10 θρύλοι του αθλητισμού που ζούσαν με τον διαβήτη: Οι προπονήσεις, η ρουτίνα, οι τραυματισμοί και η ψυχολογία της νόσου
23 Νοεμβρίου 2021
γράφει η Έλενα Μπουζαλά
Ο Ayrton Senna, ο Arthur Ashe και ο Sir Steve Redgrave είχαν διαβήτη. Η ανάγκη τους για χορήγηση ινσουλίνης, παρά την πρώτη απογοήτευση για τον νέο αγώνα που έπρεπε να δώσουν με έναν αντίπαλο εξαιρετικά εξουθενωτικό και επίμονο, δεν σταμάτησε κανέναν τους να κατακτά τίτλους και να ξεπερνάει όρια. Τα όρια του αθλήματός του, αλλά και του σώματός του.
«Όταν μιλάμε για αθλητές και Διαβήτη αναφερόμαστε στον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1, τον διαβήτη δηλαδή της νεαρής ηλικίας, που χαρακτηρίζεται από την πλήρη έλλειψη ινσουλίνης, καθώς μέσω αυτοάνοσων μηχανισμών ο ίδιος ο οργανισμός στρέφεται εναντίον των ίδιων του των κυττάρων που παράγουν την ινσουλίνη στο πάγκρεας. Το αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης είναι ο οργανισμός να μην μπορεί να χρησιμοποιήσει την γλυκόζη της τροφής ως πηγή ενέργειας σε κανένα ιστό.
Μέχρι την ανακάλυψη της χορήγησης ινσουλίνης πριν από 100 χρόνια τα παιδιά και οι νέοι που έπασχαν από αυτή τη νόσο απεβίωναν απισχνασμένοι, χωρίς να μπορεί κανείς να τους βοηθήσει. Μετά όμως από την επίτευξη της δυνατότητας εξωγενούς χορήγησης ινσουλίνης, τα παιδιά αυτά μπόρεσαν να ζήσουν και με την εξέλιξη της επιστήμης μπόρεσαν να έχουν μια σχεδόν φυσιολογική ζωή».
Πρωταθλητισμός με διαβήτη
Για να καταλάβουμε τι συμβαίνει στο σώμα των αθλητών με διαβήτη ζητήσαμε την βοήθεια των ειδικών και αρχικά της Δρ. Ρεβέκκας Γυφτάκη, Ενδοκρινολόγου-Διαβητολόγου, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Συνεργάτη Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.
«Η γλυκόζη είναι ένα είδος σακχάρου που παράγεται από τη διάσπαση των τροφών και αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας για τον οργανισμό. Η τροφή που καταναλώνουμε διασπάται σε μόρια γλυκόζης, τα οποία εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος και μεταφέρονται σε όλα τα σημεία του σώματος. Σε περίπτωση που η γλυκόζη δε χρησιμοποιηθεί άμεσα για παραγωγή ενέργειας, αποθηκεύεται με τη μορφή γλυκογόνου. Το γλυκογόνο αποτελεί ένα απόθεμα ενέργειας για τον οργανισμό καθώς μπορεί να κινητοποιηθεί άμεσα σε περιπτώσεις που υπάρχει μία απότομη ανάγκη για γλυκόζη (π.χ. έντονη σωματική άσκηση) ή σε περιπτώσεις που η γλυκόζη δεν επαρκεί από την τροφή (π.χ. υποθερμιδική διατροφή). Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και δρα σε όλους τους ιστούς του σώματος (ιδιαίτερα όμως στο ήπαρ, τους μυς και το λιπώδη ιστό), βοηθώντας στην πρόσληψη της γλυκόζης από τα κύτταρα.
Εκτός από αυτή τη λειτουργία της για τη ρύθμιση της γλυκόζης η ινσουλίνη εμπλέκεται και στην διατήρηση επαρκών ενεργειακών αποθεμάτων έτσι ώστε να καθίσταται εφικτή η ανάπτυξη και η αναπαραγωγή των κυττάρων του οργανισμού. Κατά τη διάρκεια της άσκησης, οι μυς καταναλώνουν γλυκόζη για να παράγουν ενέργεια, μειώνοντας έτσι τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Με την άσκηση, αυξάνεται η “ευαισθησία” των μυών στην ινσουλίνη. Αυτό σημαίνει ότι με την ίδια ποσότητα ινσουλίνης, οι μυς καταναλώνουν περισσότερη γλυκόζη. Η αυξημένη ευαισθησία διατηρείται για αρκετές ώρες μετά το πέρας της άσκησης, με συνέπεια τη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα».
