Οι περισσότεροι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να είναι υπεύθυνα, δημιουργικά και να πιστεύουν στον εαυτό τους. Η αγωνία και οι φόβοι των γονιών επικεντρώνονται στην αυτοπεποίθηση του παιδιού τους. Αν μπορούν αύριο να ανταπεξέλθουν στο κόσμο των ενηλίκων, χωρίς τη βοήθεια τους. Ωστόσο, τα δύο αυτά συναισθήματα των γονιών, μαζί με την φράση «για το κάλο του» είναι που τις περισσότερες φορές σαμποτάρουν την πρόθεση τους και δημιουργούν πρόβλημα στην αυτοπεποίθηση του παιδιού.
Ο λόγος είναι πως οι περισσότεροι γονείς έχουν γαλουχηθεί σε ένα περιβάλλον, που η κριτική έπαιζε μεγάλο ρόλο στην ανατροφή τους. Οι γονείς απέφευγαν να επαινούν τις καλές πράξεις των παιδιών τους, είτε επειδή θεωρούσαν αυτονόητη την αποδεκτή συμπεριφορά, είτε επειδή πιστεύουν πως ο έπαινος δεν μπορεί να κινητοποιήσει το παιδί να γίνει καλύτερο. Αντιθέτως, η κριτική επισημαίνει ακριβώς τα λάθη του και το βοηθά να τα βελτιώσει. Δυστυχώς, η πεποίθηση αυτή δεν βοηθά τα πράγματα αλλά δημιουργεί προβλήματα στο ψυχισμό του παιδιού. Τα μικρά σας νιώθουν πως μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που δεν είναι αποδεκτά. Η αποδοχή και η εμπιστοσύνη βοηθά τα παιδιά σας να νιώσουν ασφάλεια ώστε να κάνουν το καλύτερο δυνατόν που μπορούν. Έτσι, πιστεύουν στον εαυτό και αγωνίζονται για τα όνειρα τους.
Από την άλλη μεριά, η κριτική, οι ταμπέλες, οι τιμωρίες σαμποτάρουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού. Δημιουργώντας προβλήματα σε διάφορους τομείς της ζωής του.
Σύμφωνα με έρευνες και αναφορές, η χαμηλή αυτοεκτίμηση συνήθως επηρεάζει τα παρακάτω:- Αυτοπεποίθηση. Ένα παιδί με χαμηλή αυτοεκτίμηση, δεν έχει και αυτοπεποίθηση. Δηλαδή μπορεί να νιώθει άβολα σε νέες καταστάσεις και δραστηριότητες γιατί πιστεύει ότι δε θα τα καταφέρει. Με άλλα λόγια, τείνει να προκαταβάλει την προσπάθειά του αρνητικά, «Αφού δεν θα τα καταφέρω, γιατί να προσπαθήσω;». Ακόμα, τα ταλέντα ή τις δεξιότητες που μπορεί να έχει το παιδί, τείνει να τα μειώνει και να τα εκμηδενίζει πιστεύοντας ότι οι άλλοι δεν τα εκτιμούν. Η έλλειψη αυτοπεποίθησης και η τάση του παιδιού να κρίνει υπερβολικά αυστηρά τον εαυτό του, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την κοινωνικοποίησή του και τη δημιουργία φίλων, τα οποία με τη σειρά τους θα μειώσουν ακόμα περισσότερο την αυτοεκτίμηση. Θέλει ιδιαίτερη προσοχή από τους γονείς και τους ενήλικες που βρίσκονται κοντά στο παιδί, καθώς μπορεί να δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος απογοήτευσης και απόσυρσης. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να συμβουλευτούν κάποιο ειδικό.
- Σχολική επίδοση. Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση τείνουν να παρουσιάζουν εξίσου χαμηλή σχολική επίδοση. Όταν ένα παιδί δεν πιστεύει στον εαυτό του και στις δυνάμεις του, εύκολα χάνει το κίνητρο για προσπάθεια και εξέλιξη. Από την άλλη, η χαμηλή σχολική επίδοση οδηγεί στην απογοήτευση με αποτέλεσμα να μειώνεται ακόμα περισσότερο η αυτοεκτίμηση του παιδιού.
- Διάθεση. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση επηρεάζει συχνά αρνητικά τη διάθεση των παιδιών. Το παιδί μπορεί να αρχίσει να δημιουργεί έναν αρνητικό εσωτερικό διάλογο με τον εαυτό του πιστεύοντας ότι είναι ανίκανο και ανάξιο. Στο τέλος, αυτή η πεποίθηση μπορεί να ενσωματωθεί στη γενική εικόνα που έχει το παιδί για τον εαυτό του και σε συνδυασμό με τη δυσκολία κοινωνικοποίησης και προσαρμογής σε νέες καταστάσεις ή δραστηριότητες, μπορεί να οδηγήσει σε καταθλιπτική διάθεση.
- Συμπεριφορά. Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση τείνουν να επιλέγουν λάθος συμπεριφορές για να ικανοποιήσουν το αίσθημα της αποδοχής και της εκτίμησης από τους άλλους. Αυτές οι λανθασμένες συμπεριφορές μπορεί να αποδειχθούν ιδιαίτερα επικίνδυνες για το παιδί. Για παράδειγμα, έφηβοι με χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να επιλέξουν το κάπνισμα, το αλκοόλ ή τη χρήση ουσιών προκειμένου να νιώσουν αποδεκτοί από μια ομάδα συνομηλίκων.
Ποιος ο ρόλος των γονιών;
Οι γονείς θα πρέπει να καταλάβουν πως αν μεγαλώνουν τα παιδιά τους σε ένα περιβάλλον κριτικής, δεν τα βοηθούν να καλλιεργήσουν την αυτοπεποίθηση. Όταν υπάρχει ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, που αποδέχεται το παιδί, προσφέρει ασφάλεια, κατανοεί τις ανάγκες και τα θέλω του, αλλά παράλληλα δέχεται τα λάθη και τις αποτυχίες, ως ευκαιρία για βελτίωση και μάθηση, και όχι ως έλλειψη αδυναμίας ή ικανοτήτων, τότε το παιδί μπορεί να πιστέψει στον εαυτού και να ανακτήσει τη χαμένη του αυτοεκτίμηση.
