To φαινόμενο "Hyperfocus" και πώς να μείνεις πραγματικά συγκεντρωμένος σε ένα μόνο πράγμα
JTeam
28 Φεβρουαρίου 2023
Ο συγγραφέας Chris Bailey έγινε γνωστός χάρη στο βιβλίο του με τίτλο «Το φαινόμενο της υπερεστίασης (hyper focus): Πως να διαχειριστείς την προσοχή σου και έναν κόσμο γεμάτο από περισπασμούς».
Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο περιέχει στοιχεία σχετικά με το πόσο επηρεάζονται οι χτύποι της καρδιάς όταν ο εγκέφαλος βρίσκεται σε υπερδιέγερση, είτε επειδή επιδιώκουμε να είμαστε παραγωγικοί, είτε επειδή είμαστε συνεχώς απασχολημένοι με τα social media, είτε ακόμη και όταν τσεκάρουμε διαρκώς τα emails μας. Στην ουσία, μας δίνει μια νέα αντιμετώπιση του όρου «βαριέμαι», αλλά και πώς το να έχεις λιγότερες επιρροές, μπορεί να σε κάνει να είσαι παρών στις σχέσεις σου - επαγγελματικές και προσωπικές.
Κυκλοφόρησε στις 27 Αυγούστου, ωστόσο ο συγγραφέας πρόσφατα παραχώρησε μια συνέντευξη στο Vox, η οποία έχει πολλά να μας πει για την προσοχή, τη διάσπασή της, αλλά και την ουσιαστική εστίαση του εγκεφάλου, η οποία επιτυγχάνεται μακριά από επιρροές και αποσπάσεις.
Πώς συνειδητοποιήσατε ότι ήσασταν ένα παραγωγικό άτομο που θα έπρεπε να γράφει για την παραγωγικότητα, ρωτάει αρχικά ο δημοσιογράφος.
«Και οι δύο γονείς μου είναι ψυχολόγοι, γι' αυτό είμαι κάπως περίεργος και μπερδεμένος. Αυτό με έκανε να ρωτήσω γιατί είμαστε όλοι, έτσι όπως είμαστε. Νομίζω ότι ο ορισμός που χρησιμοποιείται για την «παραγωγικότητα» έχει μεγάλη σημασία, γιατί όταν πολλοί άνθρωποι ακούν τη λέξη, σκέφτονται κάτι τόσο ψυχρό και εταιρικό και όλα αυτά που σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα νομίζουμε πως έχουν να κάνουν με ρομπότ», απαντά αρχικά ο συγγραφέας. «Εγώ το βλέπω κάπως διαφορετικά όμως».
«Πού είναι ότι οι καλύτερες συμβουλές παραγωγικότητας εκεί έξω που μας επιτρέπουν να επιτύχουμε όλα όσα θέλουμε να κάνουμε σε μικρότερο χρονικό διάστημα, ώστε να έχουμε περισσότερο χρόνο για αυτό που πραγματικά έχει νόημα για εμάς;», αναρωτιέται ο Bailey.
«Με το να μπορούμε να εστιάσουμε σε πράγματα, βλέπουμε περισσότερο το νόημα σε αυτά. Βιώνουμε τα πράγματα με μεγαλύτερο βάθος. Κανένα cheeseburger δεν θα είναι τόσο νόστιμο όσο αυτό στο οποίο εστιάζετε με το 100% της προσοχής σας».
Στη συνέχεια η συνέντευξη αναφέρεται στον όρο, τον οποίο ο συγγραφέας αναφέρει και αναλύει στο βιβλίο του- αυτόν της «υπερεστίασης».
«Η υπερεστίαση είναι ο πιο παραγωγικός τρόπος του μυαλού μας και η διασπορά είναι ο πιο δημιουργικός τρόπος του μυαλού μας. Υπερεστίαση είναι όταν μια εργασία γεμίζει πλήρως την προσοχή μας στο 100% και η διασπορά είναι όταν αφήνουμε σκόπιμα το μυαλό μας να περιπλανηθεί. Όταν το μυαλό μας περιπλανιέται, στην πραγματικότητα σκεφτόμαστε το μέλλον το 48% του χρόνου, κάτι που μας επιτρέπει να είμαστε στοχαστικοί σχετικά με το που ξοδεύουμε τον χρόνο μας. Σκεφτόμαστε επίσης το νόημα της ζωής μας όταν αφήνουμε το μυαλό μας να περιπλανηθεί, κάτι που είναι τόσο σημαντικό».