Sir Steve Redgrave: το 5ο Ολυμπιακό Μετάλλιο ήρθε με διαβήτη
Ο Sir Steve Redgrave προπονούνταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ όταν διαγνώστηκε με διαβήτη στα 35 χρόνια του. Ο Βρετανός, τέσσερις φορές Χρυσός Ολυμπιονίκης στους προηγούμενους διαδοχικούς Ολυμπιακούς Αγώνες στην κωπηλασία και έξι φορές Παγκόσμιος Πρωταθλητής εξομολογείται ότι μόλις το έμαθε το πρώτο πράγμα που σκέφτηκε ήταν ότι δεν θα μπορούσε να ανταγωνιστεί μια δυνητικά εξουθενωτική ασθένεια «σχεδόν έπεισα τον εαυτό μου ότι η καριέρα μου στην κωπηλασία τελείωσε, εξάλλου δεν τα είχα πάει και άσχημα μέχρι τότε». Αυτός που τον έπεισε να ακολουθήσει το όνειρο της συμμετοχής για πέμπτη φορά σε Ολυμπιακιούς Αγώνες ήταν ο γιατρός Ian Gallen. Δεν ανέφερε ποτέ τη λέξη μετάλλιο, αλλά του έδωσε την αυτοπεποίθηση ότι θα τα καταφέρει.
Ο Redgrave σε συνέντευξή του είπε ότι αργότερα ανακάλυψε πως ο Dr Gallen δεν είχε κανένα πλάνο. Είχε ψάξει για αθλητές με διαβήτη, αλλά βρήκε μόνο έναν ποδοσφαιριστή με εντελώς διαφορετικό πρόγραμμα προπόνησης από το δικό του. Ποτέ όμως δεν τον άφησε να καταλάβει ότι δεν ήξερε τι έκανε.
Οι δυό τους είχαν να αντιμετωπίσουν μια σειρά από προκλήσεις. Ο Redgrave έπρεπε να κάνει ενέσεις ινσουλίνης και να αλλάζει συχνά την διατροφή του ανάλογα με το απαιτητικό πρόγραμμα της προπόνησής του. Ο πρώτος του αγώνας ως διαβητικός προβλήθηκε ζωντανά στο BBC. «Ο Gallen» θυμάται ο Redgrave «τον παρακολούθησε στο σπίτι και του είπε ότι κρυβόταν πίσω από τον καναπέ, κρυφοκοίταζε κι αναρωτιόταν τι επρόκειτο να συμβεί. Έτσι μου το περιέγραψε, αφού είχα κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς του Σίδνεϊ».
Ο Redgrave, ο οποίος περιέγραφε τον εαυτό του ως έναν κοινό τύπο που απλά ήταν πολύ γρήγορος πάνω στη βάρκα, συνηδειτοποίησε αρκετό καιρό μετά την αποχώρησή του από την κωπηλασία τι είχε καραφέρει ξεπερνώντας τα όριά του. «Δεν υπάρχει λόγος να μην πραγματοποιήσετε τα όνειρά σας, όμως χρειάζεται πολλή υπομονή μέχρι να βρείτε την καθημερινή ρουτίνα που σας ταιριάζει». Εκείνου του πήρε έναν χρόνο να καταφέρει να το ρυθμίσει και έλεγε ότι δεν χρειάστηκε να ζήσει τελικά με τον διαβήτη, αλλά ο διαβήτης με αυτόν.
Kris Freeman: Σκι αντοχής και διαβήτης; Αποκλείεται!
