Συναισθηματική διατροφή: 5 σημάδια που δείχνουν ότι είναι πρόβλημα και τι να κάνεις γι 'αυτό
Τζουλιάννα Καρνέζη
17 Ιανουαρίου 2024
Έχετε μια υγιή σχέση με το φαγητό; Εάν η συναισθηματική διατροφή εμποδίζει το υγιές βάρος ή τη συναισθηματική σας ευεξία, υπάρχουν βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να αντεπεξέλθετε καλύτερα.
H συναισθηματική διατροφή δεν είναι μια κλινική διάγνωση ή ακόμη ένας όρος με κλινικό ορισμό στον οποίο συμφωνούν όλοι οι ειδικοί. Συχνά χρησιμοποιείται στην καθομιλουμένη σε σχέση με το φαγητό ως τρόπος αντιμετώπισης των αρνητικών συναισθημάτων, ιδιαίτερα της υπερκατανάλωσης τροφής, αλλά οι ειδικοί έχουν υποστηρίξει ότι το φαγητό μπορεί επίσης να είναι μια απάντηση σε θετικά συναισθήματα και ότι δεν περιλαμβάνει απαραίτητα πάντα την υπερκατανάλωση τροφής.
Ωστόσο, όταν ένα άτομο χρησιμοποιεί συνέχεια στο φαγητό ως μηχανισμό αντιμετώπισης των αρνητικών συναισθημάτων, πολλοί ειδικοί συμφωνούν ότι είναι προβληματικό – και υπάρχουν πιο υγιεινά εργαλεία αντιμετώπισης.
Όταν το συναισθηματικό φαγητό συνοδεύεται από αισθήματα ντροπής, ένα άβολο αίσθημα πληρότητας ή απώλεια ελέγχου, μπορεί να αναπτύξετε μια αρνητική σχέση, ένα μοτίβο περιοριστικής διατροφής ή άλλη διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά.
5 σημάδια ότι η συναισθηματική διατροφή μπορεί να είναι πρόβλημα για εσάς
Το συναισθηματικό φαγητό δεν είναι συνώνυμο της υπερφαγίας ή της προβληματικής τροφής. Αλλά αν δεν έχετε μια υγιή σχέση με το φαγητό, δείτε μερικά red flags.
Έχετε ξαφνική λαχτάρα για συγκεκριμένα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά
Υυπάρχει διαφορά μεταξύ της πείνας που υποκινείται από μια σωματική ανάγκη για φαγητό και της πείνας που υποκινείται από συναισθήματα. Η σωματική πείνα εμφανίζεται σταδιακά. Η συναισθηματική πείνα εμφανίζεται συχνά ξαφνικά και νιώθετε ότι πρέπει να ικανοποιηθεί αμέσως.
Επίσης η συναισθηματική πείνα ή η λαχτάρα, τείνει να περιστρέφεται γύρω από τροφές με υψηλότερα λιπαρά (σκεφτείτε παγωτό, πατατάκια, τηγανητές πατάτες). Η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα που αναφέρουν ότι αγωνίζονται με τη συναισθηματική διατροφή επισημαίνουν τα τρόφιμα με υψηλότερα λιπαρά ως τα τρόφιμα που αναζητούν σε αυτές τις καταστάσεις.
Και πάλι, όταν αυτοί οι τύποι συναισθηματικών πόθων χρησιμοποιούνται ως μηχανισμό αντιμετώπισης για να θεραπεύσουν μια κακή διάθεση ή μια δύσκολη κατάσταση - ή να οδηγήσουν σε αισθήματα ενοχής, ντροπής ή απώλειας ελέγχου - μπορεί να είναι πρόβλημα.
Αντιμετωπίζετε μια αγχωτική κατάσταση με το να τρώτε
Εάν, αφού ακούσετε άσχημα νέα ή τσακωθείτε με τον σύντροφό σας, πιάσετε ένα σακουλάκι με πατατάκια και αρχίσετε να τα μασουλάτε, αλλά συνειδητοποιείτε ότι έχουν τελειώσει πριν το καταλάβετε, μπορεί να είναι σημάδι ότι το άγχος επηρεάζει αρνητικά τη σχέση σας με το φαγητό.
Το να τρώτε χωρίς να δίνετε προσοχή στην ποσότητα ή την ποιότητα του φαγητού είναι ένα κοινό σημάδι συναισθηματικής τροφής και η συναισθηματική κατανάλωση συχνά περιλαμβάνει το να τρώτε πολύ γρήγορα, να μην γεύεστε το φαγητό και να αναζητάτε ανακούφιση παρά τροφή.
