Η οικονομική κρίση και εμείς απέναντί της

Ποιες αλλαγές έχει επιφέρει σ' όλους τους τομείς;

Κάποτε οι γιαγιάδες και οι μαμάδες μας έλεγαν να μη γκρινιάζουμε και να είμαστε ευχαριστημένες με την κάθε μέρα που περνάει και με τα όσα έχουμε, αναφορικά με χρήματα, σπίτια, αυτοκίνητα, συχνά τονίζοντας ότι οι εποχές που εκείνες έζησαν ήταν μακράν χειρότερες από τη δική μας, δεν είχαν να φάνε, πέθαιναν από την πείνα και την κακουχία, αντιμετώπισαν πολέμους, κατοχή, πείνα και δυστυχία. Και ενώ όλα αυτά φάνταζαν ένα μακρινό κακό παρελθόν για τον άνθρωπο του σήμερα, τον άνθρωπο του 2000, μια νέα τάξη πραγμάτων έρχεται και φέρνει τα πάνω κάτω σε πολλά επίπεδα. Ναι, η κρίση ασφαλώς δεν είναι μόνο οικονομική αλλά κοινωνική, οικογενειακή, ψυχολογική, με προεκτάσεις που επηρεάζουν αρνητικά όλες τις πτυχές της σημερινής ζωής.

Δεδομένου ότι οι μισθοί έχουν πληγεί σημαντικά, οι επιχειρήσεις κλείνουν η μία μετά την άλλη, αφήνοντας ανέργους στο έλεος της ανέχειας, το μέλλον μοιάζει αβέβαιο για το μεγαλύτερο ποσοστό των Ελλήνων. Ιδιαίτερα οι γονείς εφήβων και μικρότερων παιδιών αναρωτιούνται "τι θα γίνουν τα παιδιά μου σε ένα τέτοιο αβέβαιο αύριο";

Άνδρες και γυναίκες πλέον συχνά παραπονούνται για συναισθήματα δυσφορίας και θλίψης είτε για την κατάσταση όπως βιώνεται τώρα, είτε για το μέλλον το δικό τους και των παιδιών τους.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αισθανθούμε καλύτερα μέσα σε μια πραγματικότητα όπως αυτή;

