Έμφυλο χάσμα και στην Υγεία: Μόνο το 7% της παγκόσμιας χρηματοδότησης αφορά θέματα υγείας που επηρεάζουν αποκλειστικά τις γυναίκες

Οι πληροφορίες που διαμορφώνουν σήμερα την ιατρική — και ό,τι θεωρείται αποτελεσματική θεραπεία για παθήσεις που αφορούν τις γυναίκες — βασίζονται κυρίως στη βιολογία του άνδρα. Και όμως, παγκοσμίως περισσότερες γυναίκες από άνδρες λαμβάνουν κλινική φροντίδα.

Αυτό αποτελεί το παράδοξο στο επίκεντρο της έρευνας για την υγεία των γυναικών: παρά τη μεγαλύτερη χρήση υπηρεσιών υγείας, οι μοναδικές ανάγκες των γυναικών παραμένουν ανεπαρκώς μελετημένες και ελλιπώς αντιμετωπισμένες. Αυτή η ασυνέπεια συμβάλλει σε σημαντικό σωματικό και κοινωνικό βάρος που βιώνουν πολλές γυναίκες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

WOMEN'S FORUM

Η Κατερίνα Μουστάκα στο «Είμαι Εδώ Για Εσένα» 2025: «Την εμμηνόπαυση, τη θεωρούμε φυσιολογική διαδικασία, δεν ασχολούμαστε με αυτή, ούτε καν ερευνητικά»

Παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες ζουν κατά μέσο όρο πέντε χρόνια περισσότερο από τους άνδρες, περνούν το 25% περισσότερου χρόνου σε κακή υγεία ή με κάποιο βαθμό αναπηρίας.

Μόνο το 7% της παγκόσμιας χρηματοδότησης αφορά θέματα υγείας που επηρεάζουν αποκλειστικά τις γυναίκες

Οι επίμονες ελλείψεις στην έρευνα και την καινοτομία στον τομέα της υγείας των γυναικών υπονομεύουν την πρόοδο προς την παγκόσμια ανθεκτικότητα. Η γεφύρωση αυτού του χάσματος θα μπορούσε να προσθέσει επτά επιπλέον ημέρες υγείας ανά γυναίκα ετησίως — ενώ παράλληλα να απελευθερώσει έως και 1 τρισεκατομμύριο δολάρια στο παγκόσμιο ΑΕΠ μέχρι το 2040, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Πέραν της οικονομικής πλευράς, η πραγματική νίκη θα ήταν η διαρκής βελτίωση της υγείας και της ευημερίας των γυναικών σε όλο τον κόσμο.

Η Παγκόσμια Συμμαχία για την Υγεία των Γυναικών, σε συνεργασία με την Kearney και το Ίδρυμα Gates, έχει εκδώσει ένα λευκό βιβλίο που προωθεί αλλαγές πολιτικής για την προώθηση της καινοτομίας και της ενσωμάτωσης στην υγεία των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της αντιπροσωπευτικότερης κλινικής έρευνας.

Επίμονη υποαντιπροσώπευση

Το γυναικείο σώμα διαφέρει θεμελιωδώς από το ανδρικό, με μοναδικά όργανα, γονίδια, ορμόνες και άλλες φυσιολογικές διαδικασίες. Αυτές οι διαφορές σημαίνουν ότι οι γυναίκες βιώνουν πολλές ιατρικές καταστάσεις διαφορετικά και δυσανάλογα σε σχέση με τους άνδρες. Ωστόσο, η έρευνα με βάση το φύλο είναι ανεπαρκής.

Τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα: μόνο το 7% της έρευνας στον τομέα της υγείας επικεντρώνεται σε παθήσεις που επηρεάζουν αποκλειστικά τις γυναίκες. Παρόλο που έχουν σημειωθεί βελτιώσεις τις τελευταίες τρεις δεκαετίες και η συμμετοχή των γυναικών σε κλινικές δοκιμές έχει αυξηθεί, παραμένουν κρίσιμα κενά.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις πρώιμες φάσεις των κλινικών δοκιμών, που μπορεί να οδηγήσουν σε ανακριβείς δόσεις και συμβιβασμούς στην ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, καθώς και σε σημαντικούς θεραπευτικούς τομείς όπως η καρδιολογία και η ογκολογία.

Οι έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες αντιμετωπίζουν ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους. Σήμερα, μόνο το 5% των διαθέσιμων φαρμάκων έχει ελεγχθεί, παρακολουθηθεί και φέρει ετικέτες με πληροφορίες ασφαλείας για χρήση κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό.