«Ο διαβήτης μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο μόνο όταν τον αφήσεις» λέει ο Kris Freeman. Ο Αμερικανός διαγνώστηκε με διαβήτη σε ηλικία 19 ετών, αφού ήταν ήδη σκιέρ αντοχής για χρόνια. Οι γιατροί του είπαν ότι θα έπρεπε να τα παρατήσει γιατί θα ήταν αδύνατο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις αντοχής ενός τέτοιου αθλήματος έχοντας διαβήτη. Τους απέδειξε ότι έκαναν λάθος. Συνέχισε να αγωνίζεται, συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2002, 2006, 2010 και 2014. Μπορεί να μην κατέκτησε ποτέ χρυσό, αλλά η εμπνευσμένη ιστορία του ώθησε πολλούς άλλους να αγωνιστούν γι’ αυτό που πιστεύουν. Αναδείχθηκε 16 φορές Πρωταθλητής Αμερικής. Πλέον, ο Kris εστιάζει μεγάλο μέρος του χρόνου του στη διάδοση της ευαισθητοποίησης και της εκπαίδευσης για τον διαβήτη: «Ποτέ δεν είχα σκοπό να γίνω πρότυπο ή έμπνευση στον κόσμο του διαβήτη. Απλώς έκανα αυτό που μου αρέσει να κάνω και βρήκα λύσεις για τη φροντίδα του δικού μου διαβήτη που μου επέτρεψε να το κάνω».
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι διαβητικοί αθλητές
Η Δρ. Ρεβέκκα Γυφτάκη μας λέει τι μπορεί να πάθει ένας αθλητής με διαβήτη όταν προπονείται: «Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλοι οι πάσχοντες από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε μορφής άσκησης είναι η υπογλυκαιμία, δηλαδή η κατάσταση κατά την οποία η γλυκόζη του αίματός πέφτει κάτω από το φυσιολογικό. Μερικά από τα κύρια συμπτώματα είναι ζάλη, απροθυμία συνέχισης της προσπάθειας και αδυναμία συγκέντρωσης. Πολλές φορές τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο έντονα, όπως: απόλυτη αδυναμία συντονισμού κινήσεων, αδυναμία λήψης σωστών αποφάσεων και γενικότερη οργανική αδυναμία που οδηγεί στην κατάρρευση. Αυτά τα συμπτώματα είναι απόρρεια του γεγονότος ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί αποκλειστικά με την χρήση γλυκόζης ως καυσίμου και συνεπώς μη επαρκής εφοδιασμός του με γλυκόζη οδηγεί στην κατάρρευση του οργανισμού, οι λειτουργίες του οποίου ελέγχονται από τον εγκέφαλο.
Μάλιστα υπογλυκαιμία μπορεί να εμφανιστεί και 12-24 ώρες μετά από την άσκηση, επομένως ο αθλητής πρέπει να είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος και εκπαιδευμένος τόσο για την αντιμετώπισή της όσο και για την αποφυγή της».
Οι εξετάσεις που πρέπει να κάνουν οι αθλητές
«Οι αθλητές με διαβήτη τύπου Ι θα πρέπει να ελέγχουν τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης κάθε 3 με 4 μήνες για να εκτιμάται ο μακροπρόθεσμος έλεγχος της γλυκόζης του αίματος. Επιπρόσθετα, οι αθλητές με διαβήτη θα πρέπει να υποβάλλονται ετησίως σε έλεγχο για αμφιβληστροειδοπάθεια, νεφροπάθεια και νευροπάθεια, καθώς και σε έλεγχο του ποδιού και πιο συγκεκριμένα της αισθητικότητάς του και των αντανακλαστικών. Ο καρδιολογικός έλεγχος θα πρέπει να γίνεται σε χρονικά διαστήματα που υπαγορεύονται από τον καρδιολόγο της ιατρικής ομάδας. Αναλόγως των ευρημάτων από τη συνολική αξιολόγηση, καθορίζονται και οι τυχόν περιορισμοί ή απαγορεύσεις από την ιατρική ομάδα του αθλητή», τονίζει ο Φραγκίσκος Νικ. Ξυπνητός, MD, MSc, PhD, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Διευθυντής Ιατρικού Επιτελείου ΑΕΚ BC, Διευθυντής Κλινικής «Ώμου & Γόνατος» Metropolitan General Hospital.
