Πώς να χτίσετε μια υγιή σχέση με το φαγητό: Πέρα από τις δίαιτες

Αν έχετε βρεθεί σε παρόμοια θέση, συνεχίστε να διαβάζετε. Στο άρθρο που ακολουθεί θα δούμε πώς να βελτιώσετε τη “σχέση” σας με το φαγητό και να τη δείτε από μια σκοπιά συναισθηματική, κοινωνική και σωματική χωρίς να μετράτε θερμίδες.

1. Δημιουργήστε πρακτικές, σταθερές συνήθειες

Ωραία η θεωρία, αλλά τίποτα δεν συγκρίνεται με το να βρείτε τι λειτουργεί για εσάς αποκλειστικά. Κι αφού το βρείτε, κάντε το συνήθεια. Οι μικρές καθημερινές κινήσεις είναι αυτές που σταθεροποιούν τη σχέση σας με το φαγητό.

Δεν χρειάζεται να κάνετε μεγάλες αλλαγές, αρκεί να κάνετε τις σωστές - για εσάς:

• Την ώρα του φαγητού, εστιάστε στο… φαγητό. Αφήστε τις οθόνες (κινητό ή τηλεόραση) και κάντε focus στη γεύση. Το “mindful eating” βοηθά να καταλάβετε πότε πραγματικά χορταίνετε.
• Μην αφήνετε το σώμα σας νηστικό για ώρες. Το intermittent fasting έχει βάση αλλά ίσως να μη λειτουργεί για εσάς γιατί ο οργανισμός σας έχει άλλες ανάγκες κι έτσι τον ωθείτε σε μεγαλύτερη πείνα ή υπερφαγία.
• Γεμίστε το πιάτο σας με χρώμα. Όσο πιο πολύχρωμο το πιάτο, τόσο πιο πλούσια τα θρεπτικά στοιχεία - και πιο ευχάριστη η εμπειρία.
• Μαγειρέψτε. Δεν είναι αγγαρεία, είναι αυτοφροντίδα. Το φαγητό αποκτά αξία όταν το έχετε ετοιμάσει εσείς οι ίδιες, με τα υλικά που ξέρετε και προτιμάτε. Αν με τίποτα δεν μπορείτε, είτε λόγω χρόνου είτε οποιασδήποτε άλλης συνθήκης, επιλέξτε υγιεινά γεύματα fitness και όχι delivery. Τα οφέλη είναι απείρως περισσότερα.

• Απολαύστε τη διαδικασία. Από το άρωμα του φαγητού που ψήνεται, μέχρι την πρώτη μπουκιά, όλα είναι μέρος της εμπειρίας - μιας εμπειρίας που θα σας κάνει να δείτε την τροφή με άλλο μάτι.

2. Αναγνωρίστε τη συναισθηματική πλευρά του φαγητού

Δεν γίνεται να μην το παραδεχτούμε: τρώμε όχι μόνο γιατί πεινάμε αλλά και γιατί… νιώθουμε. Το φαγητό συνδέεται με άγχος, με χαρά, με ρουτίνα, με ανακούφιση. Μάλιστα, πρόσφατη μεγάλη ευρωπαϊκή μελέτη σε 9.000 άτομα που δημοσιεύτηκε στο PubMed έδειξε πως το συναισθηματικό φαγητό σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα άγχους και μοναξιάς, ενώ μία ακόμα έρευνα του 2024 έδειξε ότι το “emotional eating” σχετίζεται με αυξημένη πρόσληψη θερμίδων αλλά και χαμηλότερα επίπεδα βασικών βιταμινών.

Το να αναγνωρίσετε πότε τρώτε “συναισθηματικά” είναι ένα από τα πιο δυνατά βήματα για να κατανοήσετε τις ανάγκες σας:

• Δώστε προσοχή στα “γιατί”. Τρώτε γιατί πεινάτε ή γιατί είστε κουρασμένες, στενοχωρημένες ή απλά βαριέστε; Αν εργάζεστε από το σπίτι, μήπως πιάνετε τον εαυτό σας να ανοίγει το ψυγείο πολλές φορές μέσα στη μέρα και να τσιμπολογάει;
• Βρείτε άλλες μορφές φροντίδας. Μια βόλτα, ένα τηλεφώνημα, ένα χαλαρό ντους μπορεί να καλύψει άλλες ανάγκες που τείνετε να μεταφράζετε σε φαγητό.
• Μιλήστε στον εαυτό σας με καλοσύνη. Δεν υπάρχει λόγος να “μαλώσετε” τον εαυτό σας για μια επιλογή, ακόμα κι αν δεν ήταν η πιο υγιεινή.
• Αφήστε χώρο για απόλαυση. Όταν κάτι σας ευχαριστεί πραγματικά, μη νιώθετε ότι “πρέπει να το αποφύγετε”. Ένα μπισκότο δεν φέρνει ποτέ την καταστροφή, όμως ένα κουτί μπισκότα… έχει άλλες επιπτώσεις.

3. Αλλάξτε νοοτροπία & σκέψη

Η σχέση με το φαγητό ξεκινά πάντα από τη σκέψη, όχι από το πιάτο. Από τον τρόπο που μιλάτε στον εαυτό σας, από το πώς αντιλαμβάνεστε τη “σωστή” διατροφή και, κυρίως, από το πώς νιώθετε κάθε φορά που τρώτε.

Αν βλέπετε το φαγητό όχι σαν εχθρό ή “δοκιμασία αυτοελέγχου”, αλλά σαν σύμμαχο στη φροντίδα του εαυτού σας, έχετε ήδη κάνει το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα. Δείτε πώς να συνεχίσετε:

• Αφήστε πίσω τις ενοχές. Δεν υπάρχουν “καλά” και “κακά” φαγητά. Υπάρχουν ισορροπημένες επιλογές και στιγμές απόλαυσης.
• Ακούστε το σώμα σας. Πείνα, κορεσμός, ενέργεια, διάθεση: αυτά είναι τα σήματα που μετρούν περισσότερο από τη ζυγαριά.
• Σταματήστε την τιμωρία. Μία μέρα υπερβολής δεν ακυρώνει τη συνολική σας προσπάθεια.
• Σταματήστε τις ακραίες δίαιτες. Οι “γρήγορες λύσεις” δημιουργούν άγχος και οδηγούν συχνά σε κύκλους υπερφαγίας.
• Αποφύγετε το “δεν πρέπει”. Προτιμήστε φράσεις όπως το “πώς με κάνει να νιώθω αυτό το φαγητό;”. Μια ερώτηση που αλλάζει ολόκληρη τη νοοτροπία γύρω από τη διατροφή.
• Αναζητήστε υποστήριξη αν τη χρειάζεστε. Μία ψυχολόγος ή διατροφολόγος μπορεί να σας βοηθήσει να επαναπροσδιορίσετε τη σχέση σας με το φαγητό σε βάθος.

Το φαγητό είναι πολλά πράγματα, αλλά πάνω απ’ όλα είναι ζωή. Δεν χρειάζεται να το αντιμετωπίζετε σαν μαθηματική πράξη, αλλά σαν εμπειρία που σας συνδέει με τον εαυτό σας και τους άλλους. Από εκεί ξεκινάει η αλλαγή.