Από την αρχή της ζωής ο μεταβολισμός είναι εξαιρετικά ενεργός, με σκοπό να υποστηρίξει την ταχεία ανάπτυξη κατά την παιδική ηλικία. Όταν όμως ξεκινάει η ενηλικίωση, τότε αρχίζει και μειώνεται με αποτέλεσμα να υπάρχουν αλλαγές στη σύσταση του σώματος και στις ορμόνες. Και δεν σταματά εκεί. Καθώς πλησιάζετε σε μεγαλύτερη ηλικία, η ενεργειακή δαπάνη του σώματος συνεχίζει να μειώνεται και μπορεί να επηρεάσει διάφορες πτυχές της υγείας και της ευεξίας.
Βασικά στοιχεία του μεταβολισμού
Ο μεταβολισμός είναι σαν τον κινητήρα που κρατά το σώμα σε λειτουργία. Είναι ένα σύνολο χημικών αντιδράσεων που συμβαίνουν στο σώμα και διατηρούν τελικά τη ζωή. Όταν τρώτε και πίνετε, αυτές οι χημικές αντιδράσεις διασπούν την τροφή σε ενέργεια, την οποία χρησιμοποιεί το σώμα για να αναπνέει, να κινείται και να διατηρείται ζωντανό.
Υπάρχουν δύο βασικά μέρη του μεταβολισμού:
Ο καταβολισμός που είναι η διάσπαση των μορίων, όπου κατά τη διάρκεια της πέψης, τα συστατικά των τροφίμων όπως οι υδατάνθρακες, οι πρωτεΐνες και τα λίπη διασπώνται σε γλυκόζη, αμινοξέα και λιπαρά οξέα. Καθώς συμβαίνει αυτή η διαδικασία διάσπασης, απελευθερώνεται ενέργεια. Στη συνέχεια, το σώμα χρησιμοποιεί την ενέργεια για βασικές λειτουργίες του σώματος, όπως η κίνηση, η αναπνοή και ο έλεγχος της θερμοκρασίας του σώματος.
Ο αναβολισμός που είναι το αντίθετο του καταβολισμού. Είναι η διαδικασία κατά την οποία μικρότερα μόρια ενώνονται μεταξύ τους για να κάνουν μεγαλύτερα και πιο πολύπλοκα. Αυτή η διαδικασία απαιτεί ενέργεια, η οποία παρέχεται από τον καταβολισμό. Αυτή η φάση οικοδόμησης υποστηρίζει την ανάπτυξη και τη συντήρηση των ιστών και των οργάνων του σώματος.
Αλλαγές στον μεταβολισμό στα στάδια της ζωής
Από την αρχή της ζωής (βρεφική έως προεφηβική), ο μεταβολισμός βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο. Αυτό απαιτείται για την υποστήριξη της ταχείας ανάπτυξης και της ενεργειακής ζήτησης που σχετίζεται με τον αυξημένο ρυθμό σωματικής δραστηριότητας.
Στην εφηβεία, οι ορμόνες αρχίζουν να επηρεάζουν τον μεταβολισμό, τη σύσταση του σώματος και τη χρήση ενέργειας. Αυτό μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο ανάλογα με ορισμένους διατροφικούς παράγοντες και τη σωματική δραστηριότητα στην οποία συμμετέχει κάποιος.
Ο μεταβολισμός είναι σχετικά σταθερός στην ενήλικη ζωή και αργότερα θα αρχίσει να μειώνεται καθώς μεγαλώνουμε (περίπου 60 ετών). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα περαιτέρω αλλαγές στη σύσταση του σώματος και πιθανώς αλλαγή βάρους και αλλαγή στην κατανομή του σωματικού λίπους.
Υπάρχει νεότερη έρευνα που έχει δημοσιευθεί και μας δείχνει οτι εκεί που κάποτε πιστεύαμε ότι ο μεταβολισμός αρχίζει να επιβραδύνεται πολύ νωρίτερα, τώρα ξέρουμε ότι επιβραδύνεται κατά περίπου 3% κάθε χρόνο μέχρι τα 20 και μετά μειώνεται ξανά αργότερα στη ζωή.
Παράγοντες που επηρεάζουν τις αλλαγές στον μεταβολισμό
Εκτός από τη φυσική διαδικασία γήρανσης, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τις αλλαγές στον μεταβολισμό. Αν και διαφέρουν από άτομο σε άτομο, υπάρχουν ορισμένα στοιχεία όπως είναι τα παρακάτω
Σωματική δραστηριότητα
Η ποσότητα της άπαχης μυϊκής μάζας σε σύγκριση με τη λιπώδη μάζα μπορεί να αλλάξει τον μεταβολικό ρυθμό, καθώς απαιτείται περισσότερη ενέργεια για τη διατήρηση της δομής των μυών και τη συστολή και χαλάρωση από ό,τι για τη διατήρηση του λιπώδους ιστού.
Στρες και ύπνος
Η κακή διαχείριση του στρες και ο ακανόνιστος ύπνος μπορούν να διαταράξουν την ισορροπία των ορμονών και να αυξήσουν τα επίπεδα κορτιζόλης επηρεάζοντας αρνητικά τη μεταβολική υγεία.
Καταστάσεις χρόνιας νόσου
Ιατρικές καταστάσεις όπως η νόσος του θυρεοειδούς, ο διαβήτης και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) επηρεάζουν τον μεταβολισμό, όπως και τα αντικαταθλιπτικά και τα αντιψυχωσικά φάρμακα.
Ενώ η ηλικία, η γενετική και οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να είναι εκτός του ελέγχου σας, υπάρχουν σίγουρα κάποιοι παράγοντες που είναι πιο ελεγχόμενοι όπως η ισορροπημένη διατροφή, η διαχείριση του άγχους και η σωματική δραστηριότητα. Η υιοθέτηση εντός υγιεινού τρόπου ζωής θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τις αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία πιο εύκολα και να κατανοήσετε γιατί συμβαίνουν αυτές οι αλλαγές και τι να περιμένετε.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
