Μετά από τόσα χρόνια που τα social media βρίσκονται στην καθημερινότητά μας, είμαστε σε θέση να καταλάβουμε ποιοι creators ανεβάζουν βίντεο, με δάκρυα στα μάτια, για τα views και ποιοι απλά γιατί είχαν μια κακή μέρα. Αν και στην πραγματικότητα, το αποτέλεσμα παραμένει ίδιο και στη δεύτερη περίπτωση. Οι χρήστες, ενώ θέλουν να σταματήσουν το «Doomscrolling» και υποτίθεται κάνουν skip σε αναρτήσεις που τους προκαλούν θλίψη, τα δεδομένα άλλα δείχνουν. Το κλάμα, για παράδειγμα, το βλέπουμε παντού, είναι στοιχείο της διαδικτυακής κουλτούρας. Και φαίνεται να λειτουργεί πολύ καλά.
Είτε πρόκειται για καμπάνια παραπληροφόρησης, είτε για έναν creator που προσπαθεί να γίνει διάσημος, είτε για μια εταιρεία που προσπαθεί να προωθήσει και να πουλήσει ένα προϊόν, υπάρχει ένας αποδεδειγμένος τρόπος για να κερδίσεις followers και χρήμαστα σε αυτή τη γωνιά του διαδικτύου: Να κάνεις τους ανθρώπους να νιώσουν κάτι.
Το διαδίκτυο έχει πλημμυρίσει από αυτο που ορισμένοι αποκαλούν "sadbait". Παρά το γεγονός πως λαμβάνει λιγότερη προσοχή, μερικά από τα πιο επιτυχημένα περιεχόμενα στα κοινωνικά δίκτυα, είναι αυτά που προσφέρουν μελαγχολία και δράμα, για παράδειγμα ινφλουένσερς που κλαίνε μπροστά στην κάμερα. Το 2024, οι χρήστες του TikTok έδωσαν εκατομμύρια προβολές σε ένα είδος που ονομάζεται "corecore", κολάζ δηλαδή από στενάχωρα αποσπάσματα ταινιών και ειδήσεων, που στο background έχουν θλιμμένη μουσική.
Στο σχετικό δημοσίευμα του BBC, με το γιατί ο κόσμος αγαπάει το κλάμα, είτε από τη μεριά του creator, είτε από τη μεριά των χρηστών που παρακολουθούν περιεχόμενο, διαβάζουμε πως η θλίψη είναι ένα συναίσθημα που ενώ οι άνθρωποι θέλουν να αποφεύγουν, οι ζοφερές, σκοτεινές και μελοδραματικές αναρτήσεις, δείχνουν να έχουν τρομερή επιτυχία. Κάτι που «διαβάζει» φυσικά ο αλγόριθμος, προωθώντας πολύ περισσότερο αυτές τις αναρτήσεις.
Η επιτυχία του sadbait μπορεί να μας πει πολλά τόσο για το διαδίκτυο όσο και για εμάς τους ίδιους. «Οι εκφράσεις οποιουδήποτε ισχυρού συναισθήματος -θυμός, θλίψη, αηδία ή ακόμη και γέλιο, προσελκύουν την προσοχή των χρηστών, είπε η δημοσιογράφος και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Tampere στη Φινλανδία, Soma Basu. Πρόσθεσε, μάλιστα, πως οι creators γνωρίζουν πολύ καλά πως το στενάχωρο συναίσθημα σε βίντεό τους, είναι ικανό να κρατήσει τους ακόλουθους. Λειτουργούν στρατηγικά, εν πολλοίς.
Εκτός όμως από κλάματα των creators, υπάρχει και ένα άλλο είδος sadbait στο Instagram και το TikTok, που παρουσιάζει slideshow με AI-generated γάτες, που είτε κλαίνε, είτε είναι στεναχωρημένες. Τα βίντεο αυτά συνοδεύονται με το τραγούδι της Μπίλι Άιλις, «What Was I Made For». Για να καταλάβετε, είχε τέτοια επιτυχία όλο αυτό, που σε συναυλία της Άιλις, οι θαυμαστές φώναζαν «νιάου» στο εν λόγω τραγούδι.
@ffreakyminajj HELP 💀😭😭😭 @BILLIE EILISH #fyp #foryou #barbie #pourtoi #foryourpage #foryoupage #barbz #billieeilish #viral #trending #funny #fun #trend #billie #lmao #lol #mdr ♬ son original - SAVAGE MINAJ
Αντίστοιχα στο Facebook, κυριάρχησαν στα feeds οι φωτογραφίες που δημιούργησε η τεχνητή νοημοσύνη και απεικόνιζαν τραυματισμένους βετεράνους πολέμου και φτωχά παιδιά. Για τους χρήστες καμία σημασία δεν έχει πως αυτές είναι αποτέλεσμα τεχνητής νοημοσύνης, σημασία έχει πως τους "αγγίζει".
Μπορεί αυτές οι τεχνικές που χρησιμοποιούν οι creators, για να αυξήσουν τις προβολές, να φανερώνουν κυνισμό, ωστόσο τα βίντεο sadbait δεν προκαλούν απλώς συναισθήματα, προσφέρουν επίσης μια διέξοδο στους χρήστες. Σύμφωνα με τη Nina Lutz, ερευνήτρια παραπληροφόρησης στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, «το περιεχόμενο λειτουργεί ως ένας χώρος που μπορεί να επιτρέπει στους ανθρώπους με κοινά ενδιαφέροντα και εμπειρίες να συγκεντρωθούν». Οι χρήστες δηλαδή, σχολιάζουν στις αναρτήσεις, γράφοντας τα δικά τους προβλήματα με απόλυτη ειλικρίνεια.
Καταλήγουμε δηλαδή στο συμπέρασμα πως το κλάμα προσελκύει τον κόσμο που αναζητά τη σύνδεση και τη βρίσκει εκεί που δεν θα περίμενε κανείς.
