Tι είναι ο "Long Covid" και ποιες οι επιπτώσεις του ιού μακράς διάρκειας

Πριν ασθενήσει με Covid-19, ο Brendan Delaney, 57χρονος πρόεδρος ιατρικής πληροφορικής και λήψης αποφάσεων στο Imperial College London, μπορούσε να καλύπτει με το ποδήλατο απόσταση έως και 240 χιλιομέτρων  καθημερινά. Ο Covid-19 ήρθε στη ζωή του και άλλαξε την καθημερινότητα του χωρίς να περάσει κάποια σοβαρή περίπτωση της νόσου.

Ο Delaney δεν αρρώστησε μάλιστα ποτέ "σοβαρά" από τον ιό. Όπως πολλοί υγιείς άνθρωποι, κατάλαβε ότι τα συμπτώματά του, ένας ήπιος πυρετός και ένας βήχας, θα περνούσαν αρκετά σύντομα. Ωστόσο αντιμετώπισε εξουθενωτικές συνέπειες της νόσου, όπως κόπωση και δύσπνοια, για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά,  φαινόμενο το οποίο πολλοί αποκαλούν πλέον "Long Covid".

Επτά μήνες αργότερα, δεν έχει επιστρέψει ακόμη στη φυσιολογική του κατάσταση. Δεν μπορεί να κάνει ποδήλατο όπως πριν και αναφέρει ότι, εάν πιέσει τον εαυτό του πολύ σκληρά, καταλήγει στο κρεβάτι με πυρετό για αρκετές ημέρες.  Πολλοί άλλοι πάσχοντες από Long Covid δεν καταφέρνουν καν να εργαστούν.

Καθώς ένα δεύτερο κύμα λοιμώξεων διευρύνεται, ο αριθμός των περιπτώσεων Long Covid προβλέπεται και αυτός να αυξηθεί. Το γεγονός αυτό θα έχει σημαντικές συνέπειες για τη δημόσια υγεία και την οικονομία, όμως απουσιάζει από την ευρύτερη συζήτηση για τις δημόσιες πολιτικές απέναντι στην πανδημία, η οποία εστιάζει στην ελαχιστοποίηση των θανάτων και των νοσηλειών. Οι περισσότεροι ασθενείς με Long Covid δεν νοσηλεύτηκαν και δεν είχαν προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας.

Αυτό  αποθαρρύνει την ιδέα της απαλλαγής από τους περιορισμούς και της επίτευξης "ανοσίας της αγέλης" μεταξύ των νέων.

"Πρέπει να ελέγξουμε αυτόν τον ιό όχι λόγω του κινδύνου η γιαγιά να τον κολλήσει και να πεθάνει ή ο θείος να καταλήξει στη ΜΕΘ, αλλά επειδή αθλητικοί, υγιείς άνθρωποι χωρίς υποκείμενα νοσήματα, νέοι σε ηλικία, μπορεί να δουν τη ζωή τους να καταστρέφεται", σημειώνει ο Delaney, μέσω τηλεδιάσκεψης στο Zoom.

Γνωρίζουμε από την εμπειρία με άλλους ιούς - από το ξέσπασμα του SARS το 2003 έως τον Έμπολα, τον MERS και τον αδενικό πυρετό - λοιμώδη μονοπυρήνωση (που προκαλείται από τον ιό Epstein-Barr) - ότι οι επιπτώσεις μπορεί να είναι μακροχρόνιες.

Παρόμοια είναι η κατάσταση και με τον σημερινό κορωνοϊό. Μελέτες, συμπεριλαμβανομένης μιας νέας μεγάλης έκθεσης από το βρετανικό Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας για την Υγεία, υποδηλώνουν ότι ένας σημαντικός αριθμός ασθενών με Covid-19 θα έχουν επίμονα συμπτώματα που θα μπορούν να επηρεάσουν διαφορετικά όργανα και συστήματα.

Η συμβατική ιατρική, ωστόσο, δεν έχει καλό ιστορικό σχετικά με την ανταπόκριση σε καταστάσεις όπου η αιτία δεν μπορεί εύκολα να απομονωθεί, όπως συμβαίνει με τον Long Covid.

Για χρόνια, οι πάσχοντες από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, ασθένεια Lyme, ενδομητρίωση και άλλες παρόμοιες ασθένειες έχουν δώσει συχνά μοναχικές μάχες για αναγνώριση και ιατρική περίθαλψη. Τα πιο συχνά αναφερόμενα συμπτώματα του Long Covid μοιάζουν με εκείνα δεκάδων άλλων ασθενειών: ακραία κόπωση, δύσπνοια, καρδιακή αρρυθμία, γαστρεντερικά προβλήματα, πόνος στις αρθρώσεις και προβλήματα με τη μνήμη και την εστίαση.

Μια διακομματική κοινοβουλευτική ομάδα στο Ηνωμένο Βασίλειο εντόπισε 16 κοινά συμπτώματα, ωστόσο η πλήρης λίστα είναι πολύ μεγαλύτερη. Σε πολλές περιπτώσεις, οι πάσχοντες δεν είχαν κάνει ποτέ τεστ Covid, ενώ οι εξετάσεις αίματος και οι σαρώσεις δεν αποκαλύπτουν σημαντικές ανωμαλίες.

