Αποτοξίνωση από τη ντοπαμίνη: Τι είναι αυτή νέα τάση και πόσο μπορεί πραγματικά να σε οφελήσει

Οι αποτοξινώσεις αποτελούν βασικό στοιχείο της σύγχρονης κουλτούρας της ευεξίας. Θέλετε ένα πιο υγιές έντερο; Αποτοξινώστε τη διατροφή σας. Λιγότερο άγχος; Κάντε μια ψηφιακή αποτοξίνωση. Τώρα, όμως, υπάρχει ένας άλλος τύπος αποτοξίνωσης που περιλαμβάνει μια κοινή ορμόνη, την ντοπαμίνη, δημιουργεί συζήτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι υποστηρικτές υπόσχονται αποτελέσματα που θα αλλάξουν τη ζωή μας.

Τι είναι όμως αποτοξίνωση από τη ντοπαμίνη

Το να κάνετε μια αποτοξίνωση από τη ντοπαμίνη, περιλαμβάνει την αποχή από σχεδόν οτιδήποτε θα μπορούσε να θεωρηθεί ευχάριστο, από το φαγητό μέχρι το σεξ και ακόμη και την κοινωνικοποίηση. Κάτι τέτοιο, λένε οι υποστηρικτές, θα καλυτερεύσει τα χαμηλά κίνητρα και θα θεραπεύσει την έλλειψη εστίασης.

Η ιδέα πρωτοεμφανίστηκε μεταξύ των επαγγελματιών της Silicon Valley που προσπαθούσαν να ενισχύσουν την παραγωγικότητά τους και στη συνέχεια εξαπλώθηκε σε πλατφόρμες όπως το TikTok και το Reddit, όπου οι αποτοξινώσεις ντοπαμίνης οδήγησαν στη δημιουργία χιλιάδων αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που διαφημίζουν τα θετικά αποτελέσματα της προσέγγισης.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αποτοξίνωση από τη ντοπαμίνη είναι δημοφιλής. Αλλά λειτουργεί; Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τα οφέλη.

Η θεωρία έχει ως εξής: Η ντοπαμίνη είναι μια χημική ουσία ανταμοιβής και ευχαρίστησης που απελευθερώνει ο εγκέφαλός μας όταν κάνουμε κάτι συναρπαστικό ή ευχάριστο. Αλλά η σύγχρονη ζωή είναι κορεσμένη με ερεθίσματα που πυροδοτούν την ντοπαμίνη. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλός μας είναι γεμάτος ντοπαμίνη όλη την ώρα και ότι χρειαζόμαστε σταδιακά όλο και μεγαλύτερες δόσεις ντοπαμίνης για να νιώθουμε ευτυχισμένοι. Γι αυτό και δεν μπορείτε να αντισταθείτε σε αυτό το μπισκότο ή σταματήσετε να παίζετε βιντεοπαιχνίδια.

Σύμφωνα με τη θεωρία, εάν εξαλείψετε αυτές τις υπερδιεγερτικές δραστηριότητες από τη ζωή σας, ο εγκέφαλός σας θα επιστρέψει σε ένα φυσιολογικό, βασικό επίπεδο ντοπαμίνης. Μόλις φτάσετε εκεί, θα νιώσετε πιο ευτυχισμένοι, θα βιώσετε μια μεγαλύτερη αίσθηση ανταμοιβής από πράγματα όπως η επιτυχία στη δουλειά ή η άσκηση και θα δείτε μια αύξηση στην παραγωγικότητά σας και στην εστίαση σας.

Όμως το πρόβλημα με αυτή τη θεωρία, είναι ότι ο εγκέφαλος και η ντοπαμίνη δεν λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο και φυσικά δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η «αποτοξίνωση από τη ντοπαμίνη» θα μειώσει την ποσότητα της ντοπαμίνης στον εγκέφαλό σας.

