Παναγιώτης Κουμαρτζούδης: «Το μεγαλύτερο μάθημα που έχω πάρει ως κτηνίατρος, είναι πως κάθε ζωή σε αυτόν τον πλανήτη πρέπει να τη σεβόμαστε»
JTeam
16 Μαρτίου 2025
Πάντα θεωρούσα ότι η κτηνιατρική δεν είναι απλώς μια «επαγγελματική αποστολή» ή μια επιστήμη, αλλά μια αδιάκοπη σχέση αγάπης και αφοσίωσης με εκείνα τα πλάσματα που δεν έχουν φωνή, αλλά έχουν συναισθήματα και ανάγκες. Αυτό ακριβώς είναι ίδιο το θεμέλιο της φιλοσοφίας του Παναγιώτη Κουμαρτζούδη, ο οποίος από πάντα ήξερε ότι θέλει να γίνει κτηνίατρος. Και η ζωή του το επιβεβαίωσε. Από τα πρώτα του χρόνια, θυμάται πως τα ζώα δεν ήταν απλώς μέρος του κόσμου του, αλλά ολόκληρος ο κόσμος του. Μεγάλωσε κοντά τους, και αυτή η στενή, άμεση επαφή, δεν τον άφησε ποτέ. Η αγάπη του για τα ζώα τον οδήγησε στο να κάνει το χόμπι του επάγγελμα, όπως λέει ο ίδιος. Σήμερα είναι κτηνίατρος και ιδιοκτήτης του Vet Project, ενός πολυιατρείου μικρών ζώων συντροφιάς.
«Οφείλω να παραδεχτώ πως η δουλειά αυτή είναι το καταφύγιο μου όταν δεν είμαι εγώ καλά. Προσφέροντας βοήθεια σε ένα πλάσμα και κάνοντας focus στο πώς μπορώ να το προστατέψω, με κάνει να ξεχνάω τα δικά μου», λέει με πάθος. Η κτηνιατρική για εκείνον είναι μια συνεχής διαδικασία αφοσίωσης, ενσυναίσθησης και αλληλεπίδρασης με τα ζώα. Με σιγουριά το να βοηθάει τους μικρούς φίλους μας, είναι η αποστολή του κι αυτό το αναγνωρίζει κάθε μέρα. Το JennyGr μίλησε μαζί του για να μάθει όσα θέλουν να γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων, τα λάθη που πρέπει να αποφεύγονται, τις καινοτόμες πρακτικές που εφαρμόζει στο κτηνιατρείο του, αλλά και το πού βρίσκεται η Ελλάδα στον τομέα της κτηνιατρικής.
Πότε και πώς πήρατε την απόφαση να γίνετε κτηνίατρος;
Η αλήθεια είναι πως υπάρχει μία ιστορία που είναι χαραγμένη μέσα μου και δεν θα ξεχάσω ποτέ. Ήμουν στη δευτέρα λυκείου, σε μία ηλικία, δηλαδή, που καλείσαι να πάρεις αποφάσεις σχετικά με τον μέλλον σου. Είχαμε στην οικογένεια έναν σκύλο, τον Rocky και όπως η καταγωγή μου είναι από τα Γιαννιτσά, ο Rocky είχε άμεση πρόσβαση στην εξοχή. Μία μέρα τον είδαμε σε ιδιαίτερα άσχημη κατάσταση, οριακά μπορούσε να σταθεί και να περπατήσει. Τον πήγαμε αμέσως στον κτηνίατρο της περιοχής και ενώ στην αρχή δεν καταλαβαίναμε τι μπορεί να φταίει, ο Rocky όσο ήμασταν στο εξεταστήριο, ούρησε αίμα. Εκεί έβγαλαν όλα νόημα. Όπως φάνηκε, είχε φάει ένα ποντίκι, το οποίο ποντίκι είχε φάει ποντικοφάρμακο. Έτσι, εμμέσως ο Rocky δέχθηκε τοξίκωση από ποντικοφάρμακο.
