Γιατί οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άνδρες; Ο ρόλος της μονογαμίας στη μακροζωία

Μια νέα επιστημονική μελέτη έρχεται να ρίξει φως σε ένα διαχρονικό ερώτημα: γιατί οι άνδρες έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής από τις γυναίκες; Η απάντηση, όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, ίσως να κρύβεται στις ίδιες τις προτεραιότητες της εξέλιξης - και συγκεκριμένα στην αναπαραγωγή. Επιστήμονες από το Ινστιτούτο Ανθρωπολογίας Max Planck στη Γερμανία δεν στράφηκαν στην ανθρώπινη ιστορία για απαντήσεις, αλλά μελέτησαν πάνω από 1.000 είδη ζώων, αναζητώντας μοτίβα που εξηγούν, γιατί σε ορισμένα είδη το ένα φύλο ζει περισσότερο από το άλλο.

Όπως διαβάζουμε στο BBC, αν και τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο, οι ερευνητές εντόπισαν πως η μονογαμία μπορεί να είναι καθοριστικός παράγοντας για τη μακροζωία των αρσενικών. Αντίστοιχα, η φροντίδα των απογόνων φαίνεται να ωφελεί τα θηλυκά, ενισχύοντας τη διάρκεια ζωής τους. Στους ανθρώπους, οι γυναίκες ζουν κατά μέσο όρο 5,4 χρόνια περισσότερο από τους άνδρες. Αλλά το φαινόμενο αυτό δεν περιορίζεται μόνο στο είδος μας: στο 72% των θηλαστικών, τα θηλυκά ζουν περισσότερο, φτάνοντας σε κάποιες περιπτώσεις – όπως στους άλκες – να έχουν διπλάσιο προσδόκιμο ζωής από τα αρσενικά. Αντιθέτως, στα πτηνά το μοτίβο αντιστρέφεται: στα περισσότερα είδη, τα αρσενικά είναι εκείνα που ζουν περισσότερο.

WHAT'S NEW

Η πιο ασφαλής χώρα του κόσμου για τις single γυναίκες ανήκει στην Ευρώπη - Και δεν είναι η Ελλάδα

Η επιστήμη εξηγεί, γιατί οι γυναίκες είθισται να ζουν περισσότερο από τους άνδρες

Ένας βασικός παράγοντας που εξετάστηκε είναι τα χρωμοσώματα. Στα θηλαστικά, οι γυναίκες διαθέτουν δύο Χ χρωμοσώματα, ενώ οι άνδρες ένα Χ και ένα υποβαθμισμένο Υ. Αυτό σημαίνει, ότι στους άνδρες, τυχόν βλαβερές μεταλλάξεις στο Χ δεν αντισταθμίζονται. Επιπλέον, η θεωρία του «τοξικού Υ» υποστηρίζει πως το Υ χρωμόσωμα μπορεί να φέρει γενετικά στοιχεία που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία και τη γήρανση. Ωστόσο, τα χρωμοσώματα δεν εξηγούν τα πάντα. Για παράδειγμα, σε πολλά αρπακτικά πτηνά, τα θηλυκά είναι και μεγαλύτερα και πιο μακρόβια από τα αρσενικά. Έτσι, η ομάδα των ερευνητών καταλήγει στο συμπέρασμα, πως οι διαφορές στο προσδόκιμο ζωής σχετίζονται και με την αναπαραγωγή.

Στα πτηνά, που τείνουν να είναι μονογαμικά, δεν υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ αρσενικών. Στα θηλαστικά, όμως, τα αρσενικά «πληρώνουν το τίμημα» της αναπαραγωγής: αναπτύσσουν εντυπωσιακά χαρακτηριστικά (όπως χαίτες ή κέρατα), ξοδεύουν τεράστια ενέργεια σε μάχες για να προσελκύσουν θηλυκά και συχνά τραυματίζονται ή εξαντλούνται. Αυτά τα χαρακτηριστικά μειώνουν το προσδόκιμο ζωής τους.

Ένα ακόμη ενδιαφέρον εύρημα αφορά τη γονεϊκή φροντίδα. Παρότι κανείς θα περίμενε πως η φροντίδα των μικρών – που εξαντλεί την ενέργεια – μειώνει τη διάρκεια ζωής, η μελέτη έδειξε το αντίθετο: εκείνοι που αναλαμβάνουν την ανατροφή των μικρών, συχνά ζουν περισσότερο. Ιδιαίτερα στα πρωτεύοντα, όπως οι χιμπαντζήδες, όπου τα μικρά εξαρτώνται από τη μητέρα τους για χρόνια, η μακροζωία της μητέρας συνδέεται άμεσα με την επιβίωση των απογόνων.

Εν κατακλείδι, λοιπόν, φαίνεται πως η μονογαμία και η πατρική φροντίδα ίσως να αποτελούν «κλειδιά» για τη μακροζωία των αρσενικών. Το να είναι κανείς καλός σύντροφος και αφοσιωμένος γονιός, όπως προκύπτει από τη μελέτη, παρατείνει τη διάρκεια της ζωής του.