• Κάθε εμπόδιο για καλό: Ας προσπαθήσουμε να εκμεταλλευτούμε ό,τι δεν μπορούμε να αλλάξουμε άμεσα. Ας προσπαθήσουμε να δούμε τι κάναμε μέχρι σήμερα που άλλαξε και πώς αυτή η νέα πραγματικότητα μπορεί να μας φέρει καλά στοιχεία στο μέλλον. Υπάρχουν θετικές πλευρές; Σε κάθε αρνητική κατάσταση, πάντα υπάρχει και μια θετική. Ας τη βρούμε και ας την εκμεταλλευτούμε.
• Μήπως είναι μια καλή ευκαιρία τώρα να επαναδιαπραγματευτούμε τις αξίες μας; Τι μας προσέφεραν μέχρι σήμερα τα ακριβά αμάξια, οι πολυτελείς κατοικίες, τα ακριβά ρούχα ή άλλα είδη που χρησιμοποιούσαμε στη ζωή μας; Είναι τόσο αναγκαία αυτά για να είμαστε καλά μέσα μας; Είναι αυτό το νόημα της ζωής μας; Ας ανασκουμπωθούμε και ας ψάξουμε μέσα μας τι είναι αυτό που πραγματικά μας χρειάζεται για να είμαστε πλήρεις συναισθηματικά.
• Προσπαθούμε να μην κάνουμε αρνητικές σκέψεις: Οι αρνητικές σκέψεις είναι αυτές που μας προκαλούν αρνητικά συναισθήματα και στην πορεία αναπτύσσουμε σωματικά συμπτώματα σε απάντηση των συναισθημάτων μας. Εντοπίζουμε τις σκέψεις που κάνουμε και παρατηρούμε πώς αυτές επιδρούν μέσα μας. Μας αγχώνουν ; Μας στενοχωρούν ; Νιώθουμε στην πορεία πονοκέφαλο; Αδιαθεσία; πονάει το στομάχι μας; Οι αρνητικές σκέψεις μπορούν να αντικατασταθούν από άλλες πιο θετικές, αν τις ερμηνεύσουμε με ανάλογο τρόπο. Για παράδειγμα : Σκέφτομαι ότι «τίποτα δεν θα πάει καλά στο μέλλον». Νιώθω θλίψη και απαισιοδοξία για το αύριο. Έχω συχνούς πονοκεφάλους που εντείνουν εν τέλει την θλίψη μου και με κάνουν να νιώθω μίζερα. Ας προσπαθήσουμε να αντικαταστήσουμε συνειδητά αυτή τη σκέψη «τίποτα δεν θα πάει καλά στο μέλλον» με μία άλλη όπως, «μπορεί να είναι άσχημα τα πράγματα τώρα, αλλά σίγουρα στο μέλλον θα είναι καλύτερα» και ας παρατηρήσουμε τι επιδράσεις θα έχει πάνω μας αυτή.
• Το να γκρινιάζουμε συνεχώς τόσο μέσα μας όσο και στις συναναστροφές μας με τους άλλους γύρω μας δεν βοηθάει κανέναν: Μας γεμίζει με περισσότερο αρνητικό συναίσθημα και κάνει τους άλλους να αισθάνονται άσχημα επίσης. Επηρεάζει τις σχέσεις μας και το δικό μας ψυχισμό. Αν μεταφέρουμε διαρκώς τα δικά μας συναισθήματα στους γύρω μας, είναι πιθανόν να διογκώσουμε ακόμη περισσότερο τη δυσφορία μας αφού οι άλλοι είτε θα αμυνθούν μην αντέχοντας αυτή τη συμπεριφορά, είτε θα τους βάλουμε στη διαδικασία να γκρινιάζουν κι αυτοί και η ατμόσφαιρα θα είναι ακόμη πιο μίζερη για όλους. Ο θυμός ή το άγχος που πιθανόν νιώθουμε από την κατάσταση αυτή, πρέπει να εκτονωθεί με διαφορετικούς τρόπους, πιο λειτουργικούς. Ας εκμεταλλευτούμε λοιπόν αυτά τα συναισθήματα. Μερικοί τρόποι όπως η χαλάρωση (μέσω διαφραγματικής αναπνοής ας πούμε), η ενασχόληση με μια δραστηριότητα που μας δίνει χαρά (π.χ. ζωγραφική), η γυμναστική, η μουσική, μια βόλτα με τα πόδια σε ένα άλσος ή γενικά στη φύση, μια καλή ταινία, μας φέρνουν πιο κοντά με το να νιώσουμε καλύτερα.
• Ενισχύουμε τις επαφές μας με τους φίλους μας: Η αλληλεπίδραση με καλούς φίλους είναι πάντα ωφέλιμη. Διοργανώνουμε περισσότερες βραδιές με τους φίλους μας στα σπίτια, σε αντίθεση με τις εξόδους που μπορεί να πραγματοποιούσαμε παλιότερα σε ρεστοράν ή άλλες δραστηριότητες, παραγγέλνουμε το φαγητό που μας αρέσει και μοιραζόμαστε τα έξοδα, με κεντρικό στόχο να περάσουμε καλά, συζητώντας μαζί τους. Ας μη κάνουμε το λάθος να συζητάμε για την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις της σε αυτές τις συνευρέσεις. Υπάρχουν τόσα άλλα πράγματα που μπορούμε να συζητήσουμε, ας τα βρούμε και ας τα αναλύσουμε.
• Ας μη ντρεπόμαστε να ζητήσουμε οικονομική βοήθεια αν πραγματικά τη χρειαζόμαστε, από συγγενείς και φίλους που κρίνουμε ότι μπορεί να μας τη δώσουν. Ας σκεφτούμε τη θέση τους στη θέση μας και τι θα κάναμε εμείς αν μπορούσαμε να βοηθήσουμε. Όμως ας μην πέφτουμε στην παγίδα να δανειστούμε ποσά τα οποία θα δυσκολευτούμε στην πορεία να επιστρέψουμε γιατί αυτό θα επιφέρει μεγαλύτερο άγχος.
• Ας διαχειριστούμε την κρίση μιλώντας στα παιδιά μας, αλλά όχι τρομοκρατώντας τα. Τα παιδιά οφείλουν να γνωρίζουν από μας την πραγματικότητα μέχρι εκεί που θα τα ωφελήσει και όχι μέχρι το σημείο που θα τα βλάψει και θα τους δημιουργήσει ενοχές, άγχος και θλίψη. Καλό είναι να τους γνωστοποιήσουμε ποιες αλλαγές - περικοπές πρέπει να γίνουν στο οικογενειακό πλαίσιο και για ποιο λόγο (π.χ. ανεργία ή περικοπές μισθών). Να τους δώσουμε την ευκαιρία να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις περικοπές που τους αφορούν. Δεν πρέπει να συζητάμε συνεχώς τα προβλήματα μας και τις συνέπειες της κρίσης γενικότερα παρουσία των παιδιών. Καλλιεργείται έτσι ένα κλίμα απαισιοδοξίας και τρομοκρατίας για το μέλλον τους και αυτό δρα αρνητικά στην ψυχολογία τους και στον τρόπο που βλέπουν τον κόσμο και το μέλλον.
• Αν αισθανόμαστε έντονο άγχος ή θλίψη που επηρεάζει την καθημερινότητα μας και τον τρόπο που μέχρι σήμερα λειτουργούσαμε, θα πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια από ειδικούς ψυχικής υγείας. Αν δεν έχουμε τα χρήματα για κάτι τέτοιο, απευθυνόμαστε στα δημόσια νοσοκομεία, στα αρμόδια τμήματα ψυχικής υγείας και ζητάμε βοήθεια χωρίς να επιβαρύνουμε περαιτέρω οικονομικά τη θέση μας.

 Μπορεί να ακούγεται δύσκολο το να σκεφτόμαστε θετικά σε κάθε περίπτωση, αλλά σίγουρα μπορούμε να δοκιμάσουμε την επίδραση που έχει ο τρόπος που σκεφτόμαστε, όπως αναλύθηκε παραπάνω.

Ευχαριστούμε τη Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας, Μαρία Παπουτσά, Γραφείο Συμβουλευτικής ΜΕ ΑΦΟΡΑ, [email protected], 6936086260