Είναι η μόδα η κατάλληλη μορφή διαμαρτυρίας;

H διαμαρτυρία είναι εκ φύσεως ένα είδος παθιασμένης επίδειξης, που λαμβάνει χιλιάδες διαφορετικές μορφές και διαδηλώνει υπέρ ή κατά φλεγόντων ζητημάτων. Πολύ συχνά έχει πολιτική ιδιότητα και ενώ δεν αναγνωρίζεται σε μεγάλο βαθμό, είναι βαθιά συνδεδεμένη με τον κόσμο της μόδας. Ο τελευταίος αιώνας περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό από παραδείγματα, όπου τα ρούχα λειτούργησαν ως μορφή διαδήλωσης και έδωσαν φωνή σε καταπιεσμένο ή περιθωριοποιημένο κοινό. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι Γαλλίδες χρησιμοποιούσαν καπέλα και αξεσουάρ για να αντισταθούν στη ναζιστική κατοχή και να συντηρήσουν τη γαλλική κουλτούρα. Παρομοίως, η LGBTQ κοινότητα ανέκαθεν αντιμετώπιζε τη μόδα ως μέσο έκφρασης σε εποχές που η σεξουαλικότητα και το φύλο δεν αποτελούσαν θέματα ανοιχτής συζήτησης. Από τις σουφραζέτες που ντύνονταν και αυτοπαρουσιάζονταν σαν άνδρες για να καταρρίψουν τα καταπιεστικά πρότυπα σε σχέση με το φύλο, μέχρι την έγχρωμη queer κοινότητα που επαναπροσδιόριζε τη λεγόμενη dandy αισθητική, το ντύσιμο έχει λειτουργήσει σαν αντίσταση σε έμφυλες και πολιτιστικές νόρμες.

Σχεδιαστές όπως Vivienne Westwood, Stella McCartney, Rick Owens και Miuccia Prada, χρησιμοποιούν διαρκώς το catwalk ως εργαλείο για να βοηθήσουν να χτιστεί ένας κόσμος στον οποίο θέλουν να ζουν. Η McCartney είναι πασίγνωστη στον χώρο για την υποστήριξή της για τα δικαιώματα των ζώων. Ήταν από τους πρώτους που όχι μόνο κατάφεραν να εκπαιδεύσουν το κοινό τους, αλλά να επηρεάσουν ολόκληρη τη βιομηχανία όσον αφορά το περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος του να χρησιμοποιούνται προϊόντα που προέρχονται από ζώα. O Rick Owens καταρρίπτει τα πρότυπα ομορφιάς, επιστρατεύοντας μοντέλα με διαφορετικούς σωματότυπους και «αληθινά κορίτσια». Σύμφωνα με το Ethical Fashion Forum, o Giorgio Armani χρησιμοποιεί ανακυκλωμένο τζιν από το 1995, ενώ brands όπως τα American Apparel έχουν προσπαθήσει να απενοχοποιήσουν τις διακρίσεις περί ηλικίας χρησιμοποιώντας ώριμα μοντέλα στις καμπάνιες τους. Dior, Prabal Gurung και Opening Ceremony ανάμεσα σε άλλους, έχουν αφήσει το δικό τους στίγμα όσον αφορά τα άμεσα πολιτικά statements στις collections τους (βλέπε τα “We Should All Be Feminists” T-shirts της Maria Grazia Churi, στο ντεμπούτο της για τον οίκο).

Ωστόσο, η σύνδεση μόδας και πολιτικής συνεχίζει να αποτελεί ένα αμφιλεγόμενο θέμα, πράγμα το οποίο οφείλεται εν μέρει στην έντονη προβολή μέσω των social media. Παράδειγμα αποτελεί η collection του Karl Lagerfeld για τον οίκο Chanel, Spring/Summer 2015, η οποία περιλάμβανε μοντέλα με πλακάτ και φεμινιστικά συνθήματα, να «διαδηλώνουν» στο Grand Palais του Παρισιού. Το show δέχθηκε έντονη αρνητική κριτική για το ότι το φεμινιστικό κίνημα στολίστηκε με ένα όμορφο περιτύλιγμα και παρουσιάστηκε στα πρόσωπα των social media queens, Cara Delevingne και Kendall Jenner, δίνοντας χώρο σε σχόλια περί κινήσεων για χάρη του marketing και «ρηχής παρωδίας.»

Στην collection για το Menswear Φθινόπωρο 2017, ο creative director του οίκου Balenciaga, Demna Gvasalia, έντυσε τα μοντέλα με τα χρώματα και το logo της προεδρικής εκστρατείας του Bernie Sanders, μόνο λίγες μέρες πριν την τελετή ορκωμοσίας του Donald Trump, δημιουργώντας ένα κλίμα ειρωνείας σχετικά με τα αποτελέσματα των Αμερικάνικων εκλογών.

Η προσέγγιση μίας σημαντικής ιδέας μέσω της μόδας έχει αδιαμφισβήτητα τη δυνατότητα να προκαλέσει θετικό αντίκτυπο όσον αφορά την πληροφόρηση του κοινού, ενώ δίνει τη δυνατότητα σε όποιον το επιθυμεί να δηλώσει την αλληλεγγύη του με μία ομάδα ανθρώπων. Συγχρόνως, περιλαμβάνει τον κίνδυνο ένα κίνημα να καταλήξει σε trend και αυτομάτως να «παρελαύνει» σε fashion events ενώ παπαγαλίζεται από άτομα που δε γνωρίζουν τη σημασία του. Οποιαδήποτε ιδέα, άλλωστε, δέχεται εμπορευματοποίηση, είναι ευάλωτη στο να μεταμορφωθεί σε ένα προϊόν marketing.

Συγχρόνως, η απάντηση στον κίνδυνο της εμπορευματοποίησης είναι πως ο σκοπός αγιάζει τα μέσα και ότι προκειμένου να βρεθεί λύση σε ένα κοινωνικό πρόβλημα, πρέπει να ακουστεί παντού ακόμα και σε ένα catwalk. Κάτι το οποίο μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τους ανθρώπους της βιομηχανίας της μόδας, έχοντας υπόψιν μας πως ο χώρος έχει τόσο μεγάλη επιρροή στον πλανήτη, που είναι αμέσως επόμενο να ξεπεραστούν τα όρια, να προκληθούν αντιδράσεις και οτιδήποτε είναι σημαντικό να γίνει ευρέως γνωστό, ας γίνει έστω και μέσω μίας “wearable” συλλογής ρούχων.

Τα ρούχα αποτελούν από πάντα αφορμές για συζήτηση. Είναι οι πιο εύκολα προσβάσιμοι τρόποι έκφρασης ιδεών και λέξεων. Κάποιες από αυτές θα λογοκριθούν ή θα παραχθούν μαζικά. Κάποιες από αυτές θα γίνουν αντιληπτές ως κοινωνικά φαινόμενα και κάποιες θα λειτουργήσουν απλά ως όμορφα προϊόντα –αυτό είναι αναπόφευκτο. Ο στόχος είναι η μόδα να μπορεί να λειτουργήσει σαν πλατφόρμα διαμαρτυρίας και διάδοσης κινημάτων, όσο αποτελεί την έναρξη της συζήτησης και όχι ολόκληρη τη συζήτηση. Το φεμινιστικό ή περιβαλλοντολογικό logo πάνω σε ένα ρούχο είναι μία καλή αρχή, αλλά δεν είναι τίποτα από μόνο του. Για να μπει μία τελεία ο δρόμος είναι μακρύς.

Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα