Ποια είναι η θέση της Σαπουνόπερας στη ζωή μας;
Προϊόν της αµερικάνικης pop κουλτούρας, οι σαπουνόπερες κάνουν την εµφάνισή τους στη δεκαετία του ’30, στο ραδιόφωνο φυσικά, και µεταπηδούν στη µικρή οθόνη στα ‘50ς. «Σαπούνια» γιατί βασικοί χορηγοί ήταν εταιρείες παρασκευής απορρυπαντικών, µε εµπορικό στόχο τις νοικοκυρές-φαν των εκποµπών αυτών και «όπερες», για το µελοδραµατικό τους σενάριο. Στην Ελλάδα, το φαινόµενο έρχεται τη δεκαετία του ’60, µε ραδιοφωνικές σειρές-προάγγελους των κατοπινών καθηµερινών σήριαλ «Μείνε κοντά µου αγαπηµένη» και «Πικρή, µικρή µου αγάπη» µε πρωταγωνιστές του ραδιο-ροµάντζου το Στέφανο Ληναίο και την Έλλη Φωτίου, κολλούν τους Έλληνες στο τρανζίστορ.
Η πιο έντονη ανάμνηση όλων μας έρχεται το '90 με την Βίρνα και το Γιάγκο. Καθημερινά έδιναν ραντεβού στην τηλεόραση για να δουν την «Λάμψη» και αργότερα την «Καλημέρα Ζωή», σε σενάριο του Νίκου Φώσκολου. Ειδικά, η τρίτη ηλικία ζούσε στο σαλόνι του Γιάγκου Δράκου και αγωνιούσε με τις ίντριγκες της οικογένειάς του. Σήμερα, η ανατολή μας κέρδισε. Τα τούρκικα σίριαλ με τους έρωτες και τα μπερδέματά τους μας έχουν βάλει σε μία άλλη διαδικασία.
Το ερώτημα είναι για ποιο λόγο υποφέρουμε όλοι από αυτή την Σαπουνοπερομανία; Από συνήθεια; Ή επειδή δεν έχουμε άλλη εναλλακτική πρόταση; Εκτός του να κλείσουμε την τηλεόραση καθώς ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μπορεί να μην έχει ούτε αυτή την επιλογή. Μήπως, τελικά η μανία αυτή έχει πιο πολύ βάθος; Επιλέγουμε να παρακολουθήσουμε τις ζωές των άλλων, να γελάσουμε με παθήματά τους, να στεναχωρεθούμε με τις ατυχίες τους, να προβληματιστούμε με τα μπερδέμετά τους και σε γενικές γραμμές να ζήσουμε μέσα από τις δικές τους ζωές- τις ζωές των άλλων. Ή μήπως τελικά, απλά βλέπουμε για να ξεχάσουμε τα δικά μας προβλήματα; Ποιος ξέρει;
Ίσως, μια ερεύνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο της Πολιτείας του San Francisco, να μας βοηθήσει. Στο ερώτημα λοιπόν «γιατί ο κόσμος βλέπει Σαπουνόπερες», οι πιο συχνές απαντήσεις ήταν «µε ψυχαγωγούν, ζήτηµα ρουτίνας, αποφορτίζοµαι, χαλαρώνω, ξεχνιέµαι…». Σήµερα, µπορεί να µην ξέρουµε τι κάνει ο γείτονας, µπορεί να έχουµε µέρες να µιλήσουµε στους φίλους µας, αλλά γνωρίζουµε όλες τις εξελίξεις για τον (τηλεοπτικό) έρωτα του Σουλεϊμάν με τη Χουρέμ. Μήπως τελικά µας αρέσει να παρακολουθούµε από την «κλειδαρότρυπα» της TV τη ζωή των άλλων κι έχουν υποκαταστήσει οι σαπουνόπερες το άλλοτε κουτσοµπολιό στη γειτονιά;
Μπορεί για να ένα μέρος της κοινωνίας να ισχύει κάτι τέτοιο, αλλά δεν μπορούμε να πούμε πως χαρακτηρίζει όλη την κοινωνία. Δεδομένου πως οι «φανατικοί» τηλεθεατές των σίριαλ αυτών είναι οι ηλικιωµένοι και µοναχικοί άνθρωποι, οι οποίοι έχουν όλη την ηµέρα ανοιχτή την τηλεόραση και βλέπουν ό,τι προσφέρει. Είναι το μέσο που κάνει τη ζωή τους πιο συναρπαστική, έστω και μέσω αντιπροσώπων. Τους βοηθά να μείνουν ενημερωμένοι με τον έξω κόσμο.
Οι νέοι φίλοι μας τώρα, οι ήρωες των καθηµερινών σειρών «µπαίνουν» καθηµερινά στο σπίτι µας µέσω του τηλεοπτικού δέκτη και γίνονται οικείοι. Δεν είναι παράλογο να γίνονται οικείοι οι τηλεοπτικοί ήρωες, όπως και να συµπάσχει ο τηλεθεατής µαζί τους, σε κάποιο βαθµό. Το θέμα όμως είναι όταν το "δέσιµο" φτάνει στο σηµείο να έχει επιπτώσεις στην κοινωνικότητα ενός ανθρώπου, τότε ενδεχοµένως υπάρχει πρόβληµα. Μπορεί να ήταν κάποτε φυσικό η τηλεόραση να αντιγράφει τη ζωή. Σήµερα, είναι µάλλον στοιχείο παθογένειας το ότι η ζωή αντιγράφει την τηλεόραση.
Αυτό που έχει σημασία είναι να γίνονται αντιληπτά και κατανοητά τα κοινωνικά πρότυπα που προβάλλονται και ποιο ρόλο εξυπηρετούν κάθε φορά. Για παράδειγμα, τα τουρκικά σίριαλ προβάλλουν ένα πιο συντηρητικό μοντέλο κοινωνίας. Θυμίζει σε πολλούς την παραδοσιακή ελληνική οικογένεια. Η εικόνα λοιπόν αυτή είναι λογικό να είναι πιο οικεία και αγαπητή από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, όπου μπορούν να αναγνωρίσουν κομμάτια από τον εαυτό τους και τη ζωή τους. Συνολικά, θα έλεγα πως αυτό που κάνει δηµοφιλείς τις σαπουνόπερες είναι πως όλες, ανεξαιρέτως, παρουσιάζουν ευρέως αναγνωρίσιµα στερεότυπα: εξαιρετικός πλούτος, συχνά σε αντίθεση µε µεγάλη φτώχεια, µια ηρωίδα ή/και έναν ήρωα µε πολύ µεγάλη καλοσύνη, που πέφτει θύµα µεγάλου µίσους και κακίας, και στο τέλος, θρίαµβος του “καλού”, µε ταυτόχρονη τιµωρία-θεία δίκη όσων την αξίζουν.
Με άλλα λόγια, ο λόγος που οι άνθρωποι παρακολουθούν με τόσο πάθος μια σαπουνόπερα είναι επειδή το σενάριο που βλέπουν θα ήθελαν να συμβεί και στην πραγματική ζωή. Δυστυχώς, όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