Ο υπουργός Υγείας Matt Hancock, που νόσησε από Covid-19 τον Μάρτιο και ανάρρωσε γρήγορα, μίλησε δημόσια για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Η Εθνική Υπηρεσία Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου δημιούργησε έναν ιστότοπο υποστήριξης και διέθεσε 10 εκατομμύρια λίρες (13 εκατομμύρια δολάρια) προκειμένου να δημιουργήσει ένα δίκτυο κλινικών Long Covid στην Αγγλία.

Ένας επίσημος ορισμός, ο οποίος αναμένεται αυτόν τον μήνα από το Εθνικό Ινστιτούτο Βέλτιστης Υγείας και  Φροντίδας (NICE), το οποίο καθορίζει τα υγειονομικά πρωτόκολλα στη Βρετανία, θα δώσει μια καλύτερη ένδειξη για το πόσο σοβαρά λαμβάνεται η κατάσταση.

Η καταγραφή ακριβών αριθμών δεν είναι εύκολη, ωστόσο ένας στους 10 χρήστες της εφαρμογής Covid Symptom Study, που χρησιμοποιείται από περισσότερους από 4,3 εκατομμύρια συμμετέχοντες στο Ηνωμένο Βασίλειο, ανέφερε ότι τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερες από τρεις εβδομάδες μετά τη μόλυνση.

Περίπου 60.000 άνθρωποι ανέφεραν συμπτώματα που διήρκεσαν περισσότερο από τρεις μήνες. Ο Delaney αναφέρει ότι αυτό μπορεί να αποτελεί υποεκτίμηση, δεδομένου ότι τα συστήματα εντοπισμού συμπτωμάτων χρησιμοποιούνται σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια του οξέος σταδίου της νόσησης από τον ιό.

Το ευρύτερο ανθρωπιστικό, αλλά και οικονομικό κόστος
Αυτό δημιουργεί ήδη προβλήματα για τους επαγγελματίες του κλάδου της υγείας. Οι ελλείψεις προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού και η ανεπαρκής καθοδήγηση στις αρχές της πανδημίας έθεταν το ιατρικό προσωπικό σε μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθεί από τον ιό.

Όταν ο Βρετανικός Ιατρικός Σύλλογος ρώτησε 5.650 γιατρούς σχετικά την εμπειρία τους, σχεδόν το 30% εκείνων που νόσησαν από Covid ανέφεραν ότι η σωματική κόπωση και η δύσπνοια παρέμειναν και μετά την περίοδο που νοσούσαν.

Το 18% περιέγραψε κάποιο είδος γνωστικής εξασθένησης. Περίπου το ένα πέμπτο είχε λάβει άδεια προκειμένου να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα. Ο Delaney τονίζει ότι γνωρίζει δύο γιατρούς με συμπτώματα Long Covid που έχασαν τη δουλειά τους επειδή δεν μπόρεσαν να επιστρέψουν στην εργασία τους σε πλήρες ωράριο. (Στη Γαλλία, ένα πρόσφατο διάταγμα περιορίζει τον ορισμό της αναπηρίας εργαζομένων στον τομέα της υγείας σε εκείνους που χρειάζονται οξυγόνο κατά τη θεραπεία του ιού).

Τα αυξανόμενα ποσοστά μόλυνσης οδηγούν σε προβληματισμό σχετικά με το κόστος, τα οφέλη και τις ηθικές παραμέτρους των διαφόρων μέτρων lockdown.

O Long Covid μπορεί να διαφοροποιήσει αυτούς τους υπολογισμούς περαιτέρω, ανάλογα με τον αντίκτυπο στο εισόδημα και την παραγωγικότητα των νοικοκυριών. Μια μελέτη στις ΗΠΑ το 2004, χρησιμοποιώντας μια μέθοδο ανάλυση κόστους-ασθένειας για την εκτίμηση της επίδρασης του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης (η οποία έχει παρόμοια συμπτώματα με τον Long Covid), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πιθανώς να οδήγησει σε μείωση της ετήσιας παραγωγικότητας των νοικοκυριών κατά 37% και μείωση της παραγωγικότητας του εργατικού δυναμικού κατά 54% μεταξύ των ασθενών, με συνολική απώλεια αξίας 9,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.

Φαίνεται ότι τα συμπτώματα υποχωρούν σιγά-σιγά, με την πάροδο του χρόνου, αν και είναι πολύ νωρίς για έναν απολογισμό των μακροπρόθεσμων επιδράσεων, όπως η ίνωση των πνευμόνων ή το μειωμένης αποτελεσματικότητας ανοσοποιητικό σύστημα.

Αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα, η υπάρχουσα εικόνα χτυπά "καμπανάκι" ενάντια στην άποψη η οποία χωρίζει τον πληθυσμό σε "καθαρές" κατηγορίες υψηλού και χαμηλού κινδύνου. "Ανεξάρτητα από το αν νομίζετε ότι διατρέχετε τον κίνδυνο εισαγωγής σε ΜΕΘ ή όχι, ο καθένας διατρέχει τον κίνδυνο του Long Covid", λέει ο Delaney.

Πηγή: The Independent