O Γιάννης Χαραλαμπόπουλος ιδρυτικό μέλος της Beetroot μας δίνει την ευκαιρία να δούμε την Ελλάδα μέσα από μια διαφορετική οπτική. Να κατανοήσουμε ίσως καλύτερα την μαγεία που κρύβει η χώρα μας και όπως αποκαλεί ο ίδιος "τον παράδεισο που έχουμε την τύχη να αποκαλούμε σπίτι μας". Μας εξηγεί πώς προέκυψε η ιδέα για την έκθεση «The Greek Monsters» αλλά και το βραβείο "red dot communication design award ως agency of the year" που απέσπασαν πριν δύο χρόνια στο Βερολίνο. Τέλος, μας αποκαλύπτει τις βασικές αρχές και τη φιλοσοφία της εταιρίας.
Πώς προέκυψε η πρόταση από το Υπουργείο Τουρισμού;
Πριν από δύο χρόνια δημιουργήσαμε μια έκθεση με το όνομα «The Greek Monsters» μέσα από την οποία παρουσιάζαμε με χιούμορ βασικές αρχές του design αλλά και της ανάπτυξης χρησιμοποιώντας τα τέρατα της ελληνικής μυθολογίας. Η έκθεση αυτή είχε τεράστια επιτυχία στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα (παρουσιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη και στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης) και συνεχίζει την διεθνή της περιοδεία με επόμενο σταθμό τη Νέα Υόρκη. Επίσης μέσα σε αυτό το διάστημα η Beetroot έγινε η πρώτη εταιρία οπτικής επικοινωνίας που έφτασε στο σημείο να είναι φιναλίστ για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Επιχειρηματικότητας ανάμεσα σε διεθνείς ομίλους επιχειρήσεων μεγάλου κύρους. Τα δύο αυτά συμβάντα –κυρίως– έκαναν το Υπουργείο Πολιτισμού να μας προσέξει και να μας αναθέσει τη δημιουργία των διαφημιστικών σποτ για την ελληνική τουριστική συνείδηση.
Πηγή έμπνευσης για το εύστοχο σλόγκαν του διαφημιστικού σποτ «πρέπει να εξαφανίσουμε το περίπου».
Το πλήρες σλόγκαν μας είναι «Ελλάδα η πλουσιότερη χώρα του κόσμου» στο οποίο το «πρέπει να εξαφανίσουμε το περίπου» είναι η υποσημείωση που κάνει τη διαφορά. Τα κείμενα που δημιουργούμε εσωτερικά σαν εταιρία ακολουθούν τη στρατηγική με την οποία αναπτύσσουμε οποιοδήποτε στοιχείο οπτικής επικοινωνίας είτε πρόκειται για εικόνα, είτε πρόκειται για ήχο, είτε για κείμενο: προσπαθούμε να είμαστε άμεσοι, ειλικρινής και ανατρεπτικοί. Ειδικά το στοιχείο της ανατροπής είναι εκείνο που διαφοροποιεί μια ιδέα και την κάνει να ξεχωρίζει. Στη συγκεκριμένη περίπτωση γνωρίζαμε πολύ καλά ότι το να «ανακηρύξουμε» την Ελλάδα «πλουσιότερη χώρα του κόσμου» μέσα στη κρίση θα προκαλούσε αντιδράσεις, όπως και προκάλεσε. Αυτή η σκέψη μας έδωσε την ευκαιρία να μπούμε βαθύτερα στο ζητούμενό μας και να ανοίξουμε μια συζήτηση σχετικά με την αξία της χώρας μας. Είχαμε την ευκαιρία να φωνάξουμε πως «πλούτος» δεν είναι μόνο το οικονομικό απόθεμα αλλά το πολιτιστικό ειδικό βάρος, το φιλότιμο, η αξιοπρέπεια και αυτό ακριβώς κάναμε.
