Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους και προσωπικά με αιφνιδίασαν. Κάθε χρόνο 50.000 Ευρωπαίοι πολίτες τραυματίζονται, συμμετέχοντας σε θαλάσσια σπορ ή και σε δραστηριότητες με σκάφη. Ο πνιγμός είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου για τα παιδιά από τη βρεφική ηλικία έως την ηλικία των 18 ετών, με περισσότερους από 5.000 θανάτους ετησίως (σε ευρωπαϊκό επίπεδο). Ο Παναγιώτης Πασχαλάκης, ένας δυνατός και με άμεσα αντανακλαστικά πατέρας, ηγείται της κοινωνικής μη-κερδοσκοπικής πρωτοβουλίας Safe Water Sports. Το σθένος του δεν χρειάζεται εξηγήσεις, καθώς ο ίδιος βίωσε με τον πικρότερο τρόπο την έλλειψη ασφάλειας και πρόληψης των υδάτινων σπορ. Το καλοκαίρι του 2014 στη Μύκονο ο 10χρονος γιος του, Μιχαήλ Πασχαλάκης, έχασε τη ζωή του όταν μαζί με δύο φίλους έκανε το θαλάσσιο σπορ σαμπρέλες- tubes στην παραλία Καλό Λιβάδι.
«Ας γίνει ο άδικος χαμός μιας αθώας παιδικής ψυχής η αφετηρία της ενεργού συμμετοχής όλων μας για την αποφυγή άλλων ατυχημάτων», δήλωσε και χωρίς να χάσει χρόνο έβαλε στόχο ζωής να ελαχιστοποιήσει τα θαλάσσια ατυχήματα και να ενημερώσει όσους περισσότερους ανθρώπους και φορείς μπορεί.
Τα ατυχήματα στη θάλασσα είναι προβλέψιμα και ελεγχόμενα στην πραγματικότητα;
Καμία δραστηριότητα, αθλητική ή ψυχαγωγική δεν μπορεί να είναι απαλλαγμένη εντελώς από κινδύνους. Αυτό είναι γνωστό και αντιληπτό από όλους. Η σχολαστική εφαρμογή των κανόνων ασφαλείας είναι όμως ο πιο σημαντικός παράγοντας που συντελεί στην μείωση των ατυχημάτων. Η ευθύνη αυτή αφορά κυρίως τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες που προσφέρουν αυτά τα σπορ και τις σχετικές υπηρεσίες, αλλά και τους γονείς και γενικότερα τους πολίτες που κάνουν κάποιο θαλάσσιο σπορ ή κάποια θαλάσσια δραστηριότητα. Η γνώση είναι δύναμη. Το Safe Water Sports κάνει μια μεγάλη προσπάθεια στον τομέα της ενημέρωσης ακριβώς για τον λόγο αυτό. Μόνο αν εμείς οι ίδιοι γνωρίζουμε τους κανόνες ασφάλειας, μπορούμε να απαιτούμε την εφαρμογή τους.
Ποιοι είναι οι παράγοντες ασφαλείας που πρέπει να είναι άμεσα ορατοί από τους γονείς ώστε επιτρέψουν στα παιδιά τους να προχωρήσουν σε θαλάσσια σπορ τώρα το καλοκαίρι;
O πιο βασικός κανόνας ασφάλειας που πρέπει όλοι να ακολουθούμε είναι η χρήση του κατάλληλου σωσιβίου σε όλα τα θαλάσσια σπορ ανεξάρτητα από την εμπειρία και τις γνώσεις κολύμβησης που έχει το κάθε παιδί που κάνει το θαλάσσιο σπορ.
Επίσης σε κάθε θαλάσσιο σπορ που χρησιμοποιείται ταχύπλοο (πχ θαλάσσιο σκι, tubes, banana, καναπές κλπ) πρέπει στο ταχύπλοο να επιβαίνουν υποχρεωτικά ΔΥΟ άτομα: ο χειριστής του ταχύπλοου, που πρέπει να έχει δίπλωμα προπονητή θαλασσίου σκι και ο παρατηρητής, που βλέπει και προσέχει τα παιδιά που κάνουν το θαλάσσιο σπορ ή μέσο αναψυχής.