Ο Ayrton Senna είχε διαβήτη
Ο Ayrton Senna, ένας από τους μεγαλύτερους πιλότους στην ιστορία της Φόρμουλα 1, ένας Θρύλος του μηχανοκίνητου αθλητισμού που άφησε την τελευταία του πνοή την 1η Μαΐου 1994 στην πίστα της Ίμολα στα 34 χρόνια του ήταν κι αυτός διαβητικός, κάτι που ελάχιστοι γνώριζαν. Αυτό που ήταν ξεκάθαρο ότι ήθελε από όλους να ξέρουν ήταν ότι γι αυτόν υπάρχει μόνο η νίκη: «Δεν είμαι σχεδιασμένος για δεύτερος ή τρίτος, είμαι σχεδιασμένος να νικάω» ήταν ένα από τα διάσημα μότο του Βραζιλιάνου πιλότου, ο οποίος λατρεύτηκε όσο κανένας άλλος στη Φόρμουλα 1.
Αγαπούσε τον Θεό, τη ζωή, την ταχύτητα. Πίεζε τον εαυτό του στα όρια συνεχώς ώστε να μαθαίνει μέχρι που μπορεί να φτάσει το σώμα του και το μυαλό του. Αυτό ήταν το κίνητρό του. Κατέκτησε τρία παγκόσμια πρωταθλήματα (1988, 1990, 1991), είδε πρώτος την καρό σημαία σε 41 γκραν πρι από τα 161 που έλαβε μέρος έχοντας σε αυτά 65 pole positions. Λεπτομέρειες για την περίπτωση του διαβήτη του δεν είναι πολλές γνωστές. Προφανώς και οδήγησε τον εαυτό του πολύ μακριά από αυτόν.
Οι απαιτήσεις στην διατροφή των αθλητών με διαβήτη
«Άτομα με διαβήτη μπορούν να φτάσουν σε πολύ υψηλά επίπεδα αθλητικής απόδοσης με ασφάλεια, αρκεί να έχουν καλό μεταβολικό έλεγχο και να απουσιάζουν οι μακροχρόνιες επιπλοκές. Οι πιο συνηθισμένοι κίνδυνοι για στους αθλητές με σαγχαρώδη διαβήτη τύπου 1 είναι η υπογλυκαιμία που οφείλεται στην άσκηση αλλά και η υπεργλυκαιμία που μπορεί να προκληθεί από τη σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια περιόδων χαμηλής ινσουλίνης στο αίμα. Για τον λόγο αυτό οι αθλητές με διαβήτη θα πρέπει να προσαρμόζουν τη δόση της ινσουλίνης και την πρόσληψη των υδατανθράκων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση για να αποκτούν έναν καλό γλυκαιμικό έλεγχο» μας εξηγεί η Κυριακή Ζακχαίου, Διατροφολόγος – Βιοχημικός, τονίζοντας πώς «είναι πολύ σημαντικό να έχουν υπό αυστηρό έλεγχο τις ποσότητες και το είδος των υδατανθράκων που καταναλώνουν, να συντονίζουν την ώρα πρόσληψής τους, καθώς και την ώρα προπόνησης έτσι ώστε να πραγματοποιούν τον καλύτερο δυνατό υπολογισμό των δοσολογιών της ινσουλίνης. Η τήρηση ενός προγράμματος είναι κρίσιμη για τη βελτιστοποίηση του γλυκαιμικού ελέγχου και της απόδοσης, τη διατήρηση των αποθεμάτων γλυκογόνου στους μύες και το ήπαρ και την πρόληψη της κόπωσης και των επιπλοκών. Επιπλέον παράγοντες που ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στον έλεγχο της γλυκόζης αλλά και να επηρεάσουν αρνητικά την απόδοση, είναι τα ταξίδια, η απόκτηση συγκεκριμένου σωματικού βάρους για αγωνίσματα κατηγορίας, η αδυναμία αναγνώρισης της υπογλυκαιμίας και οι διακυμάνσεις του εμμηνορροϊκού κύκλου στις γυναίκες».