Ως αποτέλεσμα, γυναίκες με χρόνιες παθήσεις αναγκάζονται συχνά είτε να λαμβάνουν μη εγκεκριμένα φάρμακα κατά την εγκυμοσύνη είτε να διακόπτουν τη θεραπεία τους, καμία από τις δύο επιλογές όμως δεν είναι ιδανική.

© Shutterstock

Απουσία δεδομένων κατά φύλο

Τα στοιχεία που διαχωρίζονται ανά φύλο συχνά απουσιάζουν από τις δημοσιευμένες κλινικές δοκιμές. Για παράδειγμα, μόνο το 7% των δοκιμών για ημικρανίες και το 17% των δοκιμών για ισχαιμική καρδιοπάθεια δημοσιεύουν αποτελέσματα κατά φύλο. Η έλλειψη αυτών των δεδομένων υπονομεύει τη δυνατότητα σχεδιασμού αποτελεσματικών και στοχευμένων παρεμβάσεων που να αντανακλούν τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες βιώνουν τις ασθένειες.

Το έμφυλο χάσμα στην έρευνα υγείας έχει ευρείες επιπτώσεις, επηρεάζοντας τη διάγνωση, τη θεραπεία και τελικά τα αποτελέσματα υγείας για τις γυναίκες παγκοσμίως.

Από την ενδομητρίωση και την εμμηνόπαυση έως τις καρδιαγγειακές παθήσεις, τις αυτοάνοσες διαταραχές και τη άνοια, οι προκλήσεις υγείας που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες είναι πιο ευρείες και πολύπλοκες από ό,τι αναγνωρίζει η κλινική έρευνα σήμερα.

Η ανεπαρκής έρευνα οδηγεί σε κακή κατανόηση και θεραπεία, θέτοντας συχνά τις γυναίκες σε κίνδυνο. Για παράδειγμα, η έρευνα δείχνει ότι τα φάρμακα έχουν 3,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να αποσυρθούν για λόγους ασφαλείας σε γυναίκες.

Από το 2000, τα ανεπιθύμητα συμβάντα στις ΗΠΑ έχουν αναφερθεί 52% πιο συχνά σε γυναίκες παρά σε άνδρες.

Η αλλαγή που πρέπει να συμβεί άμεσα

Το νέο βιβλίο της Συμμαχίας χαράσσει μια στρατηγική πορεία για να καλυφθεί το χάσμα στην έρευνα υγείας των γυναικών, με πρακτικές προτάσεις πολιτικής που μπορούν να οδηγήσουν σε συντονισμένη δράση. Το βιβλίο με τίτλο Prescription for Change: Policy Recommendations for Women’s Health Research προτείνει:

Απελευθέρωση της καινοτομίας στην υγεία των γυναικών

Αλλαγές στη ρύθμιση, όπως οι προνομιακές αξιολογήσεις, μαζί με οικονομικά κίνητρα όπως φορολογικές ελαφρύνσεις, χρηματοδότηση έρευνας και συνδυαστική δημόσια-ιδιωτική επένδυση, μπορούν να ενθαρρύνουν ευρεία συμμετοχή και να τονώσουν την καινοτομία.

Διεύρυνση της συμμετοχής των γυναικών στις κλινικές δοκιμές

Η κατάλληλη εκπροσώπηση των γυναικών πρέπει να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων υγείας. Ιδιαίτερη έμφαση χρειάζεται στην εγγραφή τους στις πρώιμες φάσεις των δοκιμών και σε βασικούς τομείς όπως η καρδιολογία και η ογκολογία.

Βελτίωση της ανάλυσης των δεδομένων των κλινικών δοκιμών κατά φύλο

Η τυποποίηση της συλλογής δεδομένων, η χρήση ομοιογενών όρων και οι αξιολογήσεις οφέλους-κινδύνου κατά φύλο είναι απαραίτητες για την καλύτερη κατανόηση των ιδιαίτερων επιπτώσεων.

Σχεδιασμός κλινικών δοκιμών με επίκεντρο τις γυναίκες

Η εκπαίδευση των ερευνητών και του προσωπικού, καθώς και η διευκόλυνση πρόσβασης για γυναίκες από υποεξυπηρετούμενες ομάδες, είναι κρίσιμες για την πρόοδο της έρευνας.

Εμβάθυνση της κατανόησης των διαφορών κατά φύλο

Κατευθυντήριες οδηγίες, ετικέτες φαρμάκων και ενημερωτικά φυλλάδια πρέπει να αντικατοπτρίζουν δεδομένα ασφαλείας και αποτελεσματικότητας κατά φύλο.