Τελικώς, όλα πήγαν καλά αλλά εκείνο το βράδυ κοιμήθηκα ελάχιστα, γιατί ήμουν δίπλα του να τον προσέχω. Τότε έκανα την εξής σκέψη… «Δεν γίνεται να πάθει ξανά κάτι ο Rocky και να μην ξέρω τι να κάνω». Η απόφαση είχε παρθεί, θα γίνω κτηνίατρος! Είναι μία απόφαση που πάρθηκε από το αίσθημα της προστασίας και της αγάπης. Θα έλεγα πως είμαι από τους ανθρώπους που είχα την τύχη να κάνω το hobby μου, επάγγελμα.
Ποιες θα λέγατε ότι είναι οι πιο συχνές παρανοήσεις που υπάρχουν ή τα πιο συχνά λάθη που κάνουν οι ιδιοκτήτες, σε ό,τι αφορά στην υγεία των κατοικίδιών τους;
Νομίζω θα συμφωνήσουμε όλοι πως το μεγαλύτερο λάθος, που πολλές φορές παραδέχονται και οι ίδιοι, είναι το γεγονός ότι μπαίνουν στη διαδικασία να ψάξουν στο Google σχετικά με τα συμπτώματα του κατοικιδίου τους. Αυτό, βέβαια, δεν το κάνει μόνο ο ιδιοκτήτης ενός κατοικίδιου. Θα το κάνει ένας γονέας για το παιδί του ή και για τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, μόνο περιττό άγχος μπορεί να φέρει κυρίως στον κηδεμόνα, αλλά ακόμα και στον κτηνίατρο, καθώς καλείται να καταβάλει διπλή προσπάθεια ούτως ώστε να «πείσει» τον κηδεμόνα σχετικά με την υγεία του ζώου του.
Σε παρόμοιο πλαίσιο, μπορεί να προκαλέσει αποπροσανατολισμό η γνώμη που θα ζητήσει ο κηδεμόνας από τρίτους που δεν έχουν κανένα ιατρικό/κτηνιατρικό υπόβαθρο: Η δεύτερη γνώμη είναι πάντα θεμιτή, αρκεί να προέρχεται από κτηνίατρο. Επίσης, υπάρχει και το άλλο άκρο. Ένα ακόμα, λοιπόν, λάθος που παρατηρείται είναι ότι υπάρχει υποτίμηση των συμπτωμάτων.
Υπάρχουν συγκεκριμένες πρακτικές φροντίδας που οι ιδιοκτήτες συχνά παραμελούν ή υποτιμούν;
Oι κτηνίατροι οφείλουμε να ενημερώνουμε, ώστε ο ιδιοκτήτης να «εκπαιδευτεί» σε μερικά πράγματα. Κάποια περιστατικά δεν είναι τόσο απλά. Υπάρχουν χρόνιες παθήσεις που χρειάζονται follow-up, ώστε η αγωγή να τροποποιηθεί, να συνεχίσει ως έχει ή να σταματήσει. Πολλές φορές οι ιδιοκτήτες δεν εμφανίζονται στην προγραμματισμένη επανεξέταση όταν βλέπουν ότι το κατοικίδιό τους πηγαίνει καλύτερα.
Πρέπει, όμως, να καταλάβουν πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζει και ο κτηνίατρος ότι το περιστατικό πηγαίνει πράγματι καλύτερα ή και χειρότερα για να προβεί σε μία από τις ενέργειες που αναφέραμε.
Επίσης, είναι αρκετά συχνό φαινόμενο ο ιδιοκτήτης να διακόπτει αυτοβούλως την αγωγή θεωρώντας ότι το κατοικίδιό του έχει θεραπευτεί πλήρως. Αποτέλεσμα; Υποτροπή της ασθένειας και ξεκινάμε πάλι από την αρχή.