Gary Hall Jr: 10 Ολυμπιακά μετάλλια με διαβήτη
Ο Αμερικανός Gary Hall Jr. δεν μπορούσε να γίνει τίποτα άλλο από Ολυμπιονίκης στην κολύμβηση. Έπρεπε να ακολουθήσει την οικογενειακή παράδοση μετά τους χρυσούς μπαμπά και παππού του. Αγωνίστηκε στην Ατλάντα το 1996, κατακτώντας δύο χρυσά και δύο ασημένια μετάλλια. Τρία χρόνια αργότερα, διαγνώστηκε με διαβήτη σε ηλικία 24 ετών. Χωρίς οικογενειακό ιστορικό διαβήτη.
Οι γιατροί του είχαν πει ότι δεν θα κολυμπούσε ποτέ ξανά ανταγωνιστικά. Η αντίδρασή του; «Απελπισία. Απόλυτη απόγνωση» λέει. «Ξοδεύεις τόσο πολύ χρόνο να προετοιμάσεις το σώμα σου για να μπορείς να ανταγωνιστείς τους καλύτερους αθλητές στον κόσμο και αυτό σε απογοητεύει. Είναι τρομακτικό». Άλλα έξι ολυμπιακά μετάλλια στους Αγώνες του 2000 και του 2004 αποδεικνύουν ότι ο διαβήτης προφανώς τον τρόμαξε για λίγο.
Πώς επηρεάζει ο διαβήτης την ψυχολογία των αθλητών;
«Συναισθήματα όπως απογοήτευση, κατάθλιψη, θυμός είναι συχνό φαινόμενο, καθώς η καθημερινότητα του αθλητή επιβαρύνεται με την ανάγκη τήρησης ρουτινών και επιπλέον οργάνωσης και πειθαρχίας από αυτή που είχε συνηθίσει μέχρι τώρα. Συχνά υπάρχει μία αρχική απογοήτευση και ο αθλητής μπορεί να κρεμάσει στον εαυτό του μία ταμπέλα και να θεωρήσει πως η καριέρα του τελείωσε, κάτι που είναι λάθος» αναλύει ο αθλητικός ψυχολόγος Βαγγέλης Βερτόπουλος.
Μπορεί ο διαβήτης να αποτελέσει εμπόδιο στον Πρωταθλητισμό; «Παρότι και για τους αθλητές η διάγνωση με διαβήτη μπορεί να αποτελέσει ένα αρχικό σοκ, στην πραγματικότητα η πειθαρχία που συνήθως έχουν χτίσει μέσα από την ενασχόλησή τους με τον αθλητισμό τους βοηθά πολύ. Σε σχέση με άλλους ανθρώπους οι αθλητές έχουν συνηθίσει ήδη να έχουν ρουτίνες, να φροντίζουν τη διατροφή τους και να αντιλαμβάνονται το σώμα τους και τα μηνύματα που τους στέλνει. Μία /ένας αθλήτρια/τής με διαβήτη δε χρειάζεται να σταματήσει τον Πρωταθλητισμό. Χρειάζεται όμως να υιοθετήσει κάποιες νέες συνήθειες και ρουτίνες».
Πώς ένας ψυχολόγος βοηθά έναν αθλητή με διαβήτη; «Ο αρχικός φόβος, ή η ανησυχία μήπως δεν μπορούν πλέον να αθλούνται με την ένταση που απαιτούν οι στόχοι τους είναι αντικείμενο της συνεργασίας τους με τον αθλητικό ψυχολόγο. Σκοπός είναι να απομυθοποιήσει και να νικήσει τους φόβους για το αν μπορεί να συνεχίσει τον αγωνιστικό αθλητισμό και να συνειδητοποιήσει πως μπορεί. Και βεβαίως, η συνεργασία με τον αθλητικό ψυχολόγο έχει ως σκοπό - πέρα από τον πρωτεύοντα σκοπό της καλής υγείας - και το να αποφύγει ο αθλητής να δημιουργήσει μέσα του ένα εσωτερικό στίγμα του «διαβητικού» που κατά συνέπεια μπορεί να τον κάνει να θέτει χαμηλότερους στόχους. Αντιθέτως, ο αθλητής μαθαίνει να φροντίζει την υγεία του και ταυτόχρονα να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως ένα ολοκληρωμένο άτομο και αθλητή με αδιαπραγμάτευτους στόχους για τους οποίους δουλεύει με πάθος».
