Κορονοϊός 4 χρόνια μετά -Η πορεία από την πανδημία, τα lockdowns και τα μέτρα στο σήμερα

Ο κορονοϊός κι εμείς. Τέσσερα χρόνια πια μαζί μας. Πώς ξεκίνησαν όλα και που είμαστε ακριβώς σήμερα; Ένα αναλυτικό θέμα με όλα όσα προηγήθηκαν και όσα θα ακολουθήσουν.

Η αρχή

Ο SARS-CoV-2 είχε ξεκινήσει να απασχολεί τους επιστήμονες από τον Δεκέμβριο του 2019 όταν και αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην πόλη Ουχάν, πρωτεύουσα της επαρχίας Χουπέι της Κίνας. Λίγες μέρες μετά και συγκεκριμένα στις 9 Ιανουαρίου 2020 οι υγειονομικές αρχές της Κίνας ανακοίνωσαν ότι πρόκειται για νέο στέλεχος κορονοϊού (2019-nCoV) που ανήκει σε μία ομάδα ιών που συνήθως προκαλούν αναπνευστικές λοιμώξεις με ποικίλη σοβαρότητα στον άνθρωπο και στα ζώα.

Το πρώτο κρούσμα στην Ελλάδα, ο πρώτος θάνατος και τα μέτρα

Ήταν μια 38χρονη γυναίκα από τη Θεσσαλονίκη, η οποία είχε επισκεφτεί τη Βόρεια Ιταλία. Νοσηλεύτηκε στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ από όπου και πήρε εξιτήριο λίγο καιρό μετά. Έμεινε 16 ημέρες σε θάλαμο αρνητικής πίεσης και 11 ημέρες σε κατ’ οίκον απομόνωση.

Ο πρώτος θάνατος σημειώθηκε στις 12 Μαρτίου, ένας άνδρας 66 χρονών που νοσηλευόταν στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ρίου -είχε επιστρέψει από εκδρομή στους Αγίους Τόπους.

Τα πρώτα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας ξεκίνησαν στις 28 Φεβρουαρίου σε τοπικό επίπεδο στις πληγείσες περιοχές και κατέληξαν σε περιορισμό μετακινήσεων σε εθνικό επίπεδο στις 23 Μαρτίου.

Έκτοτε τα πράγματα είναι γνωστά με μέτρα κι άλλα μέτρα, με καραντίνες -κλεισμένοι σπίτι να ζυμώνουμε ψωμιά, να κάνουμε κατασκευές, να γυμναζόμαστε- με SMS για να κυκλοφορούμε, με μάσκες κι άλλες μάσκες, αργότερα να εμβολιαζόμαστε, να ερχόμαστε σε ρήξη με το κίνημα των ανεμβολίαστων, να πηγαίνουμε σε χώρους μοιρασμένους για μεικτούς και εμβολιασμένους κ.α. Ας δούμε όμως τώρα τι γίνεται σήμερα.

Pexels

Η μετάλλαξη JN.1 είναι αυτή που κυκλοφορεί τώρα

Μέχρι το προηγούμενο διάστημα οι μεταλλάξεις του κορωνοϊού γεννιόντουσαν από την υπό παραλλαγή ΧΒΒ (ΧΒΒ.1.16, ΧΒΒ.2.3, κλπ). Από τον Σεπτέμβριο όμως του 2023 μια παλαιότερη μετάλλαξη, η ΒΑ.2.86 η οποία ήταν μετάλλαξη της «Όμικρον» άρχισε να δημιουργεί νέες υπό παραλλαγές την JN.1, JN.2 και JN.3. Αυτό το διάστημα η πιο κυρίαρχη με τεράστια εξάπλωση είναι JN.1, τόσο το Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, όσο και αυτόν τον Ιανουάριο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο κύμα από την αρχή της πανδημίας -να σου θυμίσω πως το πρώτο ήταν η «Όμικρον», από τον Δεκέμβρη του 2021 έως τον Ιανουάριο του 2022- και έχει ακόμα μεγαλύτερη ταχύτητα μετάδοσης από τις προηγούμενες. Ναι, είναι πιο ικανή σε σχέση με τις προκατόχους της να μολύνει τα εμβολιασμένα άτομα ή όσα έχουν προηγουμένως νοσήσει, όπως δείχνουν τα μέχρι τώρα στοιχεία.

Αύξηση σε νοσηλείες και εισαγωγές σε ΜΕΘ (αν και χωρίς επαρκή στοιχεία)

Με βάση τα στοιχεία του ΠΟΥ, υπήρξε αύξηση κατά 42% στις νοσηλείες και κατά 62% στις εισαγωγές σε ΜΕΘ σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (Δεκέμβριο). Να σημειώσουμε εδώ ότι αυτά βασίστηκαν σε δεδομένα που δόθηκαν στον ΠΟΥ από λιγότερες από 50 χώρες, κυρίως από την Ευρώπη και την Αμερική, γεγονός που, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν αποτυπώνει την πλήρη εικόνα της κατάστασης. «Είναι σίγουρο ότι υπάρχει αύξηση στις νοσηλείες και σε άλλες χώρες η οποία δεν καταγράφεται».Τα ποσοστά έχουν ανοδική τάση και έχουμε μόλις Ιανουάριο. Τι θα γίνει στη συνέχεια; Κρίνοντας από τα επίπεδα του ιού στα λύματα που είναι πολύ υψηλά, υπερβαίνοντας τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν αυτή την περίοδο πέρυσι, τα πράγματα δεν θα είναι πολύ εύκολα.

