Facebook ή "Boomerbook"; Όλα όσα δεν σκεφτήκαμε ποτέ για τον κολοσσό των social media
Έλενα Κρητικού
9 Οκτωβρίου 2021
Η «πτώση» του Facebook για επτά ώρες απέδειξε περίτρανα την εξάρτησή μας από τα social media. Με μια δεύτερη ανάγνωση, έφερε στην επιφάνεια πολλά περισσότερα για το ίδιο το μέσο, το οποίο από καινοτόμο και μεγαλεπήβολο που ήταν κάποτε, σήμερα μοιάζει τελικά υπερεκτιμημένο, λίγο «ξεπερασμένο» και σίγουρα, καθόλου cool.
Μέσα στον χρόνο που «έπεσαν» τα social media, θυμηθήκαμε για λίγο πώς ήταν η ζωή πριν την έκρηξη της τεχνολογίας. Από τις 7 ώρες του black out, για λίγα λεπτά βρήκαμε τον χρόνο να κάνουμε εκείνο το τηλεφώνημα που όλο αμελούσαμε, να αφιερώσουμε περισσότερο χρόνο στα αγαπημένα μας πρόσωπα, να φτάσουμε σπίτι μετά το γραφείο, παρατώντας επιτέλους το κινητό στον πάγκο χωρίς άγχος, για να κάνουμε όλα όσα είχαμε ξεχάσει να απολαμβάνουμε εξαιτίας των ασταμάτητων ειδοποιήσεων από το Facebook, το Instagram, το Messenger. Μπορεί να κάναμε όλα τα παραπάνω, μπορεί και απολύτως τίποτα.
Η ζωή με τα social μπαίνει σε fast forward και συρρικνώνει τρομακτικά πολύ όλες τις ουσιαστικές στιγμές. Μέσα στις 7 ώρες λοιπόν που απαλλαχθήκαμε από την παρουσία τους, έκατσα αναπαυτικά στον καναπέ, άναψα κεριά και έβαλα την αγαπημένη μου μουσική, ψάχνοντας έρευνες και άρθρα γύρω από την παντοδυναμία του Facebook και την επιρροή που ασκεί επάνω μας όλα αυτά τα χρόνια. Πάτησα εικονικά το rewind και θυμήθηκα πώς ήταν οι μέρες πριν εισβάλλουν στην καθημερινότητα όροι, όπου η χρήση τους ήταν άγνωστη μέχρι τότε. Το "wall", τα "friend requests", τα "likes", το "poke".
Όσο σκρόλαρα, έπεσα επάνω σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του The Atlantic που προσεγγίζει από μια εντελώς διαφορετική σκοπιά το Facebook, εξηγώντας γιατί οι νέοι που γίνονται μέλη του, όλο και λιγοστεύουν. Και αυτό είναι κάτι που σίγουρα δεν είχαμε συνειδητοποιήσει, ίσως ούτε και ο ίδιος ο Mark.
Ξέρω ότι είναι δύσκολο να συγκρατεί κανείς στη μνήμη του ότι το ισχυρότερο μέσο της εποχής είναι μόλις 17 χρονών. Εάν ήταν άνθρωπος, θα έπαιρνε σιγά- σιγά τον δρόμο της ενηλικίωσης και θα ήταν σίγουρα ένας τύπος πλούσιος, επιτυχημένος και εριστικός. Α, και πιθανότατα, δεν θα χρησιμοποιούσε καθόλου το Facebook!
Πολλά από τα στοιχεία που βγήκαν στο φως μέσω των εσωτερικών εγγράφων Facebook Files της The Wall Street Journal, από την πρώην product manager της ομάδας αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης του μέσου, Frances Haugen, καίνε το Facebook, αφού κάνουν λόγο για μίσος, παραπληροφόρηση και πολιτική σύγκρουση. Σύμφωνα με έρευνα της ίδιας της εταιρείας, οι νέοι βρίσκουν το Facebook εξαιρετικά uncool ενώ ένας 11χρονος είχε πει χαρακτηριστικά στους ερευνητές: «Το Facebook είναι για τους μεγάλους ανθρώπους». Υποσημείωση της δήλωσης: «Για εκείνους μετά τα 40»...
