Νίκος Καζαντζάκης: 6+1 αποφθέγματα του διάσημου συγγραφέα του 20ου αιώνα που έμεινε γνωστός ως "πολίτης του κόσμου"

O συγγραφέας που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους του 20ου αιώνα, με έργα μεταφρασμένα σε περισσότερες γλώσσες από κάθε άλλο Έλληνα, ο δημιουργός που προτάθηκε τρεις φορές για το βραβείο Νόμπελ, έφυγε από τη ζωή, στις 26 Οκτωβρίου του 1957. Με αφορμή την επέτειο θανάτου του, ανατρέξαμε στη ζωή και το έργο του, καθώς με μια σύνθετη σκέψη και γραφή κατόρθωσε να επηρεάσει και να καθορίσει όλες τις επόμενες γενιές.

Ο "πολίτης του κόσμου", Νίκος Καζαντζάκης, πάντοτε επίκαιρος, έψαχνε, αναζητούσε, δεν ησύχαζε ποτέ μέχρι τη μέρα που έφυγε, το 1957. Το 1883 στο Ηράκλειο Κρήτης, μέρος ακόμη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γεννιέται ο άνθρωπος που έμελλε να επηρεάσει καθοριστικά με τα έργα του τον χώρο των γραμμάτων και του πολιτισμού. Ο μυθιστοριογράφος, φιλόσοφος, δημοσιογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, Νίκος Καζαντζάκης που δεν χρειάζεται καμία απολύτως σύσταση. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να τον θυμόμαστε, αλλά οι κυριότεροι είναι τα αποφθέγματα που άφησε πίσω του για την ελευθερία, για την ευτυχία, για την ίδια τη ζωή!

"Φτάσε όπου δεν μπορείς"

Ο Καζαντζάκης επέστρεφε πάντοτε μέσα από τα έργα του σε προβληματισμούς γύρω από τη ζωή και τις βασικές ανθρωπιστικές αξίες. "Ο καπετάν Μιχάλης", "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται", "Ο Τελευταίος Πειρασμός", "Ο Βραχόκηπος" είναι μερικά από τα έργα του που διακρίθηκαν.

Το καζαντζακικό έργο δεν είναι πάντα εύκολο στην κατανόηση, είναι πολλές φορές, σκοτεινό και δυσνόητο. Ακολουθώντας τον Σοπενχάουερ, ο Νίκος Καζαντζάκης αναφέρει ότι ο κόσμος είναι μια παράσταση που δίνουν οι πέντε αισθήσεις του σώματος μας. Η ίδια η ζωή είναι "μιας ζυγαριάς παιχνίδι" και "μετεώρισμα του παιχνιδιάρη νου".

"Μια αστραπή η ζωή μας... μα προλαβαίνουμε"

Πάντα επίκαιρος, ο "ιδεολόγος της Ελευθερίας" και "ταξιδιώτης του Πνεύματος", Νίκος Καζαντζάκης ενσαρκώνει πρωτίστως, την ελευθερία, την αγάπη, δίνοντας μέσα από τα έργα του, προτεραιότητα σε αντιθέσεις, ανθρωπιστικές αξίες και άλλους πολιτισμούς.

Αποκαλείται συχνά, "πολίτης του κόσμου". Έψαχνε, αναζητούσε, δεν ησύχαζε ποτέ. Σε όποιο μέρος και αν ταξίδευε, λέγεται πως κρατούσε πάντα μια χούφτα χώμα από τη γη που τον γέννησε. "Όπου κι αν πάω, κρατώ πάντα ανάμεσα στα δόντια μου σα φύλλο δάφνης την Ελλάδα", έλεγε με πατριωτικό πνεύμα και υπερηφάνεια.

"Η ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο -ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο"

Με "ρηξικέλευθο και φιλοπρόοδο πνεύμα", πραγματοποιεί πολλά ταξίδια όσο ζει. Από τη Νάξο και την Αθήνα μέχρι την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο, επιστρέφει με ιδέες - σταθμούς για την αρχή ή την ολοκλήρωση πολλών έργων του. Το κυριότερο σώμα του έργου του αποτελείται από την Ασκητική, η οποία είναι ο σπόρος απ' όπου βλάστησε όλο του το έργο.

"Όσο θα υπάρχουν στον κόσμο παιδιά, ζώα και λουλούδια... Μη φοβάστε! Όλα θα πάνε καλά..."

Στο βιβλίο του, "Βραχόκηπος", γράφει: "Ποιος είναι ο δρόμος για την εκπλήρωση του δικού μου του νόμου; Να διαταράξω την τάξη, να συντρίψω το πρωτόκολλο, να ξεστρατίσω από τους προγόνους. Να αλητεύσω στ' απαγορευμένα, στις αγέρωχες κι επικίντυνες περιοχές του αβέβαιου. Να δέχουμαι ατάραχος ακόμη περισσότερο: σαν ευλογία την κατάρα του πατέρα και της μάνας. Να έχω το θάρρος να είμαι μόνος".

"Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα"

Κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος, με βάση αποσπάσματα του "Καπετάν Μιχάλη" και ολόκληρου του "Τελευταίου Πειρασμού" (1953), που ακόμη δεν είχε κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Λόγω των αντιρρήσεων του Οικουμενικού Πατριάρχη, Αθηναγόρα, δεν αφορίστηκε. Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας ωστόσο, τον καταράστηκε.

Σε επιστολή του, προς τους εκπροσώπους της εκκλησίας, γράφει: "Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να' ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να είστε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ".

"Ό, τι δεν συνέβη ποτέ, είναι ό,τι δεν ποθήσαμε αρκετά"

Μέχρι το τέλος της ζωής του, στις 26 Οκτωβρίου 1957, ο Νίκος Καζαντζάκης δεν σταμάτησε να θεωρείται ένα σεβαστό πρόσωπο στα μάτια του λαού και ένας συγγραφέας από τους πλέον αναγνωρισμένους του εξωτερικού. Παρά τις κατηγορίες που δέχτηκε στη ζωή του κυρίως για τον αθεϊσμό, η πορεία του συγγραφικού του έργου παραμένει μέχρι σήμερα κομμάτι, διαφυλαγμένο στην κοιτίδα του πολιτισμού.

Στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη χαράχτηκε, όπως το θέλησε ο ίδιος, η επιγραφή:

"Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λέφτερος"