Στην αγκαλιά του Μορφέα: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τον ύπνο των μωρών αν είστε νέοι γονείς

"Κοιμήσου και παράγγειλα στην πόλη τα προικιά σου"... Μπορεί το παιδικά νανουρίσματα να είναι ο μεγαλύτερος σύμμαχος στον ήσυχο ύπνο κάθε μωρού, αλλά όπως έχει προκύψει από μελέτη, ο παιδικός εγκέφαλος είναι κατασκευασμένος έτσι ώστε να μην ξεκουράζεται ποτέ. Για την ακρίβεια, όταν ένα παιδί ξαπλώνει για ύπνο, επεξεργάζεται όλα όσα έχει ακούσει μες στη διάρκεια της ημέρας. Μάλιστα, σύμφωνα με ερευνητές, τα μωρά από 9 έως 16 μηνών είναι σε θέση να θυμηθούν ονόματα αντικειμένων καλύτερα όταν κοιμούνται παρά όταν μένουν ξύπνια.

Όπως έχει διαπιστωθεί, όσα ερεθίσματα λαμβάνουν τα νήπια στο φως της ημέρας, είναι σε θέση να τα επεξεργαστούν με λεπτομέρεια στο σκοτάδι. Οι ερευνητικές ομάδες των πανεπιστημίων Tubingen και Leipzig στη Γερμανία, διαπίστωσαν πως τα μωρά από 9 έως 16 μηνών, παίρνοντας έναν γρήγορο υπνάκο, μπορούν να θυμηθούν καλύτερα γεγονότα, όπως διάφορα ονόματα αντικειμένων.

Ο παιδικός εγκέφαλος έχει την τάση να σχηματίζει γενικές κατηγορίες κατά τη διάρκεια του ύπνου, μετατρέποντας την εμπειρία σε γνώση. Οι ερευνητές διαπίστωσαν παράλληλα, πως ο σχηματισμός των κατηγοριών είναι στενά συνδεδεμένος με μια συγκεκριμένη ρυθμική δραστηριότητα που πραγματοποιεί ο εγκέφαλος κατά τη διάρκεια του ύπνου. Τα νήπια με ιδιαίτερα ανεπτυγμένη αυτή την δραστηριότητα, μπορούν εύκολα να γενικεύουν τις εμπειρίες τους και να τις μετατρέπουν σε νέες γνώσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Ο ύπνος ενισχύει λοιπόν, σημαντικά την παιδική μνήμη, χτίζοντας τη γνώση. Αυτό συμβαίνει, ενδυναμώνοντας, επανασυνδέοντας ή αποσυναρμολογώντας τις συνδέσεις των νευρώνων με αποτέλεσμα ο ύπνος να θεωρείται απαραίτητος για την ανθρώπινη μνήμη. Οι ερευνητές έχουν καταλήξει πως όλα αυτά ισχύουν και για τον ύπνο των μωρών. Με στόχο να μελετηθεί ακριβώς αυτή η επίδραση στη νηπιακή μνήμη, η ομάδα των μελετητών κάλεσε γονείς, που έχουν μωρά ηλικίας 9 έως 16 μηνών, να συμμετάσχουν σε μια μελέτη. Κατά τη διάρκεια της πειραματικής διαδικασίας, τα νήπια έβλεπαν κατ' επανάληψη, εικόνες από συγκεκριμένα αντικείμενα, καθώς άκουγαν κάποια πλασματικά τους ονόματα.

Κάποια από αυτά τα αντικείμενα ήταν παρόμοια μεταξύ τους, διέφεραν μόνο ως προς τα χρώματα και ορισμένες λεπτομέρειες. Στα παρόμοια αντικείμενα, που ανήκαν στην ίδια κατηγορία λόγω του σχήματός τους, δόθηκαν τα ίδια ονόματα. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, οι ερευνητές κατέγραψαν την εγκεφαλική δραστηριότητα των νηπίων, με τη χρήση ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος. Κάποια παιδιά κοιμήθηκαν περίπου δύο ώρες μέσα στο καροτσάκι τους, ενώ το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα κατέγραφε την δραστηριότητα του εγκεφάλου τους. Την ίδια στιγμή, τα υπόλοιπα παιδιά έπαιζαν ή οι γονείς τους τα είχαν πάει βόλτα με το καρότσι τους.

Τα αποτελέσματα μέσα από τα επαναλαμβανόμενα τεστ με εικόνες και συνοδευόμενες λέξεις, έδειξαν ότι τα παιδιά είχαν μάθει τα ονόματα των αντικειμένων κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους. Ωστόσο, παρατηρήθηκε πως δεν ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσουν τα ονόματα των παρόμοιων αντικειμένων που είχαν ακούσει πολλές φορές, για κάποια καινούρια. Οι διαφορές ανάμεσα στα παιδιά που αποκοιμήθηκαν και σε εκείνα που έμειναν ξύπνια ήταν αρκετά σημαντικές. Μόνο εκείνα που κατάφεραν να κοιμηθούν, μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα ονόματα των αντικειμένων.

“Δεν ήταν σε θέση να κάνουν το ίδιο πριν τον ύπνο”, καταλήγει η ερευνήτρια Manuela Friedrich. Αυτό σημαίνει ότι οι κατηγοριοποιήσεις στον παιδικό εγκέφαλο σχηματίζονται πιο εύκολα στην αγκαλιά του Μορφέα. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι ο ύπνος μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη μνήμη, ακόμη και όταν είναι σε νηπιακή ακόμη μορφή. “Ο παιδικός εγκέφαλος όταν είναι σε εγρήγορση, ξεχνά γρήγορα τα ονόματα που έχει μόλις μάθει, ενώ κατά τη διάρκεια του ύπνου, οι λέξεις συνδέονται πιο εύκολα με αντικείμενα και αποτυπώνονται καλύτερα”, αναφέρει η επικεφαλής, Angela Friederici.

Το κενό ανάμεσα σε συγκεκριμένα αντικείμενα και γενικές κατηγορίες θεωρείται ότι γεφυρώνεται επίσης με τον ύπνο, καθώς όλες οι εμπειρίες γίνονται πραγματική γνώση κατά τη διάρκεια του. Εάν ακόμη το σκέφτεστε λοιπόν, περιγράψτε στα παιδιά σας όσα θέλετε να μάθουν, και ετοιμάστε τους τον χώρο για έναν καλό υπνάκο!