Κατά πόσο πιστεύετε ότι η φράση αυτή αντικατοπτρίζει τη νοοτροπία του μέσου Έλληνα;
Η φράση μας δεν έχει σκοπό να αντικατοπτρίσει αλλά να ερεθίσει. Δεν είναι μια περιγραφή είναι μια ευχή: Η Ελλάδα είναι –ή έστω μπορεί να είναι– η πλουσιότερη χώρα του κόσμου, αρκεί να εξαφανίσουμε το «περίπου». Το «περίπου» μας, περιγράφει τη νοοτροπία οποιουδήποτε ανθρώπου διαχειρίζεται ένα κομμάτι της Ελλάδας και του Ελληνικού πολιτισμού με τρόπο που συμβιβάζει την ποιότητα της τουριστικής εμπειρίας και όχι μόνο. Δεν θεωρούμε ότι υπάρχει «μέσος Έλληνας». Η δουλειά μας απευθύνεται σε καθέναν ξεχωριστά αφού η εφαρμογή του μηνύματος μας εξαρτάται από τον ατομικό συμβιβασμό, τo ατομικό «περίπου» που είναι καλό να εξαλείψει ο καθένας μας. Τα σποτ μας είναι μια καμπάνια για την ποιότητα.
Ποια είναι η δική σας έννοια στον όρο ποιοτικές διακοπές στην Ελλάδα;
Κατά τη γνώμη μας ποιότητα στις διακοπές στην Ελλάδα σημαίνει ψυχραιμία και διακριτικότητα. Πολλοί προορισμοί δεν έχουν ούτε το ένα τρίτο από τον πλούτο μας και όμως δεν «φωνάζουν» όσο εμείς. Και όταν γράφουμε «φωνάζουν» εννοούμε τις τεράστιες ταμπέλες, τα κραυγαλέα αρχιτεκτονήματα, την εκκωφαντική μουσική, τις γαστριμαργικές υπερβολές κοκ. Οι άνθρωποι που επιλέγουμε την Ελλάδα για τις διακοπές μας, έχουμε ανάγκη τον ορίζοντα, το κύμα, το βουνό, τις ρίζες, αλλά και το καλό μαγειρεμένο ψάρι, τη φρέσκια σαλάτα, το ελληνικό γλέντι και την φιλοξενία. Αν πιστέψουμε σε αυτά που μας κάνουν μοναδικούς και δεν αγχωθούμε να «ξεπουλήσουμε μέσα σε ένα καλοκαίρι και μετά βλέπουμε» θα έχουμε σταθερό και ποιοτικό τουρισμό όπως πραγματικά αξίζει στον παράδεισο που έχουμε την τύχη να αποκαλούμε σπίτι μας.
Από τα videos για την προώθηση του Ελληνικού τουρισμού. Μεταφερόμαστε σε ένα άλλο σας δημιούργημα, τα Greek Monsters. Πώς προέκυψε η ιδέα;
Το 2011 η Beetroot κατέκτησε ένα από τα ανώτερα βραβεία οπτικής επικοινωνίας στο κόσμο: το red dot communication design award ως agency of the year. Στο πλαίσιο της διοργάνωσης της βράβευσης ο οργανισμός των red dot μας κάλεσε να στήσουμε μια έκθεση στο Βερολίνο, ως νικητές, με ανοιχτό θέμα. Εκείνη ακριβώς την εποχή είχε αρχίσει ο ευρωπαϊκός διασυρμός της Ελλάδας για την κακή της πολιτικοοικονομική κατάσταση με επίκεντρο την Γερμανία, οπότε βρισκόμασταν σε μια πολύ οξύμωρη αλλά και μοναδική θέση: Από τη μία ήμασταν πρεσβευτές των «οκνηρών Ελλήνων που δεν παράγουν» και από την άλλη πηγαίναμε να παραλάβουμε ένα από τα σημαντικότερα βραβεία παραγωγικότητας στον στίβο μας και μάλιστα μέσα στο Βερολίνο!
Αποφασίσαμε λοιπόν να παρουσιάσουμε τα τέρατα της ελληνικής μυθολογίας ως σύμβολα της ανάπτυξης και της δημιουργικότητας αλλά και κατά του ρατσισμού και των γενικεύσεων. Εφόσον οι Έλληνες ήταν «τα τέρατα της Ευρώπης» όπως έγραφε χαρακτηριστικά μια μεγάλη μερίδα του τότε γερμανικού τύπου, εμείς αποφασίσαμε να σηκώσουμε το χέρι –ως τέρατα– και να απαντήσουμε «μάλιστα, εμείς είμαστε, αλλά δεν είμαστε αυτό που νομίζετε. Ρίξτε μας μια καλύτερη ματιά και θα δείτε την δημιουργία και την ανάπτυξη που κρύβουμε μέσα μας».
Κατά πόσο εξέλαβαν τη βασική ιδέα των Monsters και πως την αποδέχθηκαν;
Οι Γερμανοί προς μεγάλη τους τιμή αγκάλιασαν με πολύ χιούμορ την έκθεσή μας και τα μηνύματα της και την παρουσίασαν και την ανέδειξαν χωρίς κανένα ενδοιασμό. Αυτοί ήταν που μας άνοιξαν το δρόμο για την συνέχεια της έκθεσης – που κανονικά θα τελείωνε στο Βερολίνο– και μέχρι και σήμερα περιοδεύει ανά τον κόσμο αποκτώντας φίλους όπου κι αν παρουσιάζεται. Και όταν λέμε φίλους δεν εννοούμε φίλους της Beetroot, αλλά του design, της ανάπτυξης, της Ελλάδας, του Ελληνικού Πολιτισμού, του Όμηρου, του Ησίοδου κλπ.
Αντιδράσεις που σας έμειναν από εκείνη τη μέρα;
Όταν ανοίξαμε τις πόρτες της έκθεσης μας στο Βερολίνο ειλικρινά δεν περιμέναμε τίποτα. Αισθανόμασταν περήφανοι με τη δουλειά μας και χαρούμενοι με τους εαυτούς μας όπως είμαστε όταν έχουμε δημιουργήσει ένα έργο που έχουμε αγαπήσει πολύ, αλλά ήμασταν πολύ κουρασμένοι –γιατί δουλεύαμε μέσα στο χώρο ασταμάτητα για μέρες. Η θετική ανταπόκριση που ακολούθησε ήταν πραγματικά μια απίστευτα ευχάριστη έκπληξη, όσο και η ανάδειξή μας ως το «καλύτερο γραφείο οπτικής επικοινωνίας» στο κόσμο. Πριν από μερικά χρόνια δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι η ομάδα μας θα συγκαταλέγεται ανάμεσα στα σημαντικότερα γραφεία οπτικής επικοινωνίας διεθνώς.
Συναισθήματα και σκέψεις όταν αποσπάσατε το βραβείο «red dot: agency of the year 2011»; Τι σήμαινε το βραβείο αυτό για τη Beetroot;
Το «red dot» ήταν μια από της σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία της Beetroot. Το βραβείο για το καλύτερο γραφείο οπτικής επικοινωνίας στο κόσμο δεν είναι ένα βραβείο για το οποίο στέλνουν δουλειά κάποια γραφεία και κερδίζει ο καλύτερος. Είναι ένα βραβείο που το απονέμει η κριτική επιτροπή του οργανισμού των red dot,μια επιτροπή που αποτελείται από μερικούς από τους σημαντικότερους δημιουργούς στο κόσμο, αφού έχει παρακολουθήσει το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας δημιουργίας στο χώρο της οπτικής επικοινωνίας. Είναι ένα βραβείο που μέχρι τη Beetroot είχαν κερδίσει μόνο πολυεθνικές διαφημιστικές εταιρίες- κολοσσοί με παρουσία σε πολλές χώρες. Το ότι ξεχώρισε μια ομάδα έντεκα -τότε-δημιουργών με έδρα τη Θεσσαλονίκη ήταν εξαιρετικά σημαντικό όχι μόνο για την ομάδα μας αλλά και για όλο το ελληνικό design και για την Ελλάδα εν γένει. Πλέον κανένας δεν μπορεί να πει ότι η Ελλάδα είναι μια «μικρή» χώρα στο design. Ειδικά, για την ομάδα μας το red dot ήρθε να υπογραμμίσει την εξωστρέφεια και το άνοιγμα μας στη διεθνή αγορά. Γνωρίσαμε υπέροχους δημιουργούς και αναπτύξαμε ισχυρές σχέσεις και φιλίες με ανθρώπους που θεωρούμε θρύλους στο χώρο μας. Και όπως λέει και ένας πολύ καλός μας φίλος «γίναμε τόσο διάσημοι διεθνώς, που μας πρόσεξαν και στη χώρα μας!».