Διαβήτης και Γκραν Σλαμ μπορούν να παίξουν μαζί
Ο διαβήτης έχει χτύπησε και τα καλύτερα παιδιά του τένις. Τον Arthur Ashe. Τον πρώτο και μοναδικό Αφροαμερικανό που έχει κατακτήσει το Wimbledon (1975) και έχει καταφέρει να γίνει αρχηγός της US Davis Cup team. Κατέκτησε το US Open το 1968 και το Australian Open το 1970. Η ζωή του δεν ήταν μόνο το τένις, καθώς είχε συλληφθεί δύο φορές συμμετέχοντας σε πορείες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Διαγνώστηκε με διαβήτη μικρός. Το πρώτο μεγάλο πρόβλημα υγείας ήρθε το 1979 όταν έπαθε καρδιακή προσβολή. Πέθανε 50 ετών όταν κόλλησε Aids από μετάγγιση αίματος σε χειρουργική επέμβαση.
Η αγαπημένη φίλη του Billie Jean King διαγνώστηκε με τον ίδιο (τύπου 2) διαβήτη το 2007 πολύ μετά το τέλος της επαγγελματικής της καριέρας, στην οποία κατέκτησε έξι Wimbledon και τέσσερα US Open, ίδρυσε την επαγγελματική ένωση γυναικών στο τένις, νίκησε τον Bobby Riggs στο «Battle of the Sexes» και είναι η πρώτη επαγγελματίας τενίστρια που μίλησε ανοικτά για την ομοφυλοφιλία της: «μπορείς να ζήσεις μια υπέροχη ζωή με διαβήτη, χρειάζεται όμως πολύ προσοχή, ώστε να κάνεις τα σωστά πράγματα και να τον ελέγξεις» είναι το μότο της.
Διαχείριση των τραυματισμών στους αθλητές με σακχαρώδη διαβήτη
«Το τραύμα σχετίζεται με μια δραματική αύξηση στην έκκριση των ορμονών του στρες καθώς και με μια αύξηση των επιπέδων γλυκόζης του αίματος. Στα άτομα που δεν πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, οι αλλαγές αυτές διασφαλίζουν μια σταθερή παροχή ουσιών που υποβοηθά την διαδικασία αποκατάστασης της βλάβης. Ασθενείς με διαβήτη τύπου Ι φαίνεται να παρουσιάζουν μια υπερβολική υπεργλυκαιμική απάντηση στο τραύμα, ιδιαίτερα με προϋπάρχουσα υπεργλυκαιμία ή/και υποϊνσουλιναιμία, με αποτέλεσμα την απορρύθμιση των τιμών της γλυκόζης του αίματος. Πολλές δημοσιευμένες μελέτες έχουν αναδείξει ότι ο φτωχός έλεγχος της γλυκόζης του αίματος σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης, καθώς και με κακή επούλωση πληγών και καθυστερημένη πόρωση καταγμάτων. Οι αθλητές με σακχαρώδη διαβήτη θα πρέπει να προσπαθούν να διατηρούν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματός τους κοντά στα φυσιολογικά επίπεδα με σωστή λήψη ινσουλίνης κατά την φάση της αποκατάστασης από ένα τραυματισμό» ενημερώνει ο Φραγκίσκος Νικ. Ξυπνητός.