Τρώτε ακόμα και όταν δεν πεινάτε
Ένα άλλο σημάδι ότι το συναισθηματικό φαγητό μπορεί να είναι προβληματικό είναι εάν τρώτε ακόμα και όταν δεν πεινάτε ή συνεχίζετε να τρώτε όταν έχετε ήδη χορτάσει. Αυτό μπορεί να συμβαδίσει με το να τρώτε αλόγιστα και γρήγορα, καθώς μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να μην αναγνωρίζετε τα σημάδια πληρότητας, διότι χρειάζεται χρόνος για να απελευθερωθούν οι ορμόνες στο έντερο που δίνουν το σήμα ότι έχετε χορτάσει και να αναγνωριστούν από τον εγκέφαλο.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν είναι κάθε περίπτωση που τρώτε όταν δεν πεινάτε, σημάδι συναισθηματικής τροφής. Παραδείγματα φυσιολογικής κατανάλωσης ενός συγκεκριμένου φαγητού είναι όταν γίνεται με σκοπό τη σύνδεση ή την τήρηση κοινωνικών κανόνων, όπως η κατανάλωση ενός κομματιού τούρτας στο γραφείο για τα γενέθλια ενός συναδέλφου ή η κατανάλωση σνακ με φίλους σε μια κινηματογραφική αίθουσα. Όλοι μας μερικές φορές τρώμε όταν δεν πεινάμε. Αυτό μπορεί να είναι φυσιολογικό.
Όμως το να τρώτε όταν δεν είστε πεινασμένοι είναι ένα πρόβλημα και ένα πιθανό σημάδι προβληματικής συναισθηματικής τροφής όταν σας προκαλεί στενοχώρια μετά. Επίσης το φαγητό μπορεί να γίνει με απομονωτικό και μυστικό τρόπο.
Το συναισθηματικό φαγητό είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσετε τα συναισθήματά σας
Η περιστασιακή χρήση τροφής για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση μιας δύσκολης κατάστασης είναι φυσιολογική. Το συναισθηματικό φαγητό είναι μια σχετικά φυσιολογική αντίδραση όταν βαριέστε ή αγχώνεστε και η στροφή προς το φαγητό για να νιώσετε καλύτερα μπορεί να είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική στρατηγική για μερικούς ανθρώπους, έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν τα σκαμπανεβάσματα της ζωής.
Αλλά αν το φαγητό είναι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσετε τα σκαμπανεβάσματα, αυτό μπορεί να είναι σημάδι μεγαλύτερου προβλήματος. Αν κάποιος έχει μια κακή εβδομάδα στη δουλειά και αποφασίσει να πάει στο σπίτι και να φάει παγωτό, αυτό δεν είναι πραγματικά συναισθηματικό φαγητό. Όμως αν κάποιος χρειάζεται να τρώει κάτι κάθε φορά που βρίσκεται σε μια δυσάρεστη κατάσταση, τότε αυτό είναι κάτι που πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω.
Όλα εξαρτώνται από το αν η συμπεριφορά παρεμβαίνει στην καθημερινή ζωή ή έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου για να γίνει μια συνήθεια που ενοχλεί. Για παράδειγμα, εάν τα συρτάρια του γραφείου, η τσάντα, το αυτοκίνητο και το κομοδίνο σας πρέπει πάντα να είναι εφοδιασμένα με σοκολατάκια ή τα αγαπημένα σας πατατάκια, σε περίπτωση που πρέπει να αντιμετωπίσετε κάποιο δυσάρεστο ή αγχωτικό γεγονός, τότε μπορεί να ακουμπάτε πολύ στο φαγητό για να το ξεπεράσετε.
Αίσθημα ενοχής, ντροπής ή αδυναμίας
Επειδή το να τρώτε ως απάντηση στα συναισθήματα είναι φυσιολογικό, είναι φυσιολογικό και να έχετε συναισθήματα για αυτό που τρώτε. Το φαγητό μας ενώνει με τους άλλους, ικανοποιεί τους γευστικούς μας κάλυκες, γιορτάζει τους πολιτισμούς και τις παραδόσεις μας και μας επανασυνδέει με πολύτιμες αναμνήσεις. Αλλά εάν το φαγητό οδηγεί πάντα σε αισθήματα ντροπής ή αδυναμίας, τότε αυτό είναι μια ένδειξη ότι κάποιος έχει αναπτύξει μια πιο αρνητική σχέση με τη διατροφή.
Πώς να αντιμετωπίσετε τη συναισθηματική διατροφή εάν γίνει προβληματική
Εάν νομίζετε ότι τρώτε με έναν προβληματικό τρόπο, να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι. Μια πρόσφατη έρευνα η οποία περιελάμβανε 3.144 ενήλικες που ανέφεραν ότι προσπάθησαν να χάσουν βάρος τους τελευταίους έξι μήνες, διαπίστωσε ότι το 46 τοις εκατό των ερωτηθέντων είπαν ότι μερικές φορές ένιωθαν ενοχές ή ντροπή για τα τρόφιμα που έτρωγαν πριν επιχειρήσουν να χάσουν βάρος. Και μετά την προσπάθεια απώλειας βάρους, το 53 τοις εκατό είπε ότι μερικές φορές ένιωθε ενοχές ή ντροπή για αυτό που έτρωγε.
Ποιοι είναι μερικοί υγιείς τρόποι αντιμετώπισης αυτών των συναισθημάτων; Ακολουθούν μερικά βήματα για να δοκιμάσετε.
Εξασκηθείτε στην αυτογνωσία
Δώστε προσοχή στο πώς τείνετε να αντιδράτε ή να ανταποκρίνεστε όταν εμφανίζονται έντονα συναισθήματα - άγχος, άγχος, θυμός ή ακόμα και ενθουσιασμός. Αν σας πιάνει ξαφνική λαχτάρα για φαγητό, αξίζει να ρωτήσετε τον εαυτό σας εάν θέλετε ή χρειάζεται πραγματικά να φάτε ή αν το φαγητό είναι ένας μηχανισμός αντιμετώπισης για να καταπραΰνει αυτό που νιώθετε.
Η περιστασιακή χρήση φαγητού ως ανταμοιβή ή για να γιορτάσετε κάτι, είναι φυσιολογική. Αλλά όταν το φαγητό είναι ο πρωταρχικός σας μηχανισμός συναισθηματικής αντιμετώπισης, μπορεί να κολλήσετε σε έναν ανθυγιεινό κύκλο.
Η εξάσκηση της αυτογνωσίας δεν είναι πάντα εύκολη. Μπορείτε να διατηρείτε ένα ημερολόγιο τροφίμων και συναισθημάτων για να βοηθήσετε στον εντοπισμό συναισθηματικών παραγόντων και τυχόν προτύπων που μπορεί να προκύψουν. Σημειώστε τα τρόφιμα που καταναλώνετε κατά τη διάρκεια της ημέρας μαζί με τα συναισθήματα που βιώνετε πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το φαγητό. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε τα πρότυπα κατανάλωσης φαγητού σε σχέση με τα συναισθήματά σας.
Δοκιμάστε άλλα εργαλεία διαχείρισης του στρες
Είναι σημαντικό να βρίσκετε νέους ή διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης, όταν έχετε έντονα συναισθήματα. Πράγματα όπως το να τηλεφωνήσετε ή να στείλετε μηνύματα σε έναν φίλο, να κάνετε ντους, να ασκηθείτε, να κάνετε διαλογισμό ή να περπατήσετε είναι όλες καλές επιλογές.
Αυτές οι εναλλακτικές λύσεις μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν στη βελτίωση των αποτελεσμάτων και της συνολικής υγείας. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι η εκπαίδευση διαλογισμού επίγνωσης βοήθησε τα άτομα να ελέγξουν καλύτερα τις συναισθηματικές παρορμήσεις τους που σχετίζονταν με το φαγητό.
Επικοινωνήστε με έναν διαιτολόγο ή θεραπευτή
Όταν το συναισθηματικό φαγητό παρεμβαίνει στην καθημερινή σας ζωή, συνοδεύεται από έντονα συναισθήματα ενοχής ή ντροπής ή είναι κάτι για το οποίο γίνεστε μυστικοπαθείς, μπορεί να σας βοηθήσει αν αναζητήσετε επαγγελματική υποστήριξη.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2022 εξέτασε 1.000 βίντεο στο TikTok από δημοφιλή hashtags και διαπίστωσε ότι η πλειονότητα παρουσίαζε μια άποψη ότι η υγεία είναι δυνατή μόνο με συγκεκριμένο βάρος και ότι η ασθένεια είναι γραμμικά συνδεδεμένα με τα κιλά και ότι κάποιος έχει προσωπική ευθύνη για το βάρος του.
Επίσης μια συστηματική ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε το 2023 βρήκε μια σημαντική συσχέτιση μεταξύ της χρήσης κοινωνικών μέσων από εφήβους, των διαταραχών διατροφικών συμπτωμάτων, της σωματικής δυσαρέσκειας και άλλων ανησυχιών για την ψυχική υγεία.
Γι αυτό και ίσως είναι πολύ βοηθητικό να αναζητήσετε μια επαγγελματική βοήθεια, εάν νιώθετε ότι το φαγητό εμποδίζει την καθημερινότητά σας. Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας ή ένας εγγεγραμμένος διαιτολόγος μπορεί να είναι χρήσιμοι, ιδιαίτερα εάν ο ειδικός που αναζητάτε ειδικεύεται στη διαταραχή της διατροφής.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.