Ποια είναι η δική σας ερμηνεία στη λέξη «Τέρας»;
Τέρας σημαίνει τεράστιο, μεγάλο, σημαντικό, ικανό, ενδιαφέρον, παρεξηγημένο, παράξενο, φοβερό, τρομακτικό. Τέρατα είμαστε όλοι όσοι προσπαθούμε να κατακτήσουμε τις ανώτερες βαθμίδες του στίβου μας.
Πιστεύετε πως είναι εύκολο ο καθένας να απομυθοποιήσει τα δικά του «Τέρατα»;
Το αν είναι εύκολο ή δύσκολο εξαρτάται από το χαρακτήρα και τις συνθήκες του καθενός, πάντως είναι εξαιρετικά χρήσιμη η απομυθοποίηση αν όχι αναγκαία. Το τέρας με την αρνητική έννοια, είναι μια προβολή των φόβων μας και συνήθως φοβόμαστε ό,τι δεν γνωρίζουμε επαρκώς. Ο άνθρωπος που θέλει να μαθαίνει, να αναπτύσσεται και να βελτιώνεται επιμένει να θέλει να δει – να γνωρίσει – το «τέρας» για να μπορέσει τελικά να το αντιμετωπίσει.
Η έκθεση συνεχίστηκε στο Μουσείο Μπενάκη. Ποιες ήταν οι αντιδράσεις του κόσμου;
Η έκθεση «The Greek Monsters» παρουσιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη στη μεγαλύτερη και πληρέστερη μέχρι τότε μορφή της. Η εξαιρετική συνεργασία μας με τους ανθρώπους του Μουσείου και η εμπιστοσύνη που μας δείξανε, μας επέτρεψε να την ανασχεδιάσουμε και να την εμπλουτίσουμε με εκθέματα που θέλαμε πολύ να προσθέσουμε, όπως τα διαδραστικά μας εκθέματα, τις οπτικοακουστικές εγκαταστάσεις και το πρόγραμμά μας για τα παιδιά για το οποίο είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι. Σε μία δύσκολη για την Αθήνα περίοδο, ανάμεσα σε εκλογικές αναμετρήσεις και λίγο πριν το καλοκαίρι, μέσα από το χιούμορ και το design, o κόσμος αγκάλιασε μια εννοιολογική έκθεση με αποτέλεσμα να παραταθεί δύο φορές μέχρι που εξάντλησε ολόκληρη την καλοκαιρινή περίοδο. Τα μέσα επικοινωνίας την εκθείασαν ως τη σημαντικότερη έκθεση των τελευταίων ετών και το associated press έγραψε ότι η έκθεση μας ήταν αιτία να επισκεφτεί κανείς την Αθήνα.