Ολυμπιονίκες με διαβήτη στο Βόλεϊ, την Άρση Βαρών, το ΝΒΑ, το NFL
Στον διαβήτη αρέσουν όλα τα σπορ. Έτσι όταν ο Kevin Hansen ήταν μόλις 10 ετών έπρεπε να παρατήσει το αγαπημένο του σπορ, το βόλεϊ. Χρειαζόταν τέσσερις ενέσεις ινσουλίνης την ημέρα. Στα 26 του κατέκτησε το Χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες Πεκίνο 2008 με την Εθνική ομάδα της Αμερικής. Στους Ολυμπιακούς της Κίνας, Χρυσό μετάλλιο στην άρση βαρών κατέκτησε ένας ακόμα διαβητικός αθλητής για την Γερμανία. Ο Matthias Steiner ήξερε το πρόβλημά του από τα 18 του χρόνια, αλλά απέδειξε σε όλους ότι έκαναν λάθος. Μετά το τέλος της καριέρας του έχασε πολύ βάρος και έγραψε ένα βιβλίο γι αυτό, στο οποίο ανέλυσε ότι ο τρόπος του για να τα χάσει προήλθε από την φροντίδα του δικού του διαβήτη.
«Αφού θα το κάνω αυτό για την υπόλοιπη ζωή μου, μπορείς να μου δείξεις πώς να το κάνω;» αυτό είπε ο μπασκετμπολίστας Adam Morisson στην νοσοκόμα που του χορήγησε ινσουλίνη. Στα 13 του έπαιζε μπάσκετ στο σχολείο όταν στην παράταση δεν αισθανόταν καλά και ο πατέρας του τον πήγε στο νοσοκομείο. Αντιμετώπισε τον διαβήτη σκοράροντας ασταμάτητα στο σχολείο, το κολλέγιο, τους Λος Άντζελες Λέικερς, τον Ερυθρό Αστέρα και την Μπεσίκτας. Όταν η ιστορία του δημοσιεύθηκε στο κορυφαίο αθλητικό περιοδικό «Sports Illustrated» εκατοντάδες γονείς και παιδιά ρωτούσαν αν μπορούν να του μιλήσουν από κοντά.
Ένας από τους πιο διάσημους ποδοσφαιριστές με διαβήτη είναι ο Jay Cutler. Ο quarterback του NFL διαγνώστηκε με διαβήτη τύπου 1 στα μέσα της καριέρας του, όταν ξαφνικά έχασε 15 κιλά και ένιωθε μόνιμα κουρασμένος. Τα κακά νέα για τον Cutler με διαβήτη τύπου 1 έγιναν γρήγορα γνωστά τον Μάιο του 2008, τα καλά ήταν ότι η είδηση έδειξε στον κόσμο ότι τίποτα δεν είναι αδύνατο, καθώς αγωνιζόμενος με τους Ντένβερ Μπρόνκος είχε απίστευτα στατιστικά.
Από τις ιστορίες που αφορούν τον διαβήτη του είναι πολύ γνωστή η φορά που συμπαίκτες του τον πέταξαν σε μια πισίνα πριν από ένα μεγάλο παιχνίδι με αποτέλεσμα να χαλάσει η συσκευή καταγραφής γλυκόζης. Γρήγορα την αντικατέστησαν περνώντας για ακόμα μια φορά το μήνυμα ότι όλα είναι δυνατά αρκεί να το θέλεις πολύ. Η καμπάνια «Touchdowns For Diabetes” είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές του για την ενημέρωση γύρω από τη νόσο.
Οι αισθητήρες γλυκόζης: Τι κάνουν οι αθλητές με διαβήτη στους αγώνες
«Κατά τη διάρκεια της άσκησης πρέπει να πραγματοποιείται τακτική παρακολούθηση της γλυκόζης στο αίμα και να λαμβάνονται υπόψη η πρόσληψη υδατανθράκων και/ή ινσουλίνης με στόχο τη διατήρηση της γλυκόζης στο αίμα στα επιθυμητά επίπεδα (των 120-180mg/dL). Επίσης θα πρέπει να προσαρμόζονται αναλόγως και οι δόσεις της ινσουλίνης, τόσο πριν από την άσκηση όσο και μετά. Όπως μπορούμε να καταλάβουμε αυτό δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα κατά τη διάρκεια της προπόνησης καθώς και των αγώνων των αθλητών καθώς πρέπει να διακόπτουν για να κάνουν μετρήσεις αυτοελέγχου των τιμών σακχάρου και να προχωρούν στις κατάλληλες παρεμβάσεις ανάλογα με το αποτέλεσμα της μέτρησής τους. Ευτυχώς, με την εξέλιξη της τεχνολογίας του διαβήτη, μπορούμε πλέον να βελτιώσουμε την ποιότητα της άσκησης τόσο των αθλητών όσο και των υπολοίπων ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη με τη χρήση των Συστημάτων Συνεχούς Καταγραφής Γλυκόζης και τις αντλίες συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης» μας εξηγεί η Δρ. Ρεβέκκα Γυφτάκη.
