κείμενο-φωτογραφίες: Γιώργος Κωστιάνης
Η σύμπτωση είναι μια έννοια που δεν εμπιστεύομαι απόλυτα. Είναι όσα συμβαίνουν συνδεδεμένα, έτσι ώστε τα γεγονότα να δημιουργούν αντηχήσεις σαν κυματισμοί σε ένα δίχτυ; Ή μήπως τα πράγματα, απλώς, συνυπάρχουν και δίνουμε νόημα σε αυτές τις συγκυρίες με βάση το σύστημα πεποιθήσεών μας;
Την 28η Απριλίου θα παρακολουθούσα μια συναυλία που περίμενα με ανυπομονησία για μήνες. Μια ανυπομονησία που δεν φάνηκε να μοιράζονται οι φίλοι μου, όταν προσπάθησα να τους πείσω να με συνοδεύσουν. “Θέλω να χορέψω”: αυτή είναι η επικρατούσα ανάγκη που αν δεν εκφράσατε εσείς οι ίδιοι, σίγουρα έτυχε να ακούσετε από τον περίγυρο σας. Άλλωστε, έπειτα από σχεδόν δύο έτη στέρησης, είναι λογικό. Διανύουμε μια μορφή “συναυλιακής αναγέννησης” κατά την οποία το κοινό διψά, σχεδόν κυριολεκτικά, για ενδορφίνη. Και σε ένα τέτοιο συναυλιακό πεδίο είναι δύσκολο να εντάξεις την Grouper.
Τραγουδίστρια, μουσικός και συνθέτης, η Αμερικανίδα Liz Harris ή αλλιώς Grouper, έχει διαγράψει εξέχουσα καλλιτεχνική πορεία με 12 άλμπουμ, 6 ΕPs εκλεπτυσμένες συνεργασιές (με Xiu Xiu, Lawrence English, The Bug, Jefre Cantu-Ledesma), και άλλα τόσα ανεξίτηλα σημάδια στην ψυχοσύνθεση των φανατικών ακροατών της. Είναι σχεδόν αδύνατο να οριοθετήσεις τον ήχο της, και όταν οι μουσικοί γραφιάδες αδυνατούν να προσδιορίσουν κάτι, καταφεύγουν σε ad hoc νεολογισμούς. Έτσι η Ηarris χρίστηκε high priestess του #sadcore. Το "Sad", ωστόσο είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται συχνά θετικά για τη μουσική της. Οι συνθέσεις της, ενώ παίρνουν ως επί το πλείστον τη μορφή τραγουδιών, αποτελούν επίσης μια διάθεση, και ίσως ακόμη και μια συλλογική διάθεση σε ένα μεταφορικό δωμάτιο: ένας στοχαστικός και καθαρτικός χώρος που περιλαμβάνει απλή τεχνολογία και δύσκολη συναισθηματική επεξεργασία.
Λίγο πριν φύγω από το γραφείο, για να ζήσω όλο αυτό στο, κυριολεκτικό, δωμάτιο (hall) του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός, το μάτι μου έπεσε σε ένα άρθρο σύμφωνα με το οποίο, την ίδια βραδιά, ένας τεράστιος αστεροειδής θα περνούσε δίπλα από τη Γη, μπαίνοντας στην τροχιά της. Ο συντάκτης φρόντισε να καθησυχάσει τον αναγνώστη υπογραμμίζοντας ότι, σύμφωνα με τη NASA, η απόσταση μεταξύ των δύο αστρικών σωμάτων, παρότι υπολογίσιμη, ήταν ασφαλής.
Μια ώρα αργότερα, έβλεπα τα φώτα να ντιμάρουν στην επιβλητική και, προς ευχάριστή μου έκπληξη, κατάμεστη αίθουσα του συλλόγου. Ήταν ένα κοινό ιδιαίτερα ποικιλόμορφο, από νεαρές μέχρι αρκετά προχωρημένες ηλικίες, αγκαλιασμένα ζευγάρια δίπλα σε σκυθρωπούς loners, άλλοι με δερμάτινα chokers άλλοι με λαιμό μάο - το μόνο κοινό μεταξύ τους ήταν, φαινομενικά, η στιλιστική επιλογή διαβαθμίσεων του μαύρου. Το κλίμα ήταν απερίφραστα κατανυκτικό, με το άκουσμα της πρώτης νότας, η σιωπή που έπεσε έμοιαζε με πράξη ευλάβειας πριν από εκκλησιαστική λειτουργία.
Οι αρμονικοί αναλογικοί αυτοσχεδιασμοί του opening act του Πάνου Αλεξιάδη όχι μόνο δεν θα μπορούσαν να ήταν τα πιο κατάλληλα ηλεκτροακουστικά κύματα για να οδηγήσουν στον ambient ωκεανό της Grouper, αλλά ήταν και η πρώτη επαλήθευση της εξαιρετικής ακουστικής του χώρου.
