Πόσο καιρό παραμένει ο σίδηρος στο σώμα σου και πώς να διατηρείς τα επίπεδά του ισορροπημένα

Ο σίδηρος δεν παραμένει απλώς στο σώμα για ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα πριν αποβληθεί. Αντίθετα, αποθηκεύεται σε διαφορετικές μορφές και χρησιμοποιείται για διάφορες λειτουργίες. Το σώμα ανακυκλώνει επίσης τον σίδηρο από τη μία μορφή στην άλλη, ανάλογα με τις ανάγκες.

Πώς κινείται ο σίδηρος μέσα στο σώμα

Ο σίδηρος παίζει σημαντικό ρόλο σε πολυάριθμες φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος. Ο μεταβολισμός του είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που περιλαμβάνει απορρόφηση, μεταφορά, αποθήκευση και ανακύκλωση:

Σίδηρος στα ερυθρά αιμοσφαίρια: Ο λειτουργικός σίδηρος (στα ερυθρά αιμοσφαίρια) υπάρχει στην αιμοσφαιρίνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αποτελεί σχεδόν το 70% των αποθεμάτων σιδήρου στο σώμα. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια ζουν για περίπου 120 ημέρες πριν διασπαστούν στον σπλήνα. Μόλις πεθάνουν, ο σίδηρος ανακυκλώνεται στο σώμα για να παράγει νέα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Σίδηρος που κυκλοφορεί: Ο σίδηρος που κυκλοφορεί συνδέεται με την πρωτεΐνη τρανσφερίνη στο αίμα σας. Είναι ταχέως διαθέσιμος για χρήση από τα κύτταρα που τον χρειάζονται (όπως ο μυελός των οστών για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων). Αυτός ο σίδηρος που κυκλοφορεί παραμένει στο σύστημα για λίγες ώρες. Μετά τη χρήση του από τον οργανισμό, αναπληρώνεται μέσω της διατροφής.

Αποθηκευμένος σίδηρος: Ο σίδηρος αποθηκεύεται επίσης στο σώμα ως φερριτίνη και αιμοσιδηρίνη. Αυτές λειτουργούν ως αποθεματικό, παρέχοντας σίδηρο όταν η διαιτητική πρόσληψη είναι ανεπαρκής ή η ζήτηση είναι υψηλή, όπως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτή η μορφή σιδήρου παραμένει στον οργανισμό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Τα αποθέματα σιδήρου του σώματός σας μπορούν να επηρεαστούν από διάφορους παράγοντες, όπως:

• Δεν λαμβάνετε αρκετό σίδηρο μέσω της διατροφής: Εάν δεν καταναλώνετε αρκετές τροφές που περιέχουν σίδηρο , τα αποθέματα σιδήρου του σώματός σας θα εξαντληθούν.
• Γενετικές μεταλλάξεις: Μια γενετική πάθηση που ονομάζεται αιμοχρωμάτωση (υπερφόρτωση σιδήρου) μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση σιδήρου, προκαλώντας την υπερβολική απορρόφηση από τον οργανισμό. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο σίδηρος μπορεί να συσσωρευτεί στον οργανισμό σε αυξημένες ποσότητες και για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, οδηγώντας σε υπερφόρτωση σιδήρου (υπερβολική συσσώρευση σιδήρου στα όργανα, η οποία μπορεί ενδεχομένως να προκαλέσει βλάβη στα όργανα με την πάροδο του χρόνου).
• Απώλεια αίματος: Οποιαδήποτε μορφή απώλειας αίματος μειώνει την αποθήκευση σιδήρου και τον απομακρύνει από το σώμα πιο γρήγορα. Αυτό περιλαμβάνει την απώλεια αίματος από έντονη έμμηνο ρύση , γαστρεντερική αιμορραγία, συχνή αιμοδοσία και τραύμα.
• Εγκυμοσύνη: Οι ανάγκες του οργανισμού σε σίδηρο είναι υψηλότερες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για να υποστηρίξουν τόσο τον αυξημένο όγκο αίματος της μητέρας όσο και του αναπτυσσόμενου εμβρύου.
• Παιδική ηλικία και εφηβεία: Κατά την ανάπτυξη στην παιδική ηλικία και την εφηβεία, υπάρχει αυξημένη ζήτηση για σίδηρο για την υποστήριξη της παραγωγής νέων ιστών και αίματος.

Αυτές οι καταστάσεις μπορούν επίσης να επηρεάσουν τον τρόπο απορρόφησης του σιδήρου και τη διάρκεια παραμονής του στο σώμα.

unsplash

Πώς απορροφά ο οργανισμός τον σίδηρο

Η ποσότητα σιδήρου που απορροφάται μπορεί να εξαρτάται από τον τύπο του σιδήρου που καταναλώνεται και τα υπάρχοντα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό:

• Ο σιδηρούχος σίδηρος (η χημική μορφή του σιδήρου που βρίσκεται στα τρόφιμα και τα συμπληρώματα) οξειδώνεται γρήγορα και απορροφάται από το λεπτό έντερο.
• Ο αιμικός σίδηρος, ένας τύπος σιδηρούχου σιδήρου, είναι η πιο εύκολα απορροφήσιμη μορφή, με ρυθμό απορρόφησης που κυμαίνεται από 15-35%. Βρίσκεται κυρίως σε ζωικά προϊόντα.
• Ο μη αιμικός σίδηρος, που βρίσκεται σε φυτικές και εμπλουτισμένες τροφές, δεν απορροφάται τόσο αποτελεσματικά.
• Η φυτική φερριτίνη (μια πρωτεΐνη στα φυτά που αποθηκεύει σίδηρο), ένας τύπος μη αιμικού σιδήρου, μπορεί να αποικοδομηθεί κατά την πέψη.

Η ισορροπία του σιδήρου (ομοιόσταση) διατηρείται κυρίως ελέγχοντας την ποσότητα που απορροφάται από τη διατροφή. Ρυθμίζεται από μια ορμόνη που ονομάζεται εψιδίνη, η οποία παράγεται από το ήπαρ. Όταν έχετε υψηλά επίπεδα αποθεμάτων σιδήρου, το σώμα απελευθερώνει εψιδίνη , η οποία βοηθά στη μείωση της ποσότητας σιδήρου που απορροφάτε από τις τροφές και της ποσότητας που απελευθερώνεται από τα κύτταρα αποθήκευσης. Ωστόσο, όταν τα επίπεδα σιδήρου σας είναι χαμηλά , το σώμα σας παράγει λιγότερη εψιδίνη, η οποία σας επιτρέπει να απορροφήσετε περισσότερο σίδηρο και να αξιοποιήσετε τα αποθηκευμένα αποθέματά σας.

Τέλος όταν λαμβάνετε συμπληρώματα σιδήρου για σιδηροπενική αναιμία , μπορεί να παρατηρήσετε βελτιώσεις εντός δύο εβδομάδων. Όμως χρειάζεται ακόμη περισσότερος χρόνος - τουλάχιστον τρεις μήνες - για να αναπληρωθούν τα αποθέματα σιδήρου στο σώμα.