Στις σύγχρονες συσκευές συνεχούς καταγραφής, μικροί αισθητήρες γλυκόζης τοποθετούνται ακριβώς κάτω από το δέρμα, συνήθως στην κοιλιακή χώρα. Η τοποθέτηση είναι ταχύτατη, όπως η διαδικασία μίας ένεσης, και δεν είναι επώδυνη για τον ασθενή. Ο αισθητήρας μετρά τις αλλαγές στα επίπεδα γλυκόζης στο μεσοκυττάριο υγρό και στέλνει την πληροφορία στον καταγραφέα, ο οποίος καταχωρεί αυτόματα όλες τις μετρήσεις γλυκόζης αίματος, προβάλλοντας τα αποτελέσματα σε μία οθόνη, ώστε να μπορεί ο ασθενής να βλέπει σε πραγματικό χρόνο αν τα επίπεδα γλυκόζης του αυξάνονται ή μειώνονται. Επιπλέον, κάποια συστήματά διαθέτουν ειδοποιήσεις, ώστε να ενημερώνεται ο ασθενής πότε τα επίπεδα γλυκόζης βρίσκονται σε υψηλά ή χαμηλά επίπεδα.
Μια αντλία ινσουλίνης είναι μια μικρή συσκευή, σχεδόν στο μέγεθος ενός κινητού τηλεφώνου ή ακόμα μικρότερη, η οποία μπορεί να παρέχει στον οργανισμό διά μέσου ενός λεπτού καθετήρα, υποδόρια μικρές ποσότητες (ανά 3 λεπτά) ινσουλίνης διαφορετικού ρυθμού ανά ώρα (βασικός ρυθμός) και επίσης παρέχει μεγαλύτερες ποσότητες ινσουλίνης για την κάλυψη των γευμάτων και για την διόρθωση των ψηλών τιμών γλυκόζης. Η αντλία μπορεί να βοηθήσει στη μίμηση λειτουργίας ενός υγιούς παγκρέατος: η αντλία, μέσω της συνεχής υποδόριας έγχυσης ινσουλίνης, υποκαθιστά την ανάγκη για συχνές ενέσεις, χορηγώντας ακριβείς δόσεις ταχείας δράσης ινσουλίνης, ανά πάσα στιγμή με αποτέλεσμα να εμφανίζονται σπάνια υπογλυκαιμίες στον ασθενή και να έχει λιγότερες διακυμάνσεις στη γλυκόζη».
Ο αλγόριθμος της φροντίδας του διαβητικού ασθενή
Από τον Φραγκίσκο Νικ. Ξυπνητό
1. Κατευθυντήριες οδηγίες για την παρακολούθηση των τιμών σακχάρου του αίματος, τη συχνότητα παρακολούθησης και τις τιμές που αποκλείουν την άθληση.
2. Κατευθυντήριες οδηγίες για τη χρήση της ινσουλίνης, όπως ο τύπος της, η δόση χορήγησης, οι ρυθμίσεις σε σχέση με το επίπεδο της δραστηριότητας και σε περίπτωση αυξημένων τιμών σακχάρου αίματος.
3. Διαμόρφωση λίστας με τα φάρμακα που λαμβάνει ο αθλητής συνολικά.
4. Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας και της υπεργλυκαιμίας.
5. Διαμόρφωση λίστας τηλεφώνων σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (τηλέφωνα γονέων ή άλλων μελών της οικογένειας, τηλέφωνα μελών ιατρικής ομάδας) και έντυπο συγκατάθεσης για θεραπευτικές παρεμβάσεις σε ανήλικους.
6. Χορήγηση ιατρικής ετικέτας στους αθλητές, που θα πρέπει να φέρουν πάντα πάνω τους και γνωστοποιεί ότι πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.