Παρουσιάζετε μια σκληρή πραγματικότητα της χώρας μας. Το γεγονός ότι εξωραΐσατε την αλήθεια αυτή με ένα ιδιαίτερο τρόπο ήταν στα πλαίσια εύκολης αποδοχής του κοινού;
Είναι ενδιαφέρον πως η ερώτησή σας θα μπορούσε να αναφέρεται τόσο στα «Τέρατά» μας όσο και στα πρόσφατα σποτ μας για την τουριστική συνείδηση στα οποία σκοπίμως χρησιμοποιήσαμε το κινούμενο σχέδιο (animation). Καταρχήν θα θέλαμε να αφαιρέσουμε το επίθετο «σκληρή» γιατί το συγκινησιακό πλαίσιο μέσα από το οποίο βλέπουμε τη πραγματικότητα, δεν μας ωφελεί όταν έρχεται η στιγμή να πούμε αλήθειες. Και στις δύο περιπτώσεις λοιπόν, όπως και σε άλλες, δεν τέθηκε θέμα «εξωραϊσμού» αλλά επικοινωνίας. Σκεφτήκαμε με ποιο τρόπο μπορούμε να επικοινωνήσουμε άμεσα και με σαφήνεια θέματα πολύ σημαντικά όπως η ανάπτυξη, η γενίκευση (τέρατα) ή η τουριστική συνείδηση (σποτ ΕΟΤ) με ψυχραιμία και χιούμορ.
Αντιδράσεις των παιδιών όταν βλέπουν τα «Τέρατα» να απομυθοποιούνται;
Εξαρτάται. Σκεφτείτε πως ένα νήπιο μπορεί να μην έχει ιδέα τι ήταν ο Μινώταυρος, ένα παιδί δημοτικού να έχει μόλις διδαχθεί το μύθο του Θησέα, ένα παιδί γυμνασίου να έχει δει ταινίες και να παίζει βιντεοπαιχνίδια με Μινώταυρους και άλλα τέρατα και ένα παιδί Λυκείου ακόμη και να δημιουργεί τη δικές του μυθολογίες. Όλα αυτά τα «παιδιά» έχουν τελείως διαφορετικές προσλαμβάνουσες και σίγουρα τελείως διαφορετική σχέση με την έννοια της απομυθοποίησης. Τελικά, η επιτυχία μιας οποιασδήποτε διήγησης είναι να κατορθώνει να σε απορροφά στο δικό της πλαίσιο και αυτό φαίνεται να γίνεται στην έκθεση «The Greek Monsters».
Τα παιδιά που μας έκαναν την τιμή να επισκεφτούν την έκθεση και που συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα διασκέδασαν πολύ με τα τέρατά μας αλλά κυρίως φαίνεται να κατάλαβαν γιατί τους τα δείξαμε και τι θέλαμε να τους πούμε με αυτά.
Η εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό είναι λίγο μπερδεμένη. Σίγουρα, φταίμε εμείς σ’ αυτό. Η έκθεση Μonsters και τώρα τα διαφημιστικά σποτ για την προώθηση του τουρισμού, κατά πόσο πιστεύετε ότι βοήθησαν ώστε να μας δουν μ΄άλλο μάτι;
Η έκθεσή «The Greek Monsters» και τα σποτ για την τουριστική συνείδηση που δημιουργήσαμε για το Υπουργείο Πολιτισμού και τον ΕΟΤ είναι δύο τελείως διαφορετικά έργα με πολύ διαφορετικό στόχο το καθένα. Τα τέρατα τα δημιουργήσαμε για να μοιραστούμε την αγάπη μας για το design και τη δημιουργία και δευτερευόντως για να αντιστρέψουμε ευγενικά το αρνητικό πρίσμα μέσα από το οποίο φαίνονταν να παρουσιάζονται όλοι οι έλληνες. Είναι ένα έργο που το δημιουργήσαμε μόνοι μας, αυτοβούλως και που συνεχίζουμε να παρουσιάζουμε ανταποκρινόμενοι στις προσκλήσεις από τα διάφορα μουσεία και πόλεις. Τα σποτ από την άλλη τα δημιουργήσαμε με στόχο να ευαισθητοποιήσουμε τους έλληνες συμπολίτες μας ως προς τις απλές και καθημερινές πρακτικές που βελτιώνουν την τουριστική μας εικόνα. Είναι ένα έργο που δημιουργήσαμε κατά παραγγελία για τις αρμόδιες ελληνικές αρχές και αφορά το εσωτερικό της χώρας εξ' ου και κυκλοφορούν μόνο στα ελληνικά σε αντίθεση με τα τέρατα όπου κάθε κείμενο της έκθεσης από το θεωρητικό πλαίσιο μέχρι τα ποιήματα και τις περιγραφές είναι και στην αγγλική γλώσσα.
