Η Χριστίνα Πιτούλη δεν έχει τη ψευδαίσθηση πως θα αλλάξει τον κόσμο

Σπούδασε δημοσιογραφία στο Πάντειο και αργότερα έφυγε για τη Βαρκελώνη για να κάνει το μεταπτυχιακό της πάνω στο Δημιουργικό Ντοκιμαντέρ, όπου κατέληξε να κατοικεί μέχρι και σήμερα. Το πρώτο ντοκιμαντέρ που σκηνοθέτησε είχε τίτλο Des de baix /Από Κάτω Χαμηλά και πραγματεύεται τα στερεότυπα που ακολουθούν τους ανθρώπους με νανισμό. Το 2013, παρουσίασε το πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ της με τίτλο Bref που έχει ως βασικό θέμα την κλειτοριδεκτομή μέσα από μαρτυρίες γυναίκες Αφρικανικής καταγωγής που ζουν στην Ισπανία και γύρισε σε συνεργασία με τους Γιατρούς του Κόσμου της Καταλονίας. Το πιο πρόσφατο project της είναι η πρώτη της ταινία μεγάλου μήκους που παρακολουθεί μικρούς τραγουδιστές μίας επαγγελματικής χορωδίας στη Βαρκελώνη και λέγεται The Most Boring Thing in The World.

Μπορεί να ανήκει στους νέους ανθρώπους που διάλεξαν να αφήσουν την Ελλάδα για κάποια άλλη χώρα της Ευρώπης, ωστόσο προσπαθεί όσο μπορεί να έχει δύο βάσεις -την Ισπανία και την Ελλάδα. Συγχρόνως, η δουλειά της την ταξιδεύει σε άλλες ηπείρους και πριν λίγους μόνο μήνες βρισκόταν στην Αφρική για ένα από τα projects της. Ναι, ακούγεται ιδανικό -η Χριστίνα όμως αναγνωρίζει τη δυσκολία του να προβάλλεις την ανθρώπινη φύση και να προσεγγίζεις κοινωνικοπολιτικά θέματα με τέτοιο τρόπο ώστε η δουλειά σου να ενημερώσει και να βοηθήσει ενδεχομένως άλλους ανθρώπους. Η δημιουργικότητα και η ευαισθησία που τη χαρακτηρίζει γίνεται εμφανής μέσα σε μερικά λεπτά συζήτησης μαζί της, καθώς και το πάθος για το αντικείμενο στο οποίο έχει αφιερώσει τη μέχρι τώρα ζωή της -ενός είδους πάθος που εξηγεί εύκολα την επιτυχία της.

Ποια ήταν η πρώτη επαφή σου με τον κινηματογράφο και τη σκηνοθεσία;

Ως σινεφίλ, έβλεπα πολύ σινεμά με τους γονείς μου, οι οποίοι όταν ήμουν μικρή με ξυπνούσαν στη μέση της βραδιάς, μου έλεγαν πως θα πάω πιο αργά στο σχολείο την επόμενη μέρα, βάζαμε μαξιλάρια κάτω και βλέπαμε ταινίες. Στην αρχή ήθελα να γίνω συγγραφέας -έχω ξεκινήσει πολλά βιβλία, δεν έχω τελειώσει κανένα- και αργότερα, θέλησα να γίνω δημοσιογράφος και αυτό σπούδασα. Γύρω στα 18-20 ξεκίνησα να βλέπω ντοκιμαντέρ και κατάλαβα πως αυτό ήταν που ήθελα να κάνω πραγματικά -να ερευνώ βαθιά τις ανθρώπινες ιστορίες. Οι γονείς μου ήταν θετικοί ως προς αυτό, πράγμα που βοήθησε πολύ.

Υπήρξε κάποια ταινία που είδες και είπες "Εγώ αυτό θέλω να κάνω";

Πολλές! (γελάει) Υπάρχει μια σκηνοθέτιδα από τη Βρετανία, η Kim Longinotto, που ασχολείται με θέματα που αφορούν σχεδόν πάντα γυναίκες σε χώρες όπως Ιράν και Ιράκ, αλλά ποτέ μα ποτέ δεν τις παρουσιάζει ως θύματα. Είναι απ' τις πρώτες που ταυτίστηκα μαζί τους, επειδή καταφέρνει να δείξει τη πιο σκληρή πραγματικότητα μέσα από ηρωίδες που κάνουν πράγματα για την αλλάξουν. Είναι πολύ επικίνδυνο όταν ασχολείσαι με κοινωνικά θέματα να τα παρουσιάζεις «λίγο από πάνω» -σαν να κλέβεις τη μιζέρια και να τη πουλάς. Υπάρχουν θέματα ηθικής. Όταν κάποιος αντιμετωπίζει μία δύσκολη κατάσταση έχουμε μεγάλη ευθύνη στο πώς θα παρουσιάσουμε τη ταινία. 