Εδώ θα ήθελα να αναφέρω και κάτι ακόμα που παρατηρώ και προσωπικά είμαι πολύ αυστηρός όταν το συναντάω. Πολλές φορές οι ιδιοκτήτες ξεκινούν «εμπειρικά» μια αγωγή βασιζόμενοι στα συμπτώματα του ζώου. Συγκεκριμένα, γίνεται υπερβολική χρήση αντιβιοτικών φαρμάκων και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα βακτήρια να γίνονται ανθεκτικά σε όλα τα αντιβιοτικά. Έτσι, όταν πραγματικά θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε την αντιβίωση, δεν θα λειτουργεί. Αυτός είναι και ο λόγος που πλέον δεν μπορεί κάποιος να αγοράσει αντιβίωση χωρίς συνταγή γιατρού.
Τέλος, υπάρχουν ιδιοκτήτες που δεν είναι τόσο τυπικοί με την αποπαρασίτωση. Η Ελλάδα είναι μια ενδημική χώρα πολλών ασθενειών που μεταφέρονται με τα εξωπαράσιτα (ψύλλοι, τσιμπούρια, σκνίπες κτλ). Ασθένειες που είναι δυνητικά επικίνδυνες και μπορούν να σκοτώσουν έναν οργανισμό. Μερικά παραδείγματα; Λεϊσμανίαση (καλαζάρ), ερλιχίωση, διροφιλαρίωση, μυκόπλασμα κ.α. Να μην ξεχνάμε πως πάντα η πρόληψη είναι σημαντικότερη από τη θεραπεία.
Στο Vet Project, εφαρμόζετε νέες τεχνολογίες ή καινοτόμες πρακτικές στην κτηνιατρική φροντίδα;
Είμαστε ένα ιατρείο πρώτης και δεύτερης γνώμης. Υπάρχει σύγχρονος εξοπλισμός ο οποίος καλύπτει ένα μεγάλο εύρος στο διαγνωστικό και θεραπευτικό κομμάτι. Συγκεκριμένα, έχουμε αναλυτές αίματος in house. Αυτό σημαίνει ότι σε 10 λεπτά μπορούμε να έχουμε αποτελέσματα μιας γενικής εξέτασης αίματος (δείχνει αιματοκρίτη, λευκά κύτταρα, αιμοπετάλια) και βιοχημικών τιμών (αξιολόγηση λειτουργίας εσωτερικών οργάνων, ζάχαρο, πρωτείνες, ηλεκτρολύτες). Έτσι, μπορούμε να έχουμε άμεσα καθαρή εικόνα για την κατάσταση του ασθενούς και να μην χάνουμε θεραπευτικό χρόνο.
Ένα σημαντικό διαγνωστικό μέσο στη δουλειά μας είναι η απεικόνιση. Στο ιατρείο μας υπάρχει ψηφιακή ακτινογραφία, και υπέρηχος. Ακόμα, στο ιατρείο μας εκτελούνται χειρουργεία μαλακών μορίων καθώς και μερικά ορθοπεδικά. Η ολική αναισθησία υποστηρίζεται με προηγμένο τεχνολογικό εξοπλισμό που προσδίδει ασφάλεια στον ασθενή σε όλη τη διάρκεια ενός χειρουργείου, και φυσικά παρακολουθεί διαρκώς όλες τις ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού.
