Oι γυναίκες που κυκλοφορούν με μηχανές στους δρόμους της Τεχεράνης, είναι ένα «μικρό» σημάδι κοινωνικής αλλαγής στο Ιράν
JTeam
14 Νοεμβρίου 2025
Όταν η Μεράτ Μπεχνάμ (Merat Behnam) βρήκε για πρώτη φορά το θάρρος να οδηγήσει το κίτρινο σκούτερ της στην πρωτεύουσα του Ιράν, την Τεχεράνη, για να φτάσει στο καφέ που διατηρεί, η κίνηση δεν ήταν η κύρια ανησυχία της. Η κύρια ανησυχία της, ήταν τα αποδοκιμαστικά βλέμματα, οι λεκτικές προσβολές, ακόμα και ο έλεγχος που θα μπορούσε να της κάνει η αστυνομία επειδή ήταν γυναίκα που οδηγούσε μοτοσικλέτα στην Τεχεράνη.
Ωστόσο, προς έκπληξή της, η Μπεχνάμ, διαπίστωσε πως έγινε αποδεκτή στον δρόμο, κάτι που ίσως αποτελεί δείγμα της ευρύτερης επανεξέτασης από τις γυναίκες σχετικά με τις κοινωνικές προσδοκίες στο Ιράν. Ναι, δεν είναι η αλλαγή που περιμένει κανείς - ειδικά καθώς οι πολιτικοί ζητούν την εφαρμογή των νόμων για τη χιτζάμπ ή τη μαντίλα, αλλά αντιπροσωπεύει μια αλλαγή. «Ήταν κάτι πολύ σημαντικό για μένα», δήλωσε η Μπεχνάμ στο Associated Press, αφού πήγε με το αυτοκίνητο στο καφέ της μια μέρα. «Δεν ήξερα πώς να το κάνω. Στην αρχή ήμουν αρκετά αγχωμένη, αλλά σταδιακά ο τρόπος που μου φέρονταν οι άνθρωποι και οι αντιδράσεις τους με ενθάρρυναν πολύ».
Δύο παράγοντες στο παρελθόν εμπόδιζαν τις γυναίκες να οδηγούν μοτοσικλέτες ή σκούτερ στην Τεχεράνη. Αρχικά, οι αστυνομικοί κανονισμοί στην ιρανική γλώσσα Φαρσί αναφέρονται συγκεκριμένα μόνο στους «mardan» ή «άντρες» ως άτομα που μπορούν να αποκτήσουν άδεια οδήγησης μοτοσικλέτας. Πρόκειται για μια πολύ συγκεκριμένη διατύπωση ως προς το φύλο στη γλώσσα Φαρσί, η οποία γενικά είναι μια γραμματικά ουδέτερη ως προς το φύλο γλώσσα.
Αλλά, υπάρχει και η πολιτισμική πτυχή. Αν και οι γυναίκες μπορούν πλέον να ασκούν επαγγέλματα, να κατέχουν πολιτικά αξιώματα και να έχουν άδεια οδήγησης, από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 η χώρα έχει επιβάλει μια αυστηρά συντηρητική, σιιτική ισλαμική αντίληψη για τη συμπεριφορά των γυναικών. Αυτό περιλαμβάνει τον υποχρεωτικό νόμο του Ιράν για τη χιτζάμπ, ο οποίος προκάλεσε μαζικές διαδηλώσεις το 2022 μετά το θάνατο της Μασχά Αμινί, η οποία είχε συλληφθεί επειδή δεν φορούσε μαντίλα της σύμφωνα το πώς ορίζουν οι αρχές στο Ιράν. Και κάπου εδώ, να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τις πεποιθήσεις ορισμένων συντηρητικών κληρικών και σκληροπυρηνικών, μια γυναίκα που οδηγεί σκούτερ ή μοτοσικλέτα είναι «tabarruj» ή κάνει υπερβολική επίδειξη της ομορφιάς της, κάτι που απαγορεύεται από το Ισλάμ.
«Σύμβολο επιλογής και ανεξαρτησίας»
Πολλές γυναίκες που επιλέγουν να οδηγήσουν μηχανή στην Τεχεράνη, κάνουν μια πολιτική δήλωση. Υπάρχουν εικασίες ότι η κυβέρνηση του μεταρρυθμιστή προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν, ο οποίος αγωνίστηκε υπέρ του ανοίγματος προς τη Δύση πριν από τον πόλεμο, μπορεί να προσπαθήσει να αλλάξει τους κανονισμούς ώστε να επιτραπεί στις γυναίκες να λαμβάνουν άδεια οδήγησης. Οι μεταρρυθμιστές - όσοι επιδιώκουν να αλλάξουν τη θεοκρατία του Ιράν από μέσα - έχουν επίσης ζητήσει την αλλαγή.
«Ήρθε η ώρα να ξεπεράσουμε τα αόρατα τείχη της πολιτισμικής κρίσης και των γραφειοκρατικών κανόνων», έγραψε η εφημερίδα Shargh τον Σεπτέμβριο. «Για τις γυναίκες, η οδήγηση μηχανής δεν είναι απλώς ένας τρόπος μετακίνησης, αλλά ένα σύμβολο επιλογής, ανεξαρτησίας και ισότιμης παρουσίας στην κοινωνία». Η Μπεχνάμ λέει ότι η οδήγηση της μοτοσικλέτας της χάρισε επίσης την πρώτη θετική αλληλεπίδραση που είχε με την αστυνομία. «Για πρώτη φορά, ένας αστυνομικός — στην πραγματικότητα, ένας τροχονόμος — με έκανε να νιώσω ασφαλέστερη. Ένιωθα ότι υπήρχε κάποιο είδος υποστήριξης», είπε. «Ακόμα και τις φορές που μου έδιναν προειδοποιήσεις, ήταν τεχνικές — όπως πού να παρκάρω, να μην κάνω συγκεκριμένα πράγματα ή να φοράω πάντα κράνος».
Αληθινές ιστορίες, βαθιά θέματα, καθημερινή έμπνευση. Ακολούθησε το JennyGr στο Google News.