Όταν ξεκίνησες, ένιωσες ποτέ φόβο;

Πάντα έχω μεγάλες απαιτήσεις απ' τον εαυτό μου και ούτε μια στιγμή δε σκέφτηκα πως θα ήταν εύκολο. Υποφέρω όταν αναλαμβάνω κάτι και στο πρώτο ντοκιμαντέρ, ναι, φοβόμουν πολύ. Φοβόμουν για το πώς θα αντιμετωπίσω τους ανθρώπους που θα έχω απέναντί μου. Στην πρώτη μου ταινία για το νανισμό, ήμουν εξαιρετικά αγχωμένη γιατί ήθελα να καταλάβει ο πρωταγωνιστής μου πως ενδιαφερόμουν για εκείνον σαν άνθρωπο. Όταν όμως είσαι ειλικρινής απέναντι στον άλλον και σε αυτό που θέλεις να κάνεις, το έχεις σκεφτεί πολύ, είσαι καλά με την οπτική σου γωνία και με το τι θέλεις να πεις, το καταλαβαίνει κι ο άλλος . Οι άνθρωποι με εμπιστεύονται, συνειδητοποίησα αργότερα. Οπότε έγινε πιο εύκολο για εμένα. 

Σε μία ταινία μπορεί να χρειάζεται να αφιερώσεις 2-3 χρόνια απ' τη ζωή σου και θα πρέπει να θυσιάσεις πολλά πράγματα. Η πρώτη μεγάλου μήκους που γύρισα πήρε 4 χρόνια και ξέρω πως το επόμενο project μου θα πάρει επίσης χρόνια.

Πώς προσεγγίζεις κάποιον με σκοπό να γυρίσεις ντοκιμαντέρ για εκείνον και την πραγματικότητά του, ειδικά αν είναι μία δύσκολη για εκείνον πραγματικότητα; Πώς ανοίγεται ο άλλος;

Αυτό που κάνω πάντα είναι να σκέφτομαι πολύ σε βάθος το γιατί με ενδιαφέρει ο άνθρωπος, η ιστορία του και γιατί πιστεύω πως πρέπει αυτή να ειπωθεί. Μόνο όταν έχω αυτό ξεκάθαρο μπορώ να προσεγγίσω κάποιον. Όταν αυτό δεν το έχεις ξεκάθαρο μέσα σου, το νιώθει κι ο άλλος.

Πρέπει να έχεις εμπάθεια, να έχεις καλή σχέση με τους ανθρώπους, αλλά δε χρειάζεται να είσαι ψυχολόγος. Σε κάθε project δίνομαι κι εγώ στους πρωταγωνιστές και κάποια πράγματα είναι κοινά -ακόμα κι όταν κάνεις μία ταινία για τη κλειτοριδεκτομή. 

Πολλά πράγματα που έχουν να κάνουν με αυτό το θέμα τα βιώνουμε κι εμείς σαν γυναίκες σε άλλο βαθμό, απλά. Βασιζόμενοι στα κοινά βρίσκουμε έναν τρόπο να καταλαβαινόμαστε και να μοιραζόμαστε πράγματα. Όποια ταινία κάνω την κάνω για να μάθω και όχι για να πω την άποψή μου. Εγώ δεν έχω καμία ψευδαίσθηση πως θα αλλάξω τον κόσμο. Είμαι καλά με τον εαυτό μου γιατί δεν τους εκμεταλλεύτηκα, δεν τους προσέγγισα με κακό τρόπο. 

Άλλαξε καθόλου η ζωή σου μετά από κάποιο project που έκανες;

Με όλες τις δουλειές που έχω κάνει και με τα ντοκιμαντέρ συγκεκριμένα, αλλάζω κατά τη διάρκεια. Στο project με τη κλειτοριδεκτομή είναι ξεκάθαρο το πώς με άλλαξε και με έκανε να σκέφτομαι πράγματα για τη δική μου ζωή.

Υπάρχει μία συγκεκριμένη ιδέα γύρω από το ντοκιμαντέρ που σε ελκύει; 

Είναι κάτι που βρίσκω. Περισσότερο τον τρόπο. Πειραματίζομαι, αφού η κάθε ιστορία θέλει το δικό της τρόπο και τη δική της προσέγγιση. Συνειδητοποιώ όσο δουλεύω πως αυτό που με τράβηξε απ' την αρχή είναι πως με ενδιαφέρουν περισσότερο κοινωνικά θέματα, ανθρώπινες ιστορίες και κυρίως το περίπλοκο. Με ελκύουν θέματα αμφιλεγόμενα με πολλές πλευρές. Θέματα που πολλές φορές φαίνονται απλά, αλλά για μένα έχουν μεγάλες συγκρούσεις, όπως ζητήματα σχετικά με το φύλο. 

Πώς νιώθεις ως γυναίκα στον χώρο της σκηνοθεσίας;

Δεν θα το άλλαζα με τίποτα να είμαι γυναίκα. Τελευταία έχω δουλέψει πολύ με γυναίκες στο χώρο και αυτό είναι πολύ ευχάριστο. Έχουμε κι άλλη δυναμική όλες μαζί. Βέβαια, κάτι που συνειδητοποίησα πρόσφατα είναι πως όταν βρισκόμουν σε χώρους εργασίας συχνά άλλαζα τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμουν -γινόμουν ασυνείδητα λιγότερο θηλυκή, μιλούσα πιο ανδροπρεπώς. Eίναι σαν να υπάρχει κάτι που μας κάνει να βγάζουμε άλλον χαρακτήρα στο χώρο εργασίας και πρέπει να το δουλέψουμε. Σε εμένα προσωπικά έχει βοηθήσει το γεγονός πως είμαι γυναίκα επειδή έτσι με εμπιστεύθηκαν πολύ πιο εύκολα οι χαρακτήρες στα projects που έχω κάνει.

Σε έχει επηρέασει καθόλου η Ελλάδα και οι ρίζες σου εδώ;

Θα ήθελα να κάνω περισσότερες δουλειές στην Ελλάδα. Θεωρώ πως στη χώρα αυτή υπάρχουν πολλά για τα οποία πρέπει να μιλήσουμε -πολλές ανισότητες, πολλά πράγματα που πρέπει να διορθωθούν, να ακουστούν και να συζητηθούν. Στην Ισπανία αυτό συμβαίνει. Θέματα γυναικών, ομοφυλοφίλων, ρατσισμού, κοινωνικές αρχές είναι θέματα που συζητώνται και οι άνθρωποι εδώ είναι χρόνια μπροστά. Είναι κάτι που έχουν στην ατζέντα τους. Στην Ελλάδα έχουμε πολλά προβλήματα, αλλά η αλήθεια είναι πως μου λείπει πολύ. Πολλά από τα θέματα που σκέφτομαι ή με εμπνέουν είναι στην Ελλαδα, αλλά για να γυρίσω μια ταινία εκεί πρέπει να είμαι κι εκεί, κάτι το οποίο είναι στα σχέδιά μου για τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, ήδη συνεργάζομαι με το Exile Room όπου διοργανώνουμε εκπαιδευτικά workshops σχετικά με το ντοκιμαντέρ.

Ποιο είναι το επόμενο project;

Τελειώνω τώρα τη πρώτη μου ταινία μεγάλου μήκους και ξεκινάω ένα τεράστιο project που έχει να κάνει με την κλειτοριδεκτομή, όχι ως κάτι που συνέβη στο παρελθόν σαν το Bref. Πρόσφατα, βρέθηκα σε ένα πρόγραμμα που ονομάζεται American Film Showcase στο Los Angeles, για το οποίο διάλεξαν 12 σκηνοθέτες ντοκιμαντέρ απ' όλο τον κόσμο με σκοπό να δουλέψουμε ο καθένας τη δική του ιδέα και πήρα πολύ καλό feedback για το συγκεκριμένο project. Σκοπό έχει να ανοίξει απλά μία συζήτηση σχετικά με το ότι στην Ισπανία αυτή τη στιγμή είναι δυνατή η ανακατασκευή της κλειτορίδας, μέσα από τις ιστορίες κάποιων γυναικών, δείχνοντας πόσο περίπλοκη απόφαση είναι, χωρίς όμως να επικεντρώνεται στο σωματικό αλλά στο συμβολικό κομμάτι. Είναι σαν να ανακατασκευάζεις τη δική σου ταυτότητα σε έναν πολυπολυτισμικό κόσμο.

Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα