Το lockdown αποτελεί το μεγαλύτερο ψυχολογικό πείραμα στον κόσμο - Και θα πληρώσουμε το τίμημα

Περίπου 2.6 δισεκατομμύρια άνθρωποι - το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού - ζουν κάτω από απαγορεύσεις ή σε καραντίνα, λόγω του κορωνοϊού. Αυτό είναι αναμφισβήτητα, το μεγαλύτερο ψυχολογικό πείραμα που έγινε ποτέ.

Στα μέσα της δεκαετίας του ‘90, η Γαλλία έγινε μία από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που υιοθέτησαν μια επαναστατική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των τρομοκρατικών χτυπημάτων και των φυσικών καταστροφών. Εκτός από τα υπαίθρια νοσοκομεία ή την ιεράρχηση των ιατρικών προτεραιοτήτων, η γαλλική απάντηση συμπεριέλαβε και μια μονάδα ψυχολογικής υποστήριξης.

Εκεί, τα θύματα αλλά και οι μάρτυρες που δεν είχαν υποστεί σωματικές βλάβες, μπορούσαν να λάβουν ψυχολογική υποστήριξη αλλά και να ελεγχθούν για συμπτώματα που θα απαιτούσαν περαιτέρω μετατραυματική θεραπεία. Σε τέτοιες περιστάσεις, ο ΠΟΥ προτείνει πρωτόκολλα όπως το R-TEP (Πρωτόκολλο για Πρόσφατα Τραυματικά επεισόδια) και το G-TEP (Πρωτόκολλο για την Αντιμετώπιση Τραυματικών Επεισοδίων σε Ομάδες).

Από τότε που η Γαλλία άνοιξε τον δρόμο 20 χρόνια πριν, η διεθνής ανταπόκριση στις καταστροφές περιλαμβάνει όλο και πιο συχνά αυτή τη διττή στρατηγική: Μία για εκείνους που υπέστησαν ορατές πληγές και μία για τα αόρατα, ψυχολογικά τραύματα.

Στα τέλη του Φεβρουαρίου ακριβώς προτού οι ευρωπαϊκές χώρες προχωρήσουν σε διάφορες μορφές απαγορεύσεων, το περιοδικό The Lancet δημοσίευσε μια ανασκόπηση 24 μελετών που τεκμηριώνουν το ψυχολογικό αντίκτυπο της καραντίνας (τον "περιορισμό της μετακίνησης ανθρώπων που έχουν εκτεθεί σε μια μεταδοτική ασθένεια") στον πληθυσμό.

Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε καραντίνα είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων ψυχολογικού στρες και διαταραχής, συμπεριλαμβανομένης της χαμηλής διάθεσης, της αϋπνίας, του άγχους, του θυμού, της ευερεθιστότητας, της συναισθηματικής εξάντλησης, της κατάθλιψης και του μετατραυματικού στρες. Η χαμηλή διάθεση και ευερεθιστότητα ξεχωρίζουν ως οι πιο συχνές επιπτώσεις από την καραντίνα, σημειώνει η μελέτη. Στην Κίνα, αυτές οι αναμενόμενες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία έχουν ήδη αναφερθεί στις πρώτες ερευνητικές εργασίες σχετικά με την απομόνωση.

Στις περιπτώσεις που οι γονείς βρίσκονταν σε καραντίνα με τα παιδιά τους, το τίμημα για την ψυχική υγεία ήταν ακόμη μεγαλύτερο. Σε μια μελέτη, τουλάχιστον το 28% των γονέων σε καραντίνα διαγνώστηκαν με  «διαταραχή ψυχικής υγείας".

Μεταξύ του νοσοκομειακού προσωπικού που βρέθηκε σε καραντίνα, σχεδόν το 10% ανέφερε "υψηλά συμπτώματα κατάθλιψης" έως και τρία χρόνια μετά την λήξη της απομόνωσής τους. Μια άλλη μελέτη αναφέρει τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της καραντίνας λόγω του SARS μεταξύ των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Αυτά αφορούσαν κατάχρηση αλκοόλ, αναζήτηση αυτοθεραπείας και  επίδειξη για πολύ καιρό μιας συμπεριφοράς "αποφυγής" του κόσμου. Αυτό σημαίνει ότι χρόνια μετά την τοποθέτησή τους σε καραντίνα, ορισμένοι νοσοκομειακοί εργαζόμενοι εξακολουθούν να αποφεύγουν να βρίσκονται σε στενή επαφή με τους ασθενείς τους.

Την ίδια στιγμή, το άγχος χτυπά κόκκινο, καθώς υπάρχει ο φόβος του κινδύνου για μόλυνση, ο φόβος να αρρωστήσουν ή να χάσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, καθώς και ως προς την προοπτική των οικονομικών δυσκολιών που θα αντιμετωπίσουν. Όλα αυτά, και πολλά άλλα, είναι παρόντα στην τρέχουσα πανδημία.

Λίγο πριν την απομόνωση, πραγματοποιήθηκε μια έρευνα αναφοράς σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του βελγικού πληθυσμού. Στην έρευνα αυτή, διαπιστώθηκε ότι το 32% του πληθυσμού θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως εξαιρετικά ανθεκτικό ("πράσινο"). Μόνο το 15% του πληθυσμού έδειξε τοξικά επίπεδα στρες ("κόκκινο").

Σε πιο πρόσφατη έρευνα μετά από δύο εβδομάδες απαγορεύσεων, το πράσινο τμήμα του πληθυσμού στο Βέλγιο είχε συρρικνωθεί στο 25% , ενώ το «κόκκινο» τμήμα είχε αυξηθεί κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας στο 25% του πληθυσμού.

Αυτοί είναι οι άνθρωποι που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για μακροχρόνια απουσία από την εργασία λόγω ασθένειας και εξάντλησης. Ακόμη και αν παραμείνουν στην εργασία, η έρευνα από την Eurofound αναφέρει απώλεια παραγωγικότητας κατά 35% για αυτούς τους εργαζομένους.

Σε γενικές γραμμές, είναι γνωστό ότι στις ομάδες υψηλού κινδύνου που μπορεί να ασθενήσουν ψυχικά είναι οι εργαζόμενοι στην υγειονομική περίθαλψη που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, οι νέοι κάτω των 30 ετών και τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και εκείνοι που βρίσκονται σε επισφαλή κατάσταση, λόγω ψυχικής ασθένειας, όπως η αναπηρία και η φτώχεια.

Τι πρέπει να κάνουν σήμερα κυβερνήσεις και ΜΚΟ

Υπάρχει ευρεία συναίνεση μεταξύ των ακαδημαϊκών σχετικά με την ψυχολογική φροντίδα μετά από καταστροφές και σοβαρά περιστατικά. Ακολουθούν ορισμένοι κανόνες:

1) Βεβαιωθείτε ότι υπάρχουν παρεμβάσεις αυτοβοήθειας που μπορούν να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες των πληγέντων πληθυσμών.

2) Εκπαιδεύστε τους ανθρώπους σχετικά με τις αναμενόμενες ψυχολογικές επιπτώσεις και πώς μπορούν να αντιδράσουν. Βεβαιωθείτε ότι οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι μια ψυχολογική αντίδραση είναι φυσιολογική.

3) Ξεκινήστε έναν συγκεκριμένο ιστότοπο για την αντιμετώπιση ψυχοκοινωνικών ζητημάτων.

4) Βεβαιωθείτε ότι τα άτομα με οξεία προβλήματα μπορούν να βρουν τη βοήθεια που χρειάζονται.

weforum.org