Πως μπορείτε να συμβάλλετε στην γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού σας

Τα πρώτα έξι χρόνια ζωής του παιδιού είναι τα πιο γόνιμα ώστε να αναπτυχθεί η γλώσσα.

Ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη κάποιας διαταραχής λόγου είναι πολύ σημαντικό το περιβάλλον του παιδιού να είναι πλούσιο σε γλωσσικά ερεθίσματα και επικοινωνιακές ευκαιρίες για την ορθότερη και πλουσιότερη γλωσσική εξέλιξη. Πώς μπορεί όμως να συμβεί αυτό; Αρχικά, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ακοή του παιδιού. Ο ακουολογικός έλεγχος από παιδο – ΩΡΛ είναι απαραίτητος ώστε να αποκλειστούν διαταραχές που αφορούν την ακουστική ικανότητα του παιδιού (βαρηκοΐα, ωτίτιδες κ.α) διότι αυτές έχουν σαν αποτέλεσμα την κακή κατανόηση και παραγωγή λόγου – ομιλίας αυτού.

Παράλληλα το οικογενειακό και οικείο περιβάλλον πρέπει να:

• Ενθαρρύνει το μωρό να παράγει ήχους αποτελούμενους από φωνήεντα ή σύμφωνο- φωνήεν όπως: «μα», «ντα» και «μπα».
• Ενισχύει τις προσπάθειες αυτού διατηρώντας τη βλεμματική επαφή, ανταποκρινόμενοι με ομιλία και μιμούμενοι την προφορά χρησιμοποιώντας διαφορετικά σχέδια και έμφαση.
• Μιμείται το γέλιο και τις εκφράσεις του προσώπου του μωρού.
• Προτρέπει το παιδί να μιμείται τις πράξεις .
• Ονομάζει τις δραστηριότητες τη στιγμή που συμβαίνουν .
• Αναγνωρίζει και να ονομάζει χρώματα.
• Μετράει αντικείμενα.
• Χρησιμοποιεί χειρονομίες και συμβολισμούς για να μεταφέρει μία έννοια.
• Παράγει ήχους ζώων για να συνδυάζει έναν ήχο με μια συγκεκριμένη έννοια: «το σκυλί κάνει γαβ-γαβ».
• Αναγνωρίζει την προσπάθεια για επικοινωνία.
• Διαβάζει στο παιδί. Μερικές φορές «διάβασμα» είναι η περιγραφή εικόνων σε ένα βιβλίο χωρίς την ανάγνωση του γραπτού κειμένου. Με αυτό τον τρόπο το παιδί αναγνωρίζει και ονομάζει αντικείμενα και ενέργειες.
• Χρησιμοποιεί ομιλία η οποία είναι καθαρή και απλή για το παιδί.
• Επαναλαμβάνει ότι λέει το παιδί δείχνοντας ότι είναι κατανοητό.
• Χρησιμοποιεί μωρουδίστικη ομιλία μόνο εάν χρειαστεί να μεταφέρετε το μήνυμα και όταν συνοδεύεται από ενήλικο λόγο. “Είναι ώρα για μαμ. Θα φάμε φαγητό τώρα”. Γενικά η μωρουδίστικη ομιλία όμως πρέπει να αποφεύγεται .
• Φτιάχνει λευκώματα από τα αγαπημένα ή οικεία πράγματα του κόβοντας εικόνες. Η ομαδοποίηση των εικόνων αυτών σε κατηγορίες είναι μια πολύ καλή γνωστική άσκηση.
• Βοηθάει το παιδί σας να καταλάβει και να κάνει ερωτήσεις. Εδώ το παιχνίδι ναι ή όχι μπορεί να βοηθήσει ( π.χ. «Είσαι αγόρι;», «Είσαι εσύ ο Παναγιώτης;»)
