστημένο, είναι να είναι κανείς διαθέσιμος/η ανά πάσα στιγμή. Έχουμε και δουλειές όμως… και δεν είναι αυτός τρόπος να ζει κανείς…
- Προσπαθεί να ελέγχει τα χρήματά σου.
Έχει λόγο, γνώμη κι εξουσία, για το πώς πρέπει να διαθέτεις τα χρήματά σου. Και δεν εννοούμε παρατηρήσεις του τύπου «μα γιατί πήρες τώρα 15ο ζευγάρι παπούτσια αφού εκκρεμεί ο λογαριασμός του ρεύματος;» (οκ, ατυχές το παράδειγμα για τις κυρίες, γνωρίζω πως το 15ο ζευγάρι παπούτσια είναι ΠΑΝΤΑ απαραίτητο). Οι άνθρωποι που ασκούν καταναγκαστικό έλεγχο, θέλουν να αποκτήσουν έλεγχο των δικών μας χρημάτων, υποδεικνύοντας που και πόσα πρέπει να ξοδεύουμε, κρύβοντας χρήματα, λαμβάνοντας μόνοι τους αποφάσεις για τα κοινά οικονομικά ή ακόμα και ν’ απαιτούν να ζητάμε την έγκρισή τους πριν κάνουμε οποιοδήποτε έξοδο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, σιγά σιγά, ν’ αποσυνδεόμαστε από την οικονομική μας αυτονομία, κι ως εκ τούτου να καταλήγουμε να εξαρτιόμαστε οικονομικά από εκείνους.
- Προσπαθεί να σε κρατάει μακριά από την οικογένεια και τους φίλους.
Το να έχει κανείς το δικό του κύκλο ανθρώπων είναι πολύ απειλητικό για έναν καταναγκαστικά ελεγκτικό άνθρωπο. Θεωρεί τους πάντες απειλητικούς για τη σχέση του. Το να έχει το ταίρι του τους δικούς του ανθρώπους, σημαίνει πως δεν τον αγαπάει αρκετά, (επειδή μπορεί να έχει κι άλλους σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή του). Αυτό δεν το αντέχει, κι έτσι, περισσότερο ή λιγότερο εμφανώς, εντοπίζει ελαττώματα κι ελλείψεις σε φίλους και συγγενείς, υποτιμάει τις ποιότητες και την αξία τους, ή γίνεται λιγότερο διακριτικός και δηλώνει απερίφραστα πως τους αντιπαθεί. «Αν μ’ αγαπάς, τότε γιατί θέλεις να περνάς χρόνο μαζί τους;». Σκοπός του είναι να αποκτήσει αποκλειστικό έλεγχο των σχέσεων της συντρόφου του, ώστε να νιώθει ασφαλής.
- Σε κάνει ν’ αμφισβητείς τη λογική σου.
Με σωρεία καταιγιστικών επιχειρημάτων και μεγάλη βεβαιότητα, ο τύπος αυτός του θύτη, οδηγεί το ταίρι του, ώστε να το πείσει πως εκείνος έχει δίκιο, κι η σύντροφός του σκέφτεται λάθος, αισθάνεται λάθος, ερμηνεύει λάθος, και γενικά «τα παίρνει όλα στραβά».
- «Δεν σε προσβάλω, σου κάνω μια αντικειμενική επισήμανση για να βελτιωθείς.»
- «Αστειεύομαι, δεν έχεις αίσθηση του χιούμορ».
- «Εγώ φταίω που νοιάζομαι για σένα και σ’ αγαπάω, κι εσύ μου λες πως σε περιορίζω»…..
Δεκάδες τέτοιου είδους επιχειρήματα, που μας οδηγούν τελικά στο ν’ αμφισβητούμε τα ίδια τα δικά μας συναισθήματα και λογική. Είναι μια ύπουλη κι επικίνδυνη νοητικοσυναισθηματική διαδικασία, στην οποία αν τελικά μπούμε, χάνουμε τελείως την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και τη νοητική και συναισθηματική μας αυτονομία.
- Απαιτεί σεξ, ακόμα κι αν εσύ δεν το θέλεις.
Θεωρεί δεδομένη τη σεξουαλική διαθεσιμότητα του άλλου, όποτε το θέλει εκείνος. Η απαίτηση κι η πίεση συνεχίζει να υπάρχει ακόμα κι αν το άλλο άτομο ξεκαθαρίζει πως δεν έχει διάθεση για σεξ, και τότε μπορεί να προχωρήσει σε βίαιη διεκδίκηση της σεξουαλικής πράξης. Μια άλλη ένδειξη, είναι να πιέζει για σεξουαλικές πρακτικές που αρνείται η σύντροφός του, να ταπεινώνει ή ακόμα και να εκφοβίζει την παρτενέρ του κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Όλα τα παραπάνω, είτε τα θεωρεί πολύ φυσιολογικά, είτε τα επενδύει με ένα ένδυμα «εμπλουτισμού» και «ποικιλίας» της σεξουαλικής πρακτικής, κατηγορώντας τη σύντροφό του για συντηρητισμό ή έλλειψη αγάπης, ή ακόμα και για σεξουαλική ανεπάρκεια.
Τι να κάνεις αν αναγνωρίζεις τη σχέση σου στα παραπάνω;
Είναι σημαντικό να μην μείνεις στη σιωπή. Συζήτησε το θέμα με τους δικούς σου ανθρώπους και ζήτα βοήθεια και ψυχολογική στήριξη ώστε μα μπορέσεις ν’ απεμπλακείς από την κακοποιητική σχέση. Αν νιώθεις αδύναμη κι εξαρτημένη, η ψυχοθεραπευτική υποστήριξη μπορεί να σε ενδυναμώσει και να σε βοηθήσει τόσο να απομακρυνθείς από το «θύτη», αλλά και να διερευνήσεις ποια είναι εκείνα τα δικά σου στοιχεία που σε ωθούν να σχετίζεσαι με τέτοιου είδους ανθρώπους.
Η σχέση είναι ένας χώρος όπου μπορούμε να βιώνουμε τον καλύτερό μας εαυτό και να είμαστε ευτυχισμένοι. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να εγκλωβιζόμαστε στη φυλακή της κακοποίησης.
Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια Θεραπεύτρια Οικογένειας
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