Κατεβαίνοντας από τον εξώστη στα παρασκήνια για να αλλάξω φακό, είδα την φιγούρα μιας γυναίκας να στέκεται στην κεκλιμένη σκάλα που οδηγούσε στο προσκήνιο. Απόλυτα στατική και προσηλωμένη στο live του Αλεξιάδη, επιθεωρούσε με σταυρωμένα χέρια την σκηνή. Ενώ σκεφτόμουν ότι θα ήταν μια πανέμορφη φωτογραφία -που δυστυχώς απαγορευόταν να τραβήξω- είδα τη μακριά, μαύρη και ελαφρώς γκριζαρισμένη πλεξούδα-ψαροκόκαλο που έπεφτε στην πλάτη της να τινάζεται καθώς γυρνούσε. Ήταν η πρώτη και τελευταία φορά που τα βλέμματα μας ανταμώθηκαν με την Grouper. Δυο διαπεραστικά, άτεγκτα γαλαζοπράσινα μάτια που με κοίταξαν τόσο εξονυχιστικά ώστε να στρέψω τα δικά μου προς το πάτωμα.
Λίγο αργότερα, το βλέμμα της ήταν στραμμένο στην κονσόλα της, περιμένοντας υπομονετικά να υποχωρήσει το θερμό χειροκρότημα. Δεν αναγνώρισε ποτέ την ύπαρξη του κοινού, χωρίς καμμία έπαρση, αλλά με ολική εστίαση στον εξοπλισμό της. Η σιγή στην αίθουσα ήταν καθηλωτική, ενώ αντηχούσε το intro από ήχους της φύσης. Με είχαν ήδη ενημερώσει ότι είναι ρητή επιθυμία της καλλιτέχνη οι φωτογράφοι να μην δραστηριοποιούνται κατά την έναρξη και τη λήξη της συναυλίας. Πώς θα μπορούσαμε άλλωστε; Βυθισμένος στην καρέκλα μου, σχεδόν ξέχασα ότι είχα μια μηχανή πάνω μου. Όπως έχει δηλώσει και η ίδια, όταν δημιουργεί μουσική, συχνά φαντάζεται ότι προσπαθεί να βυθίσει ένα βαρύ αντικείμενο σε μια κρυφή λίμνη - να βρεί μια ήσυχη γωνία και να το διεισδύσει προσεκτικά κάτω από την επιφάνεια, να παρατηρήσει τους κυματισμούς για μια στιγμή και έπειτα να δραπετεύσει διακριτικά. Και δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο τρόπο να περιγράψει την εμπειρία που μας πρόσφερε. Ήταν λες και η αίθουσα γέμιζε σταδιακά με νερό, και με κάθε ευαίσθητη χορδή της κιθάρας της η στάθμη ανέβαινε.
Και ενώ αφήνεσαι ολοένα και περισσότερο προς τον βυθό, ξαφνικά η τελευταία νότα της σβήνει και την βλέπεις να ξεγλιστρά πίσω από την αυλαία.
Μολονότι, όποιος ξέρει την Grouper, ξέρει και ότι δεν υπάρχει περίπτωση encore, οι περισσότεροι μείναμε για αρκετή ώρα στην αίθουσα μετά το τέλος. Ίσως ελπίζοντας, ίσως απλώς για να συνέλθουμε λίγο απο την υποβρύχια ύπνωση. H Harris, ωστόσο, ξαναεμφανίστηκε μόνο στον πάγκο του merchandise για να υπογράψει αυτόγραφα και να πουλήσει τους δίσκους της που είναι και ο αποκλειστικός βιοπορισμός της την τελευταία δεκαετία, ως DIY artist. Δεν σκέφτηκα ποτέ να της μιλήσω, να τη συγχαρώ, να την ευχαριστήσω ή καν να την πλησιάσω. Δεν ήθελε πολύ για να αισθανθείς την αμηχανία της στην συναναστροφή με τους fans και τις ενθουσιώδεις επιδείξεις λατρείας τους.
Στον δρόμο προς το σπίτι τα ακουστικά μου έπαιζαν σε λούπα το αγαπημένο μου κομμάτι της, που έπαιξε δεύτερο στην αρχή της συναυλίας, το Alien Observer. Σιγοτραγουδώντας τους στίχους του στους, παράδοξα άδειους, δρόμους του κέντρου, κάθε τόσο έστρεφα το βλέμμα μου προς τον ουρανό, ελπίζοντας να δω τον τεράστιο αστεροειδή να περνάει δίπλα από την Γή, όπως η Grouper πέρασε δίπλα από την Αθήνα, την έβαλε στο μαγνητικό της πεδίο, και την προσπέρασε διακριτικά, συνεχίζοντας την μοναχική τροχιά της.