Περίπου 10.000 θάνατοι εξαιτίας της COVID-19 σε παγκόσμιο επίπεδο τον Δεκέμβριο

Αυτό ανέφερε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγεσούς κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην έδρα του Οργανισμού στη Γενεύη, υπογραμμίζοντας ότι η εορταστική περίοδος με τις συναθροίσεις «έριξε περισσότερο λάδι στη φωτιά». Και κατόπιν συμπλήρωσε: «Παρότι η COVID-19 δεν αποτελεί πλέον παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία, ο ιός συνεχίζει να κυκλοφορεί, να μεταλλάσσεται και να σκοτώνει» είπε ο δρ Τέντρος.

Pexels

Ποια είναι τα συμπτώματά της μετάλλαξης JN.

Καταρροή, πονόλαιμος, βήχας, κόπωση, πυρετός και μυϊκοί πόνοι. Αν κάποιος αισθάνεται άρρωστος, οι οδηγίες του ΕΟΔΥ είναι να μείνει στο σπίτι.

Τι γίνεται με τα τεστ

Θα πρέπει να γίνονται περισσότερες από μία φορές, ειδικά εάν τα συμπτώματα είναι ήπια. Υπάρχει περίπτωση αυτά που κάνουμε στο σπίτι να μην ανιχνεύσουν τη μόλυνση τις πρώτες δύο ημέρες, γι' αυτό και σύμφωνα με τον FDA, συνιστάται η χρήση πολλαπλών δοκιμών για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, όπως δύο έως τρεις ημέρες.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Οι πολύ νέοι, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες και όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή υποκείμενες ασθένειες -καρκίνος, καρδιακά προβλήματα κ.α. Μπορούν όμως να επηρεαστούν αρνητικά και όσοι δεν έχουν παράγοντες υψηλού κινδύνου.

Η χρήση της μάσκας

Αν και τελευταία είχε μειωθεί, πολλοί άρχισαν στη χώρα μας, ειδικά μετά την περίοδο των γιορτών να τη φορούν σε δημόσιους χώρους, συγκοινωνίες, καταστήματα κτλ. Οι N95, KN95 και KF94 είναι οι πιο προστατευτικές και αυτές συνιστούν οι επιστήμονες να προμηθευόμαστε.

Δεν είναι αργά για εμβολιασμό

Αν κάποιος δεν έχει εμβολιαστεί ακόμα με ένα ενημερωμένο εμβόλιο κατά της COVID ή δεν έχει κάνει εμβόλιο κατά της γρίπης, δεν είναι πολύ αργά. Υπάρχουν νέα εμβόλια και μονοκλωνικά αντισώματα για την προστασία έναντι του RSV που είναι κατάλληλα για ορισμένους πληθυσμούς, στους οποίους περιλαμβάνονται ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, έγκυοι και μικρά παιδιά.

Θα πρέπει να ξέρετε πως η γρίπη, γρίπη κορυφώνεται στα μέσα του χειμώνα και φτάνει μέχρι την άνοιξη, ενώ η COVID, έχει υψηλότερα ποσοστά το χειμώνα καθώς οι άνθρωποι συνωστίζονται σε εσωτερικούς χώρους.

Pexels

Οι ισχυρές συστάσεις κατά του κορονοϊού από τον ΕΟΔΥ

1. Είναι αναγκαίο να εμβολιαστούν όσο το δυνατόν πιο άμεσα με το επικαιροποιημένο εμβόλιο για τον Covid, καθώς και με το εμβόλιο της γρίπης, τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών και τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα – όπως συστήνεται από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών.

2. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να χρησιμοποιούμε μάσκα προστασίας σε όλους χώρους υγειονομικών μονάδων (π.χ. Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας), σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων καθώς και σε κλειστές Δομές που φιλοξενούν ευάλωτους πληθυσμούς.

3. Ειδικά για τα άτομα που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού (ηλικιωμένοι, άτομα με υποκείμενα νοσήματα), επί συμπτωμάτων, να αναζητούν έγκαιρα ιατρικές συμβουλές, με σκοπό να γίνεται έγκαιρη διάγνωση και άμεση χορήγηση θεραπείας.

4. Είναι απαραίτητο τα άτομα που διαβιούν σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων και λοιπές κλειστές δομές ευάλωτου πληθυσμού να τηρούν τα μέτρα πρόληψης και να εμβολιάζονται κατά της γρίπης και του Covid με το επικαιροποιημένο εμβόλιο.

5. Επιπλέον, συστήνεται να τηρούνται από τον γενικό πληθυσμό τα μέτρα πρόληψης των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού: Υγιεινή των χεριών, συστηματικός αερισμός κλειστών χώρων, απομόνωση επί συμπτωμάτων, συνεχή χρήση μάσκας ειδικά σε χώρους με συνωστισμό, περιορισμός επαφών με ευάλωτα άτομα και πραγματοποίηση διαγνωστικών ελέγχων.