Αναφέρεστε συχνά και εφιστάτε την προσοχή στην αποφυγή των παράνομων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον χώρο των θαλάσσιων σπορ στην Ελλάδα. Κι όμως, κάτι τέτοιο, στα μάτια μου τουλάχιστον, φαντάζει σπάνιο φαινόμενο. Είναι τελικά, και ποια τα κρατικά κενά σε αυτό το κομμάτι;
Δυστυχώς όσο και να φαίνεται παράξενο, οι επιχειρήσεις που λειτουργούν χωρίς άδεια κάθε καλοκαίρι είναι πολλές, τόσο σε αριθμό όσο και ως ποσοστό επί του συνόλου. Βασικός λόγος για το πρόβλημα αυτό είναι ότι οι εμπλεκόμενοι φορείς από την πλευρά του κράτους και της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν κινούνται γρήγορα για τις αδειοδοτήσεις με αποτέλεσμα αυτό το φαινόμενο να παίρνει κάθε χρόνο μεγάλες διαστάσεις και για μεγάλο μέρος της καλοκαιρινής περιόδου οι επιχειρήσεις να δουλεύουν χωρίς άδεια λειτουργίας. Την καθυστέρηση αυτή των αρμόδιων υπηρεσιών, εκμεταλλεύονται φυσικά και επιχειρήσεις που δεν έχουν τις τυπικές προϋποθέσεις για να λάβουν άδεια λειτουργίας, γεγονός που δημιουργεί ένα μεγάλο πρόβλημα ασφάλειας για τους πολίτες.
Ο λόγος που κάνει την άδεια λειτουργίας τόσο σημαντική, είναι ότι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, μια επιχείρηση που στον έλεγχο του Λιμενικού βρίσκεται να λειτουργεί χωρίς να διαθέτει την νόμιμη άδεια, δεν μπορεί να ελεγχθεί σχετικά με το αν τηρεί τους κανόνες ασφάλειας που ορίζει ο νόμος για τα θαλάσσιας σπορ που προσφέρει, αλλά απλά της επιβάλλεται ένα χρηματικό πρόστιμο. Ο νόμος δεν ορίζει κάποια άλλη διαδικασία και όπως εύκολα μπορεί κάποιος να καταλάβει, το γεγονός αυτό μπορεί να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης εις βάρος της ασφάλειας των πολιτών.
Προτεραιότητα σας στο «Safe Water Sports» είναι οι εκπαιδευτικές δράσεις. Πρόσφατα παρουσιάσατε και το άμεσο πρόγραμμά σας στο Πλωτό Μουσείο Νεράιδα του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση. Ποια είναι τα highlights των πλάνων σας σε αυτό το επίπεδο;
Το Safe Water Sports έχει σχεδιάσει, σε συνεργασία με το Λιμενικό Σώμα- Διεύθυνση Λιμενικής Αστυνομίας, ένα εκτεταμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης – ενημέρωσης μαθητών στα σχολεία όλης της χώρας με την ονομασία ΠΡΟΣΕΧΩ – ΜΑΘΑΙΝΩ – ΝΟΙΑΖΟΜΑΙ. Το πρόγραμμα αυτό πήρε πρόσφατα (Άνοιξη 2016) την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας. Η εκπαίδευση αυτή, η οποία έχει σαν βασικό αντικείμενο την εμπέδωση των κανόνων ασφάλειας για την θάλασσα και τα θαλάσσια σπορ, αφορά τους μαθητές όλων των ηλικιακών ομάδων και θα πραγματοποιείται την περίοδο Μάρτιο – Ιούνιο του σχολικού έτους σε πανελλαδική βάση.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα αφορά τόσο την 1βάθμια όσο και την 2βάθμια εκπαίδευση και θα υλοποιείται με βάση τις ακόλουθες κατηγορίες μαθητών:
1η, 2α και 3η Δημοτικού (1βάθμια εκπαίδευση)
4η, 5η και 6η Δημοτικού (1βάθμια εκπαίδευση)
1η, 2α και 3η Γυμνασίου (2βάθμια εκπαίδευση)
Η εκπαίδευση των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα γίνεται τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο κάθε έτους (πριν την έναρξη των εξετάσεων) και της πρωτοβάθμιας τους μήνες Μάιο και Ιούνιο. Παράλληλα, σε όλα τα δημόσια σχολεία στα οποία θα λάβει χώρα η εκπαίδευση αυτή, θα προγραμματίζεται και ημερίδα ενημέρωσης των γονέων μέσω των αντίστοιχων Συλλόγων Γονέων & Κηδεμόνων.
Το πρόγραμμα εκπαίδευσης αυτό ξεκίνησε πιλοτικά από το Λιμενικό Σώμα το 2012 για τους μαθητές των πρώτων τάξεων του Δημοτικού (1η και 2α). Με την συνεργασία του Safe Water Sports, το πρόγραμμα ανασχεδιάστηκε, ώστε να καλύπτει όλες τις σχολικές τάξεις. Το Λιμενικό Σώμα συνεισφέρει στην προσπάθεια αυτή τους λιμενικούς που εργάζονται στα λιμεναρχεία της χώρας, και οι οποίοι θα αναλάβουν τον ρόλο του εκπαιδευτή – παρουσιαστή, και το Safe Water Sports τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού (περιεχόμενο) που θα είναι κατάλληλο για να τραβήξει την προσοχή και το ενδιαφέρον των παιδιών.
Ο ποσοτικός στόχος είναι η εκπαίδευση-ενημέρωση να αφορά σε ετήσια βάση:
50.000 - 70.000 μαθητές σε 500 σχολεία σε όλη την χώρα (όλες οι περιφέρειες).
30.000 γονείς (Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων)
Το νέο πρόγραμμα έχει σαν βασικό στόχο την αλλαγή της κουλτούρας των παιδιών με άμεση συνέπεια την μείωση των πνιγμών και των ατυχημάτων, μέσω θεωρητικής & βιωματικής εκπαίδευσης, ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κοινού, το οποίο πιστεύουμε θα αποτελέσει ένα πολύ καλό παράδειγμα για όλη την Ευρώπη.
Για τον ανασχεδιασμό του προγράμματος ΠΡΟΣΕΧΩ – ΜΑΘΑΙΝΩ – ΝΟΙΑΖΟΜΑΙ, η ομάδα εκπαιδευτικών του Safe Water Sports εργάστηκε εθελοντικά και σε συνεργασία με το Λιμενικό Σώμα ανέπτυξε:
- Τους κανόνες που πρέπει να επικοινωνούνται στα παιδιά (ανάλογα με την ηλικία τους) για την ασφάλεια στην θάλασσα και τα θαλάσσια σπορ.
- Διαδραστικά powerpoints με φωτογραφίες και συναφές υλικό (animations) ώστε να γίνεται η παρουσίαση και η επεξήγηση των κανόνων ασφαλείας στους μαθητές.
- Μια σειρά εκπαιδευτικών – ενημερωτικών video που έχουν σαν στόχο να κινήσουν το ενδιαφέρον των μαθητών και ταυτόχρονα να αποτελέσουν υλικό που θα μπορούσε να κοινοποιηθεί και να εξαπλωθεί μέσω των social media ή με την προβολή τους σε δημόσιους χώρους (awareness).
- Ενημερωτικά φυλλάδια για παιδιά προς διανομή στα σχολεία (10.000)
Mε την ευγενική χορηγία του Πλωτού Μουσείου Νεράιδα του Ιδρύματος Λάτση, δημιουργήθηκε η σειρά αυτή των εκπαιδευτικών video στα οποία συμμετέχουν κορυφαίοι Έλληνες Ολυμπιονίκες και αθλητές του υγρού στίβου. Πιο συγκεκριμένα συμμετέχουν οι εξής:
- Νίκος Κακλαμανάκης – Windsurfing, Χρυσός Ολυμπιονίκη
- Σοφία Παπαδοπούλου – Χάλκινη Ολυμπιονίκης Ιστιοπλοΐας
- Αγγελική Καραπατάκη – Αργυρή Ολυμπιονίκης Υδατοσφαίρισης
- Χρήστος Αφρουδάκης – Ολυμπιονίκης – Αρχηγός Εθνικής Ομάδας Υδατοσφαίρισης
- Νικόλας Πλυτάς – Πρωταθλητής θαλασσίου σκι
Η συνεργασία σας με τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο και τις εκδόσεις Πατάκη για την υλοποίηση του παιδικού βιβλίου «Ο Χταπόδιος Σέιφ και οι τρεις Θαλασσοφύλακες» ήταν ένα ακόμη βήμα ενημερωτικής προσέγγισης των παιδιών. Το βιβλίο κυκλοφόρησε μάλιστα πρόσφατα. Πως προέκυψε αυτή η ιδέα;
Στην προσπάθειά μας να προσεγγίσουμε τα μικρά παιδιά που δεν έχουν πρόσβαση στο Internet και στα social media για την ενημέρωσή τους, σκεφτήκαμε να δημιουργήσουμε έναν παιδικό ήρωα και ένα παραμύθι που θα μιλάει την «γλώσσα» των μικρών παιδιών και μέσα από ένα βιβλίο θα περνάει τα κατάλληλα μηνύματα για την θάλασσα, και τον σεβασμό που πρέπει όλοι να δείχνουν. Στην υλοποίηση της ιδέας αυτή ο συγγραφέας Βαγγέλης Ηλιόπουλος και η εικονογράφος Βίλυ Καραμπατζιά, σε συνεργασία με τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, προσφέρθηκαν να συμμετάσχουν δωρίζοντας τα πνευματικά τους δικαιώματα στο Safe Water Sports.
Το τελικό αποτέλεσμα δικαίωσε την προσπάθεια όλων και νομίζουμε ότι ένα πολύ ωραίο και ταυτόχρονα διδακτικό βιβλίο, ειδικά τώρα που αρχίζει η καλοκαιρινή περίοδος των διακοπών.
