Το «Queen's Gambit», ο σεξισμός στο σκάκι και το απίστευτο πείραμα που άλλαξε τα δεδομένα
Τζουλιάννα Καρνέζη
18 Νοεμβρίου 2020
Η νέα δραματική σειρά του Netflix «The Queen's Gambit» όχι μόνο έχει κάνει θραύση στην πλατφόρμα streaming, αλλά έχει τονώσει το ενδιαφέρον για το σκάκι.
Η 9χρόνη ορφανή Beth Harmon από το Κεντάκι των ‘50s ανακαλύπτει ότι έχει ένα μοναδικό ταλέντο στο σκάκι. Κι ενώ μεγαλώνει μαθαίνοντας να εξελίσσει τις σκακιστικές ικανότητές της ώστε να γίνει η πρώτη κορυφαία γυναίκα σκακίστρια σε έναν καθαρά ανδροκρατούμενο χώρο, παράλληλα προσπαθεί να ελέγξει και τη χρόνια εξάρτησή της από τις ουσίες.
Στην πορεία κατάκτησης του ονείρου, θα την βοηθήσει η θετή της μητέρα, η οποία παλεύει και αυτή με τους δικούς της δαίμονες: το αλκοόλ, το μανιώδες κάπνισμα, τα απωθημένα της μικρής της ηλικίας και με τον διαλυμένο της γάμο. H ονομασία της σειράς προέρχεται από μια δημοφιλής κίνηση στο σκάκι, ενώ οι παρτίδες που βλέπουμε να παίζει η πρωταγωνίστρια, είναι κινήσεις σχεδιασμένες από τον Garry Kasparov.
Εκτός όμως του υψηλού ενδιαφέροντος για το κλασικό παιχνίδι στρατηγικής, το «Queen's Gambit» απασχόλησε και σε κοινωνικό επίπεδο. Πολλοί άρχισαν να αναρωτιούνται για την ανισότητα στα δυο φύλα και όλων εκείνων που μπορούν να γίνουν για την αντιμετώπισή της.
Γιατί ενώ στη σκακιέρα η βασίλισσα είναι το πιο ισχυρό και ευέλικτο κομμάτι και ο βασιλιάς είναι αργός και με περιορισμένες κινήσεις, στην πραγματικότητα οι γυναίκες αγωνιζόντουσαν και αγωνίζονται ακόμα για μια θέση στη σκακιέρα, καθώς οι καιροί εξακολουθούν να είναι δύσκολοι για Βασίλισσες...
Για χιλιετίες, οι γυναίκες θεωρήθηκαν πνευματικά κατώτερες. Μάλιστα στα «Πολιτικά» ο Αριστοτέλης θεώρησε τις γυναίκες υποτελείς στους άντρες, αλλά ανώτερες από τους δούλους και χωρίς εξουσία. Θεωρούσε πως ο σύζυγος διέθετε πολιτική εξουσία πάνω στη σύζυγό του. Ανάμεσα στις διαφορές που, κατά τη γνώμη του, είχαν οι γυναίκες από τους άντρες, ήταν ότι εκείνες ήταν πιο συναισθηματικές, πιο συμπονετικές, πιο παραπονιάρες και πιο πονηρές. Μέχρι και σήμερα, αρκετοί άνδρες θεωρούν πως είναι πετυχημένοι σε διάφορους τομείς επειδή είναι στη φύση τους, στα γονίδια τους.
Πίσω όμως στο σκάκι...
Το 1990 έγινε ένα μικρό αλλά συναρπαστικό «πείραμα» από έναν δάσκαλο στην Ουγγαρία, τον László Polgár. Ο ίδιος είχε γράψει ένα βιβλίο με τίτλο Bring Up Genius, που υποστήριζε ότι με την κατάλληλη εκπαίδευση και τις κατάλληλες εμπειρίες, οποιοδήποτε παιδί θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά επιτυχημένο σε οποιοδήποτε πεδίο. Έτσι λοιπόν αυτός και η σύζυγός του, επέλεξαν το σκάκι για να δοκιμάσουν την ιδέα τους, χρησιμοποιώντας τα παιδιά του για το πείραμα.
Εκείνη την εποχή, οι σχολιαστές αλλά και οι παίκτες πίστευαν πως οι γυναίκες δεν ήταν ικανές να παίξουν σκάκι. Όμως ο Polgár είχε τρεις κόρες, τις οποίες δίδαξε να παίζουν σκάκι, και τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά. Η μεγαλύτερη κόρη τους, η Zsuzsa, έγινε γκρανμαίτρ στο σκάκι, ολυμπιονίκης και παγκόσμια πρωταθλήτρια γυναικών, προπονήτρια, συγγραφέας και η επικεφαλής του «Σούζαν Πόλγκαρ Ινστιτούτου Σκακιστικής Αριστείας».
Η μεσαία τους κόρη έγινε διεθνής δασκάλα στο σκάκι και - περιμένετε! –η νεότερη η, Judit, έγινε σε ηλικία 15 ετών η νεότερη γκρανμαίτρ στο σκάκι (και των δύο φύλων ), και τελικά νίκησε τους Magnus Carlsen, Garry Kasparov και Boris Spassky.
Το συγκεκριμένο πείραμα απέδειξε πως όλοι μπορούν να πετύχουν, ανεξαρτήτως φύλου, αρκεί να έχουν τα ίδια ερεθίσματα. Γιατί, όπως φαίνεται, είναι απίθανο οι κόρες του Polgár να χρωστάνε τα επιτεύγματά τους στη γενετική, στα γονίδια τους, καθώς η μητέρα τους, η Klara, δεν έπαιζε καθόλου σκάκι και ο πατέρας τους, László, ήταν στην καλύτερη περίπτωση ένας μέτριος παίκτης.
Η υπεροχή του αρσενικού όσον αφορά το σκάκι, αλλά και άλλα παρόμοια παιχνίδια, οφείλεται σχεδόν σίγουρα στο πολιτιστικό περιβάλλον και την κοινωνική ενθάρρυνση που δίνεται στα αγόρια έναντι των κοριτσιών, όταν πρόκειται για αυτή τη συγκεκριμένη προσπάθεια. Εξάλλου υπάρχουν πολλά έργα - λογοτεχνικά, μουσικά, ακόμη και επιστημονικά – από γυναίκες που σήμερα θεωρούνται αριστουργήματα και προϊόντα ιδιοφυΐας, τα οποία αγνοήθηκαν ή υποτιμήθηκαν στην εποχή τους.
Οι ιδιοφυΐες δεν γεννιούνται. Εκπαιδεύονται και εξασκούνται. Κάθε υγιές παιδί έχει την έμφυτη δυνατότητα να γίνει ιδιοφυΐα σε οποιοδήποτε πεδίο, αρκεί η εκπαίδευσή του να ξεκινήσει πριν τα 3 έτη και η εξειδίκευση πριν τα 6….
Οι γονείς είναι αυτοί που περιορίζουν τα όνειρα που κάνουν τα παιδιά τους. Όμως όπως έδειξαν οι αδελφές Polgár, μόλις εξισωθούν τα κίνητρα, οι γυναίκες μπορούν να διαπρέψουν το ίδιο με τους άντρες σε όλα τα επίπεδα.
Εξάλλου όπως είχε γράψει και ο Oscar Wilde: «Λόγω της ατελούς εκπαίδευσής των γυναικών, τα μόνα έργα που είχαμε από εκείνες, είναι έργα ιδιοφυΐας».
Photo credits: https://www.splashnews.com/
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