Τέλος, προσφέρεται βραχεία και χρόνια νοσηλεία στους ασθενείς που το έχουν ανάγκη, καθώς επίσης και εντατική νοσηλεία σε κλωβό οξυγόνου. Κλωβό οξυγόνου θα βρεις κυρίως σε μεγάλες νοσοκομειακές μονάδες (και πάλι όχι απαραίτητα), όμως είναι κάτι που ήθελα οπωσδήποτε να εντάξω στο νοσηλευτήριό μας καθώς το οξυγόνο βοηθάει πάρα πολύ στην σταθεροποίηση ασθενών με σοβαρά καρδιοαναπνευστικά προβλήματα.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που μπορεί ένας κτηνίατρος να αντιμετωπίσει σχετικά με την ιατρική φροντίδα ενός ζώου και πώς η σύγχρονη ιατρική τεχνολογία έχει βελτιώσει τη διάγνωση και τη θεραπεία τους;
Η κυριότερη πρόκληση στη δουλειά μας είναι μία: Έχουμε να κάνουμε με έναν ασθενή που δεν μπορεί να μας πει τι αισθάνεται και ο μόνος τρόπος να μάθουμε για το ιστορικό του είναι από τον κηδεμόνα. Αυτό που είναι δύσκολο και απαιτεί κριτική σκέψη και εμπειρία, είναι να μπορείς να διαχωρίσεις εάν ο κηδεμόνας σου δίνει ακριβές/καλό ιστορικό ή όχι. Είναι φυσικό να χάνονται κάποιες πληροφορίες επειδή ο κηδεμόνας λείπει μερικές ώρες από το σπίτι και επίσης πολλές φορές μπορεί να είναι συναισθηματικά φορτισμένος και να μην μπορεί να δει καθαρά τα συμπτώματα του ζώου του. Πρέπει να μπορείς να κρίνεις ποιος είναι ο σωστός τρόπος προσέγγισης ενός περιστατικού και να έχει συνδυαστική σκέψη.
Πλέον έχουμε πρόσβαση σε προηγμένες τεχνολογίες: Ψηφιακές ακτινογραφίες, υπερήχους, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, ενδοσκοπήσεις και πολλά άλλα που μερικές δεκαετίες πριν φάνταζαν ουτοπικά για έναν κτηνίατρο. Όλα αυτά τα διαγνωστικά μέσα αντίστοιχα, έχουν δώσει ευκαιρία και για δημιουργία πρωτοκόλλων όσον αφορά στο θεραπευτικό κομμάτι για διάφορες ασθένειες. Για παράδειγμα, πλέον μπορεί να γίνουν χημειοθεραπείες σε έναν ζώο που πάσχει από λέμφωμα ή αιμοκάθαρση σε ένα νεφροπαθές ζώο.
Μιλώντας για προκλήσεις, θεωρείτε ότι η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στα διεθνή πρότυπα στον τομέα της κτηνιατρικής ή υπάρχουν ακόμα τομείς στους οποίους υστερούμε;
Η αλήθεια είναι πως τις τελευταίες δύο δεκαετίες γίνονται σημαντικά βήματα προόδου. Έχοντας στα χέρια μας όλα αυτά τα τεχνολογικά μέσα που αναφέραμε και νωρίτερα, η νέα γενιά κτηνιάτρων στοχεύει πρωτίστως στη διάγνωση και έπειτα στην κατάλληλη θεραπεία.
Επιπλέον, στον χώρο μας μπαίνει ολοένα και περισσότερο η εξειδίκευση. Πλέον υπάρχουν δερματολόγοι, οφθαλμίατροι, ορθοπεδικοί χειρουργοί κτλ.
Βέβαια, απέχουμε ακόμα από την εξειδίκευση που έχουν οι γιατροί των ανθρώπων. Είναι η φύση της δουλειάς μας τέτοια που προσωπικά θεωρώ ότι δεν θα φτάσουμε ποτέ σε τόσο αυστηρή εξειδίκευση. Από την άλλη, όμως, πιστεύω ακράδαντα πως οι κτηνίατροι του «κάνω λίγο από όλα» θα εκλείψουν. Αυτό διότι οι κηδεμόνες πλέον έχουν υψηλότερες απαιτήσεις. Και πολύ σωστά πράττουν.
Γενικώς, μπορώ να πω ότι στην κτηνιατρική της Ελλάδας υπάρχει χαώδης διαφορά εάν συγκρίνεις το σήμερα με την εποχή πριν από 20 ή 30 χρόνια, άλλα υπάρχουν σαφώς πάρα πολλά περιθώρια βελτίωσης. Δεν θα έλεγα ότι υστερούμε σε επίπεδο γνώσεων οι Έλληνες κτηνίατροι σε σχέση με αυτούς του εξωτερικού.
Παρατηρείτε ανησυχητικές τάσεις στον τομέα της κτηνιατρικής, όπως η αύξηση κάποιων ασθενειών στα ζωάκια; Κι ναι, ποιες είναι αυτές;
Η Ελλάδα, λόγω κλίματος, είναι ενδημική χώρα σε αρκετές ασθένειες οι οποίες μεταφέρονται με διάφορα εξωπαράσιτα (κουνούπια, τσιμπούρια, σκνίπες κτλ). Γι’ αυτό είναι σημαντικό ο ιδιοκτήτης να είναι τυπικός με την αποπαρασίτωση κάθε μήνα, ακόμα και τους χειμερινούς μήνες. Επίσης, στα πλαίσια του check up καλό είναι μια φορά τον χρόνο να ελέγχουμε αιματολογικά αυτές τις ασθένειες. Είναι πολλές οι περιπτώσεις που βρίσκουμε θετικά δείγματα σε κάποιον ασθενή που ακόμα δεν έχει παρουσιάσει συμπτώματα. Έτσι, «πιάνουμε» την ασθένεια από την αρχή και έχουμε χρόνο να οργανώσουμε το θεραπευτικό μας πλάνο. Τα τελευταία χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής και εξαιτίας του γεγονότος ότι πλέον σπάνια βιώνουμε πραγματικό χειμώνα, τα κρούσματα σε λοιμώδη νοσήματα έχουν αυξηθεί. Για αυτό τονίζουμε πάντα την σημασία της πρόληψης.
Η κτηνιατρική είναι μια επιστήμη συναισθηματικά φορτισμένη - το να ασχολείσαι με μια ζωή, δεν είναι απλό. Πώς διαχειρίζεστε αυτό το συναισθηματικό βάρος των δύσκολων καταστάσεων ή αποφάσεων;
Πράγματι η ευθύνη είναι μεγάλη. Καθημερινά συναντάμε δύσκολα περιστατικά που απαιτούν ετοιμότητα, γνώσεις αλλά και «γερό στομάχι». Όση εμπειρία και να έχεις, όσα χρόνια και να κάνεις αυτήν τη δουλειά, θα είναι πάντα το ίδιο δύσκολο να ανακοινώσεις άσχημα νέα στον κηδεμόνα. Πρέπει να γνωρίζεις πώς θα προσεγγίσεις σωστά κάποιον για να του ανακοινώσεις κάτι άσχημο και αυτό είναι κάτι που (κακώς) δεν διδασκόμαστε στη σχολή.
Μία από τις κυριότερες δυσκολίες της δουλειάς ενός κτηνιάτρου είναι ότι πέρα από το επιστημονικό/ιατρικό κομμάτι, πρέπει να διαχειριστούμε και έναν άνθρωπο ο οποίος αγχώνεται και πονάει για το κατοικίδιό του.
Καθημερινά συναντάμε δεκάδες διαφορετικούς χαρακτήρες και πρέπει να προσαρμοστούμε στον καθένα ξεχωριστά. Επίσης, πρέπει να γνωρίζετε ότι και εμείς οι κτηνίατροι δενόμαστε πολύ με τους ασθενείς μας, παρόλο που δεν έχουμε ζήσει μία ζωή μαζί τους όπως ο ιδιοκτήτης. Όσα χρόνια και αν περάσουν στη δουλειά, πάντα θα με ρίχνει ψυχολογικά όταν ένας ασθενής μου καταλήγει.
Όταν καλούμαι να πάρω μία δύσκολη απόφαση για ένα περιστατικό, πάντα κάνω στον εαυτό μου την ίδια ερώτηση: «Αν ήταν δικό σου ζώο, τι θα έκανες;». Αυτό θεωρώ πως είναι και το ηθικά σωστό.
Στην εποχή μας, βλέπουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους να υιοθετούν ζωάκια από καταφύγια. Τι συμβουλή θα δίνατε σε κάποιον που σκέφτεται να προχωρήσει σε μια υιοθεσία;
Είναι αρκετά ελπιδοφόρο που ο κόσμος ολοένα και περισσότερο ευαισθητοποιείται και προτιμά να σώσει ένα αδέσποτο ζωάκι, από το να αγοράσει. Στα καταφύγια είναι υπέρογκος ο αριθμός των ζώων, οπότε είναι φυσιολογικό και οι εθελοντές να ζορίζονται τόσο ψυχικά όσο και οικονομικά.
Όταν κάποιος πάρει την απόφαση να υιοθετήσει ένα ζώο, πρέπει να το σκεφτεί καλά. Πρέπει να καταλάβει από πριν ότι αναλαμβάνει μία σοβαρή ευθύνη. Όταν έχεις ένα κατοικίδιο αναπόφευκτα θα αλλάξει το πρόγραμμά σου και οι συνήθειές σου. Ακόμα και η απόφαση για το πού και πότε θα πας διακοπές, θα επηρεαστεί από την παρουσία ενός κατοικίδιου. Κάθε ζώο έχει τις δικές του ανάγκες και πρέπει να εκτονώσει την ενέργειά του. Αυτό απαιτεί χρόνο και υπομονή από τον κηδεμόνα. Να βγουν βόλτες, να παίξουν, να του μάθει κάποιους κανόνες που υπάρχουν στο σπίτι κτλ.
Γενικώς, πρέπει να είσαι ένας υπεύθυνος άνθρωπος για να προβείς σε υιοθεσία. Το ζώο σε κάποια φάση της ζωής του, αργά ή γρήγορα, θα παρουσιάσει προβλήματα υγείας. Πρέπει να είσαι σε θέση να αναγνωρίσεις ότι δεν είναι καλά. Πρέπει να γνωρίζεις ότι μπορεί να χρειαστεί να το μεταφέρεις στα επείγοντα στη μέση της νύχτας. Εννοείται πρέπει να έχεις στο πίσω μέρος του μυαλού σου και το οικονομικό κόστος. Να είσαι σίγουρος ότι μπορείς να ανταπεξέλθεις.
Ποια θα λέγατε ότι είναι η πιο ικανοποιητική πτυχή της δουλειάς σας ως κτηνίατρος και ποιο είναι το μεγαλύτερο μάθημα που έχετε πάρει μέχρι σήμερα;
Δεν ξέρω εάν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση από το να σώζεις μία ζωή. Ειδικά σε κάποια δύσκολα περιστατικά που δεν υπάρχουν πολλές ελπίδες και τελικά ο ασθενής αναρρώνει πλήρως. Κάτι τέτοιο μπορεί να μου φτιάξει όλη τη μέρα, είναι φοβερό ψυχολογικό boost! Μετά βλέπεις και στα μάτια του κηδεμόνα τη χαρά και την ευγνωμοσύνη και σκέφτεσαι πως «σήμερα έκανα κάτι καλό, έσωσα ένα ζώο και έκανα έναν άνθρωπο χαρούμενο. Τι άλλο να ζητήσω;».
Το μεγαλύτερο μάθημα που μου έχει προσφέρει αυτή η δουλειά, είναι πως κάθε ζωή μετράει και κάθε ζωή σε αυτόν τον πλανήτη πρέπει να τη σεβόμαστε.
Δεν φαντάζεστε τι ενέργεια και τι συναισθήματα εκπέμπουν τα ζώα όταν βρίσκονται σε κάποια δύσκολη στιγμή. Πόση ευγνωμοσύνη δείχνουν όταν τους φροντίζεις και κάνεις πράγματα για να τα βοηθήσεις. Οφείλω να παραδεχτώ πως η δουλειά αυτή είναι το καταφύγιο μου όταν δεν είμαι εγώ καλά. Προσφέροντας βοήθεια σε ένα πλάσμα και κάνοντας focus στο πώς μπορώ να το προστατέψω, με κάνει να ξεχνάω τα δικά μου. Αντιλαμβάνομαι πως υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα από τα μικροπροβλήματα μας και έτσι ισορροπώ γρηγορότερα.
