Η μητρότητα και το μητρικό ένστικτο είναι τόσο δυνατά που μπορούν να υπερισχύσουν έναντι των άλλων κοινωνικών ρόλων. Αλήθεια ή μύθος;
Πολλοί θεωρούν ότι το μητρικό ένστικτο προϋπάρχει της γέννησης του παιδιού και ακρβώς αυτό είναι που οδηγεί τις γυναίκες στην επιθυμία να κάνει παιδί. Πρόκειται για μια ανάγκη, μάλλον εγκεφαλική, που νιώθουν οι περισσότερες γυναίκες. Φαίνεται ωστόσο ότι το μητρικό ένστικτο εμφανίζεται όταν μια γυναίκα γίνεται μητέρα. Τότε είναι που αλλάζει η συμπεριφορά της ώστε να μπορεί να φροντίζει και να προστατεύει το μωρό της. Αρχίζει να βιώνει μια πληθώρα συναισθημάτων. Η μητρότητα είναι πραγματικά μια μοναδική εμπειρία. Η προστατευτική αγάπη της μητέρας προς το μικρό παιδί είναι ένα αίσθημα έμφυτο, άμεσο, ακαριαίο που αναπηδά από μέσα της και την κάνει να διαισθάνεται κάθε κίνδυνο που ελλοχεύει γύρω από το παιδί της, ώστε να τον προλάβει και να τον εξουδετερώσει.
Πολλές γυναίκες μετά τη γέννηση του μωρού τους λένε "τώρα πια έγινα μητέρα, δεν μου επιτρέπεται πλέον, να κάνω αυτά που έκανα". Για ποιο λόγο η ανάληψη ενός νέου ρόλου σημαίνει αυτομάτως και την παραίτηση ενός άλλου; Όταν μια γυναικά αποκτήσει τη δική της οικογένεια δεν σημαίνει πως πρέπει να αφήσει την προσωπική της εξέλιξη, τη γυναικεία φύση της και γενικότερα τη ζωή της.
Το παιδί και η μέρα είναι αντιστρόφως ανάλογα. Το παιδί έχει πολλές ανάγκες και η μέρα λίγες ώρες. Σκεφτείτε όμως, πως όσες ώρες και αν είχε πάλι δεν θα σας έφτανε γιατί θα γεννιόντουσαν συνεχώς νέες ανάγκες. Το θέμα είναι εσείς να δείτε τα πράγματα διαφορετικά. Ναι είστε, μητέρες, σύζυγοι, εργαζόμενες, παιδιά, ερωμένες, σύντροφοι, φίλες, όλοι αυτοί οι ρόλοι δεν θα έπρεπε να σας αγχώνουν και να σας τρομάζουν γιατί στην ουσία είναι ένα μόνο πρόσωπο Εσύ. Δεν μπορείτε επομένως να «ξεφορτωθείτε» κάποιο ρόλο για να μειωθούν οι ανάγκες σας και οι υποχρεώσεις.
Δείτε παρακάτω τι μπορεί να συμβεί αν αποφασίσετε να κρατήσετε μόνο το ρόλο της «μητέρας».
Σύμφωνα με τον Lichtenberg υπάρχουν 5 διαφορετικές κατηγορίες αναγκών:
- Οι φυσιολογικές ανάγκες του οργανισμού, πχ όταν το παιδί πεινάει, διψάει, κρυώνει κλπ. κλαίει για να το εκφράσει.
- Οι συναισθηματικές ανάγκες και η ανάγκη του να ανήκει κάπου όπως η ανάγκη του πλαισίου, της ασφάλειας και της φροντίδας, της στοργής, του χαδιού κλπ.
- Οι ανάγκες αυτονομίας και εκδήλωσης της προσωπικότητας, η ανάγκη να εξερευνήσει, να εκφράσει την επιθυμία του κλπ.
- Η ανάγκη να διαφωνήσει και να εκφράσει δυσαρέσκεια.
- Οι σεξουαλικές ανάγκες και οι ανάγκες των αισθήσεων που αρχίζουν από την βρεφική ηλικία.
Επομένως προκειμένου να χτίσετε την ατομικότητά σας έχετε τόσο συναισθηματικές ανάγκες (ανήκειν) όσο και ανάγκες αυτονομίας-απομάκρυνσης, ώστε να συνειδητοποιήσετε τον εαυτό μας. Αυτές οι αντίθετες ανάγκες και η ένταση ανάμεσά τους συμβάλλουν στην δημιουργία της ατομικότητάς σας, η επιλογή της μιας κατηγορίας αναγκών εις βάρος της άλλης εκμηδενίζει την ατομικότητα μέσα στην σχέση και προκειμένου να υπάρξουμε ως μονάδα χρειάζεστε και την συμβολή του άλλου και της ομάδας, όμως για να παραμείνει η ομάδα ζωντανή χρειάζεται την ατομικότητά σας.
Έτσι και το παιδί έχει ανάγκη την μητέρα του για να διαμορφωθεί αλλά πρέπει να μπορεί ασφαλώς να απομακρυνθεί από αυτήν προκειμένου να αποκτήσει τον αντίστοιχο ρόλο του φύλου του. Με τον ίδιο τρόπο η γυναίκα οφείλει να κάνει προσωπικές θυσίες προκειμένου να γίνει μητέρα αλλά πρέπει να βγει και από τον μητρικό της ρόλο για να ξαναγίνει γυναίκα και να συνεχίσει την προσωπική της εξέλιξη. Για την γυναίκα που έχει ταυτιστεί εντελώς με τον μητρικό ρόλο η καταστολή των αναγκών της προσωπικότητάς της θα έχει ως αποτέλεσμα η αυτονομία των παιδιών της να φαντάζει απειλή αφού η απομάκρυνσή τους θα σήμαινε για εκείνη απώλεια της μοναδικής της ταυτότητας ως μάνα. Το σημαντικό είναι ότι αν τσακίσουμε τα φτερά της προσωπικής μας έκφρασης, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να τσακίσουμε και τα φτερά αυτών που εξαρτώνται από μας. Οι κύριες μορφές έκφρασης που μπορεί να πάρει η μονοδιάστατη μητρική σκιά, αν δεν συνειδητοποιηθούν είναι ο ναρκισσισμός, η τελειομανία, η υπερπροστασία και η ενοχοποίηση.
Να θυμάστε πως δεν ζείτε μόνο για το παιδί σας ούτε μέσα από το παιδί σας αλλά μαζί του.
