Είναι το Black Lives Matter το τέλος των αγαλμάτων της Αποικιοκρατίας; Ένας ιστορικός εξηγεί

Πριν λίγες ημέρες διαδηλωτές του Black Lives Matter επιδόθηκαν σε βανδαλισμούς εναντίον αγαλμάτων του Χριστόφορου Κολόμβου σε δύο αμερικανικές πόλεις, στον απόηχο της δολοφονίας του Αφροαμερικανού George Floyd.

Αστυνομικοί στη Βοστόνη, στη Μασαχουσέτη, απομάκρυναν το άγαλμα του εξερευνητή, αφότου το αποκεφάλισαν άγνωστοι, όπως μετέδωσε το τηλεοπτικό δίκτυο CBS.

Στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια, διαδηλωτές έριξαν, πυρπόλησαν και πέταξαν σε λίμνη άγαλμα του Κολόμβου, σύμφωνα με το NBC 12, καταδικάζοντας την υποδούλωση και τη βία σε βάρος των αυτόχθονων πληθυσμών. Bανδαλισμοί, καταστροφές και αποκαθήλωση αγαλμάτων σημαντικών προσώπων ακολούθησε και σε άλλες χώρες.

Η Γαλλία θα είναι "ανυποχώρητη" απέναντι στον ρατσισμό, αλλά «δεν θα σβήσει κανένα ίχνος, κανένα όνομα από την ιστορία της» και «δεν θα αποκαθηλώσει κανένα άγαλμα», δήλωσε ο Εμανουέλ Μακρόν. «Η Δημοκρατία δεν θα αποκαθηλώσει αγάλματα».

Mόλις χθες το Oriel College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ψήφισε υπέρ της αφαίρεσης του αγάλματος του βικτοριανού ιμπεριαλιστή Cecil Rhodes και θα ξεκινήσει μια ανεξάρτητη έρευνα για τα βασικά ζητήματα γύρω από αυτό μετά από μια εκστρατεία υπό την ηγεσία των φοιτητών που ξεκίνησε πριν από τέσσερα χρόνια.

Αγάλματα εμπόρων σκλάβων, μαζικών δολοφόνων και άλλων αποικιοκρατών έχουν ανατραπεί από διαδηλωτές ή αφαιρέθηκαν από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο την τελευταία εβδομάδα. Ο ιστορικός David Olusoga μιλά στον The Guardian για τη σημασία και τον αντίκτυπό τους στα θύματα της ευρωπαϊκής αυτοκρατορίας και τους απογόνους τους.

"Tα αγάλματα που απομακρύνονται είναι ηρωϊκά θεσπισμένα και τα θέματά τους σχετίζονται με άνδρες που αναμείχθηκαν σε αυτοκρατορικά κατορθώματα της Ευρώπης. Στο Βέλγιο είναι ο Λεοπόλδος ο Β' που έχει κατηγορηθεί -σωστά κατά την άποψή μου για γενοκτονία. Στο Bristol ένας ιδιοκτήτης σκλάβων, ο Εdward Colston στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής υπάρχουν οι ηγέτες της Ομοσπονδίας που πολέμησαν και υπερασπίστηκαν την δουλεία. Aυτό που κάνουν τα αγάλματα αυτά είναι να λένε στους ανθρώπους των περιθωριοποιημένων ομάδων ότι οι απόψεις τους δεν έχουν σημασία, ότι πρέπει να προσαρμοστούν στις Ευρωπαικές κοινωνίες και να ανεχτούν να ζουν στη σκιά αντρών που καταδυνάστευσαν τους προγόνους τους. Η μεγάλη διαφορά τωρα είναι ότι ο κόσμος ακούει.

Πολλά από αυτά τα αγάλματα έχουν τεθεί υπό αμισβήτηση από καμπάνιες και αναφορές και εκκλήσεις να αφαιρεθούν εδώ και χρόνια. Όλες αυτές οι εκκλήσεις έχουν απορριφθεί. Καποιοι θα πουν οτι το να αφαιρείς ένα άγαλμα είναι σαν να διαγράφεις την ιστορία. Το πρόβλημα σε αυτό είναι ότι τα αγάλματα δεν είναι τόσο καλά στο να πουν την ιστορία. Λένε απλά ένα μήνυμα: ότι ο άνδρας που αναπαριστούν είναι ένας ήρωας. Η ιστορία είναι περίπλοκη και αντιφατική. Τα αγάλματα είναι φτιαγμένα από πέτρα, δεν μπορούν να προσαρμοστούν στις αλλαγές της ιστορίας, των κοινωνιών που τα περιβάλλουν.

Πολλά από αυτά είναι αρκετά νεότερα από ότι νομίζει ο κόσμος. Παράδειγμα, εκείνο του Εdward Colston που τοπθετήθηκε στα 1890s ενώ πέθανε στα 1720s. Oι λόγοι λοιπόν, που τοποθετήθηκε έχουν να κάνουν με τα 1890s και το τέλος της Βικτοριανής εποχής. Κάποιοι θα πουν ότι το να παραμείνουν στη θέση τους θα πυροδοτήσει ένα debate για την κληρονομιά αυτών των ανδρών. Tα περισσότερα έχουν επικολλημένες πλάκες που δίνουν μόνο μία πλευρά της ιστορίας. Το άγαλμα του Εdward Colston μιλά για έναν σοφό και ενάρετο άνδρα. Δεν ήταν τίποτα από τα δύο. Ήταν έμπορος σκλάβων και μαζικός δολοφόνος. Πιστεύω πρέπει να αφαιρεθούν και να τοποθετηθούν εκεί που πραγματικά μπορούν να διηγηθούν ιστορία, δηλαδή σε Μουσείο. Eίναι ένας απαρχαιωμένος τρόπος απομνημόνευσης".