Ούτε τα τέρατα δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο μιας εξωτερικής πολιτικής εκ μέρους της ομάδας μας, αλλά ούτε και τα σποτ παραγγέλθηκαν από το ελληνικό υπουργείου πολιτισμού για να προβληθούν στο εξωτερικό. Όσο αφορά τα τέρατα, φαίνεται πως επιτέλεσαν άτυπα το ρόλο του πρέσβη του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, όπως μας έχουν πει συχνά, το οποίο όμως προέκυψε κυρίως λόγο της διεθνούς απήχησης της έκθεσης και της θετικής ανταπόκρισης. Όσο αφορά μια καμπάνια για το πώς μας βλέπουν οι φίλοι μας στο εξωτερικό, όταν τη δημιουργήσουμε με χαρά να το συζητήσουμε.
Ποιες είναι οι βασικές αρχές και η φιλοσοφία της Beetroot;
Σχετικά πρόσφατα διατυπώσαμε τον «δεκάλογο της Beetroot σε έντεκα βήματα» τον οποίον παρουσιάσαμε στο TEDxAcademy
Σας τον παραθέτουμε εδώ:
Δεκάλογος (σε έντεκα βήματα) από την Beetroot
1. Οραματίσου 2. Παράτα το «παρελθόν» 3. Άκου 4. Παράτα το «δράμα» 5. Ανακάλυψε την ευκαιρία σε κάτι που δεν δουλεύει 6. Σεβάσου τα λάθη σου/ Πάρε ρίσκα. 7. Κάνε μια παύση 8. Συνεργάσου 9. Κράτα τη φιλοσοφία σου ανοιχτή 10. Αξίωνε πάντα ανταμοιβή για το έργο σου 11. Μην δένεσαι με το έργο σου
Διδάσκετε στον ΑΚΤΟ. Κατά πόσο η φαντασία και η δημιουργικότητα είναι κάτι που διδάσκεται;
Η ανάπτυξη της φαντασίας και της δημιουργικότητας εξαρτάται πολύ από την ιδιοσυγκρασία του κάθε επίδοξου δημιουργού αλλά απαιτεί πολύ πειραματισμό και -ίσως το σημαντικότερο- τη δυνατότητα να κάνει κανείς λάθη που σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον θα είχαν καταστροφικό αντίκτυπο. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να υπάρχει ένα κατάλληλο προστατευμένο περιβάλλον, όπως ο ΑΚΤΟ ή άλλες σχολές, το οποίο να ευνοεί και να προτρέπει αυτό το πειραματισμό τον οποίο η Beetroot υποστηρίζει με πολλούς τρόπους. Μέλη της ομάδας μας διδάσκουν τόσο τον ΑΚΤΟ στην Θεσσαλονίκη όσο και στην Αθήνα, και μάλιστα πολύ πρόσφατα εγκαινιάσαμε ένα νέο δημιουργικό workshop/διαγωνισμό γύρω από την έκθεσή μας “The Greek Monsters” σε συνεργασία με τον ΑΚΤΟ Θεσσαλονίκης που απέδωσε εξαιρετικά έργα. Επίσης η ίδια η Beetroot διοργανώνει και συμμετέχει σε ομιλίες, πλατφόρμες και εργαστήρια και δέχεται κάθε χρόνο ένα αριθμό επιλεγμένων νέων δημιουργών από όλο τον κόσμο που συμμετέχουν στην ομάδα μας ως interns για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα.