Τα στατιστικά επιβεβαιώνουν την εκτίμηση. Σύμφωνα με στοιχεία της Journal, 5 εκατομμύρια υπολογίζονται οι έφηβοι στις Ηνωμένες Πολιτείες που συνδέονται καθημερινά στο Facebook τη στιγμή που στο Instagram μπαίνουν ημερησίως, 22 εκατομμύρια. Οι περισσότεροι έφηβοι θεωρούν το Facebook ως «το μέρος όπου οι γονείς τους μιλούν για πολιτικά και οι παππούδες τους ανεβάζουν φωτογραφίες από διακοπές με τα εγγόνια τους».
Η γενιά Z φαίνεται πως έχει χάσει καιρό το ενδιαφέρον της για τον κολοσσό των social media, αφήνοντας τα περιθώρια να πει κανείς πως το Facebook ανήκει ξεκάθαρα πια στη γενιά των Boomers, εκείνων δηλαδή που γεννήθηκαν μεταξύ του 1946 και του 1964. Η νεολαία αφήνει πίσω το "Boomerbook" και πορώνεται με το TikTok και το Instagram -και αυτό είναι ένα είδος παρηγοριάς για την εταιρεία καθώς τόσο το Instagram, όσο και το Messenger και το WhatsApp, της ανήκουν.
Το Facebook σίγουρα δεν φτιάχτηκε για τους έφηβους. Ο Mark Zuckerberg μπορεί να ξεκίνησε με διαφορετικά σχέδια, αποφοιτώντας από το Harvard αλλά σίγουρα το μέσο έχει μετατραπεί σε ένα εργαλείο αναζήτησης ανθρώπων που δεν είναι πια στη ζωή μας: πρώην συγκατοίκων, παλιών συναδέλφων και ζευγαριών που εξαφανίστηκαν από τους πάντες και τα πάντα όταν απέκτησαν μωρό. Το Facebook λοιπόν, είναι ένα μέρος, στο οποίο επιστρέφεις για να κρατάς επικοινωνία με ανθρώπους που κάποτε γνώριζες καλά.
Η αλήθεια είναι πως δεν χρειάζεσαι στη ζωή σου πολλούς από αυτούς τους ανθρώπους όταν είσαι 15! Ένα από τα σχέδια του Facebook ήταν να προσελκύει κάθε ηλικία και να την κρατάει παντοτινά δέσμιά του, πλάθοντας τις συνήθειες των εφήβων ώστε να γίνουν πιστοί «πελάτες» του στο μέλλον. Τα πράγματα, ωστόσο, δεν έχουν πάει ακριβώς βάσει σχεδίου.
Το Facebook μπορεί να είναι μόνο 17, αλλά δείχνει πολύ μεγαλύτερο. Ένας από τους αρχικούς επενδυτές του, ο Peter Thiel είχε μιλήσει το 2012 για την επίδραση του μέσου στον κόσμο. «Η γενιά μου υποσχέθηκε να κάνει αποικίες στο φεγγάρι. Αντί γι' αυτό, χτίσαμε το Facebook». Η εταιρεία ξεκίνησε με μεγάλη αισιοδοξία, κάνοντας μικρές επαναστάσεις, αλλά τα τελευταία χρόνια αποδεικνύει όλο και περισσότερο πως έχει βγει εκτός φόρμας.
Υπάρχει μια φράση που είναι κατάλληλη για να περιγράψει κανείς αυτό που της συνέβη και αυτή διατυπώθηκε εύστοχα από τους έφηβους που την εγκαταλείπουν με τον καιρό. «Είναι για τους μεγάλους, δηλαδή άνω των 40». Και αυτό δείχνει ότι το Facebook περνάει κρίση μέσης ηλικίας. Πρέπει όμως, κάποια στιγμή να αποδεχτεί ότι μεγαλώνει και ότι εγκαταλείπεται από μια ολόκληρη γενιά, στην οποία είχε ποντάρει το μέλλον του.
Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: tourismonthedge.com/ A Social Mirror: "Absorbed by Light" Statue in Amsterdam
Δείτε ακόμη: Ψηφιακός καλλιτέχνης αναδημιουργεί διάσημους πίνακες ζωγραφικής στο πλαίσιο των social media