Η ιδέα ότι μπορείτε να βελτιώσετε την αίσθηση της εστίασης και του κινήτρου σας «αποτοξινώνοντας» τον εγκέφαλό σας από την υπερφόρτωση της ντοπαμίνης είναι μια διαδικτυακή φαντασίωση.

Στην πραγματικότητα δεν μπορείτε να εξαντλήσετε τη ντοπαμίνη με κανέναν τρόπο. Και αν το κάνατε, θα είχατε μια ιατρική πάθηση όπως η νόσος του Πάρκινσον. Η νόσος του Πάρκινσον, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Νευρολογικών Χειρουργών , σχετίζεται με απώλεια κυττάρων που παράγουν ντοπαμίνη στον εγκέφαλο.

Η σημερινή εκτίμηση είναι ότι η ντοπαμίνη συνδέεται πιο στενά με διαδικασίες όπως το κίνητρο και η μάθηση, αλλά εμφανίζεται επίσης όταν οι άνθρωποι αισθάνονται άγχος, επομένως ο ρόλος της στον εγκέφαλο φαίνεται να είναι περίπλοκος.

pexels

Από την άλλη μεριά μπορεί να είναι αλήθεια ότι η αποκοπή από τα βιντεοπαιχνίδια ή την τηλεόραση για κάποιο χρονικό διάστημα, μπορεί να σας βοηθήσει σε κάποιες πτυχές της καθημερινότητά σας. Αλλά δεν υπάρχει ακόμα λόγος να πιστεύουμε ότι αυτό θα βελτιώσει άμεσα την αίσθηση του κινήτρου ή τη συνολική διάθεσή σας, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι υποστηρικτές της συγκεκριμένης αποτοξίνωσης.

Εάν για παράδειγμα η ενασχόλησή σας μέσα τα κοινωνικής δικτύωσης καταναλώνει πολύ από τον χρόνο σας, τότε η εξάλειψη αυτής της συνήθειας μπορεί να βελτιώσει την απόδοσή σας στη δουλειά, απλώς και μόνο επειδή θα έχετε περισσότερο χρόνο για να εργάζεστε. Και αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί πολλοί αναφέρουν ότι αισθάνονται πιο παραγωγικοί μετά την εφαρμογή της αποτοξίνωσης από τη ντοπαμίνη.

Είναι επίσης πιθανό ότι στη σημερινή κοινωνία, η εύκολη πρόσβαση στο φαγητό και στη ψυχαγωγία σημαίνει ότι υπάρχουν λιγότερα εμπόδια στις ανταμοιβές από ό,τι στο παρελθόν, γεγονός που έχει μειώσει την ικανότητά μας να περιορίζουμε τις παρορμητικές συμπεριφορές. Υπό αυτή την ευρύτερη έννοια, η αποτοξίνωση από τη ντοπαμίνη θα μπορούσε, τουλάχιστον θεωρητικά, να βελτιώσει τη συνολική ικανότητα ενός ατόμου να θέτει στόχους και να μην παίρνει γρήγορες αποφάσεις.

Αυτό θα μπορούσε να ισχύει ιδιαίτερα για τους εφήβους και τους νέους, οι οποίοι εξακολουθούν να μαθαίνουν πώς να διαχειρίζονται συναισθήματα όπως η μοναξιά, η πλήξη και ο θυμός. Και τείνουν να είναι πιο επιρρεπείς σε εθισμούς.

Είναι λοιπόν εύκολο να καταλάβουμε πώς η έννοια της αποτοξίνωσης από τη ντοπαμίνη έγινε τόσο δημοφιλής. Η σύγχρονη ζωή σημαίνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι βομβαρδίζονται συνεχώς από ερεθίσματα και το να μάθουμε πώς να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας είναι μια πραγματική πρόκληση.

Όμως νομίζω ότι είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να έρθετε σε επαφή με τις επιθυμίες σας είναι να ηρεμήσετε τη ψυχή σας, να διώξετε το άγχος. Όλα τα άλλα τα θεωρώ απλά μια μόδα, μέχρι η επιστήμη να αποδείξει το αντίθετο.