• Κάνει ερωτήσεις που απαιτούν επιλογή. «Θέλεις μία μπανάνα ή ένα μήλο;».
• Εμπλουτίζει το λεξιλόγιο ονομάζοντας μέρη του σώματος, και μαθαίνοντας τι κάνουμε με αυτά. « Αυτή είναι η μύτη μου. Μπορώ να μυρίζω λουλούδια».
• Τραγουδάει απλά τραγούδια και απαγγείλει παιδικά ποιήματα για να δείξει το ρυθμό και τον τρόπο ομιλίας.
• Ταυτίζει αντικείμενα με την ίδια ιδιότητα σε ένα δοχείο, π.χ. όλα τα κόκκινα μαζί ή όλα τα στρογγυλά κλπ.
• Χρησιμοποιεί φωτογραφίες οικείων προσώπων και τοπίων , η ονομασία και η αναγνώριση αυτών θα φέρουν στο παρόν μνήμες.
• Βεβαιωθεί ότι το παιδί προσέχει όταν μιλάμε.
• Αναγνωρίζει, ενθαρρύνει και επαινεί όλες τις προσπάθειες για ομιλία, δείχνοντας ότι γίνεται αντιληπτή η λέξη ή την φράση εκπληρώνοντας το αίτημα εάν πρέπει.
• Συνεχίζει να εμπλουτίζει το λεξιλόγιο παρουσιάζοντας μια καινούρια λέξη και δίνοντας τον ορισμό της ή και οπτική βοήθεια
• Μιλάει για χωρικές σχέσεις( αρχικός, μεσαίος, τελευταίος), (δεξί- αριστερό), και αντίθετα (πάνω και κάτω, ανοικτός –κλειστός).
• Δίνει μια περιγραφή ή ενδείξεις και ζητάει από το παιδί να αναγνωρίσει αυτό που περιγράφεται: « τι χρησιμοποιούμε για να καθαρίσουμε το πάτωμα (σκούπα)».
• Σχηματίζει κατηγορίες. Αναγνωρίζει το αντικείμενο το οποίο δεν ανήκει στην ομάδα με παρόμοια αντικείμενα: « Ένα παπούτσι δεν ανήκει μαζί με το πορτοκάλι ή το μήλο, επειδή δεν τρώγεται, δεν είναι στρογγυλό και δεν είναι φρούτο».
• Βοηθάει το παιδί να ακολουθήσει οδηγίες δυο και τριών βημάτων: «Πήγαινε στο δωμάτιο σου και φέρε το βιβλίο σου».
• Ενθαρρύνει το παιδί να δίνει οδηγίες.
• Παίζει συμβολικά ή προσποιητά παιχνίδια με το παιδί όπως: «Σπίτι», «super market”.
• Εκμεταλλεύεται τις καθημερινές δραστηριότητες. Για παράδειγμα στην κουζίνα, ενθαρρύνειi το παιδί να ονομάσει τα σκεύη, τα φαγητά , το χρώμα τους, την υφή και τη γεύση. Από πού παράγεται το φαγητό; Ποια φαγητά του αρέσουν; Ποια απεχθάνεται; Ποιος θα καθαρίσει κλπ.
• Χρησιμοποιεί αντωνυμίες, για παράδειγμα «ο Γιάννης τρώει, κοίτα αυτός τρώει» και παράλληλα αυξάνει τις προτάσεις για παράδειγμα «αυτός τρώει ένα μήλο, ένα κόκκινο μήλο».

Σε κάθε φυσιολογικό παιδί ο λόγος εμφανίζεται αυτόματα. Το παιδί από την φύση του είναι εφοδιασμένο με ένα γλωσσικό εξοπλισμό, ο οποίος σε συνδυασμό με το περιβάλλον του, οικογενειακό και μη, του επιτρέπει να εξελίξει το λόγο του. Επομένως η συμμετοχή κυρίως των γονέων κρίνεται απαραίτητη για την ομαλή ανάπτυξη του λόγου του παιδιού.

Ευχαριστούμε την Καράτζιου Νάντια, Λογοθεραπεύτρια Ερατοσθένους 24,Αθήνα Τηλ: 6932621114, [email protected]