Σύμφωνα με το βιβλίο του Bailey, η προσοχή μας αποσπάται κάθε 40 δευτερόλεπτα και χρειάζονται 26 λεπτά για να επιστρέψουμε και πάλι στο σημείο εστίασης που είχαμε φτάσει. Ακόμη παρατηρείται πως οι άνθρωποι που ζουν περιτριγυρισμένοι από δέντρα θα ζήσουν περισσότερο.
«Τι θα συμβουλεύατε ανθρώπους σαν εμένα που διαβάζουν αυτές τις πληροφορίες και αμέσως απελπίζονται;», συνεχίζει ο δημοσιογράφος.
«Δεν φταίς εσύ», απαντά ο Bailey. «Είμαστε έτσι φτιαγμένοι για να αποσπάται η προσοχή μας. Και λόγω αυτού του γεγονότος, δεν πρέπει να είμαστε σκληροί με τον εαυτό μας. Θα πρέπει να είμαστε ευγενικοί, γιατί δεν φταίμε που το μυαλό μας λαχταρά οτιδήποτε καινούργιο και νέο».
«Υπάρχει ένας μηχανισμός ενσωματωμένος στον προμετωπιαίο φλοιό του μυαλού μας που ονομάζεται μεροληψία καινοτομίας, σύμφωνα με τον οποίο, για κάθε νέο, νέο πράγμα στο οποίο κατευθύνουμε την προσοχή μας, το μυαλό μας ανταμείβει με μια δόση ντοπαμίνης, της ίδιας χημικής ουσίας που απελευθερώνεται όταν τρώμε ένα πολύ μεγάλο πίτσα ή όταν κάνουμε έρωτα».
«Κάθε 40 δευτερόλεπτα, προχωράμε στο να κάνουμε κάτι άλλο επειδή ο κόσμος γύρω μας είναι τόσο διεγερτικός. Ξυπνάμε το πρωί και ξεκινάμε με το Instagram. Τότε παίρνουμε ένα χτύπημα ντοπαμίνης, επειδή το Instagram είναι κάτι νέο και έχει κάτι νέο. Αναπηδάμε στα email 40 δευτερόλεπτα αργότερα και λαμβάνουμε άλλη μια επιτυχία. Μετά το Facebook και μετά το Twitter.
Το πρόβλημα είναι ότι το μυαλό μας είναι υπερδιεγερμένο. Υπάρχει τόση πολλή ντοπαμίνη που διατρέχει το μυαλό μας και θέλουμε να διατηρήσουμε αυτή την ισορροπία. Προσπαθούμε συνεχώς να τροφοδοτούμε το μυαλό μας με νέα χτυπήματα απόσπασης της προσοχής, ενώ πραγματικά θα έπρεπε να μειώσουμε το πόσο υπερδιεγερμένο είναι το μυαλό μας. Τότε είναι που αυξάνεται το εύρος της προσοχής μας».
Το πείραμα με τις δυο εβδομάδες που προτείνει ο Bailey
«Για για μια περίοδο δύο εβδομάδων, θα ήθελα να ενθαρρύνω τον κόσμο να κάνει το μυαλό του λιγότερο προσομοιωμένο. Δηλαδή, διαγράψτε τις περιττές εφαρμογές κοινωνικών μέσων στο τηλέφωνό σας. Κατεβάστε ένα πρόγραμμα αποκλεισμού απόσπασης της προσοχής για τον υπολογιστή σας, όπως το Freedom. Βάλτε το τηλέφωνό σας σε άλλο δωμάτιο καθώς εργάζεστε, αν αυτό είναι δυνατό. Εάν είστε έξω με τη σύζυγο ή τον σύζυγό σας στο μπαρ, αφήστε τα κινητά σας σπίτι. Θα νιώσετε ανήσυχοι. Αλλά από την άλλη πλευρά της ανησυχίας είναι η εστίαση. Δεν χρειάζεται να το κάνετε αυτό για πάντα, αλλά δοκιμάστε το για δύο εβδομάδες. Παρατηρήστε πόσες σκέψεις έχετε για το μέλλον, γιατί το μυαλό σας έχει την ευκαιρία να περιπλανηθεί λίγο περισσότερο».
Όσες λιγότερες επιρροές έχουμε, οι οποίες διασπούν την προσοχή μας, τόσο μεγαλύτερο focus και εστίαση μπορεί να έχει ο εγκέφαλος μας, σε ένα και μόνο πράγμα.
Στη συνέχεια, η συζήτηση πηγαίνει στο πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, «αγοράζουν την προσοχή μας», αλλά και πως μπορούμε να απαλλαγούμε από τις ανώφελες διασπάσεις της προσοχής μας, οι οποίες μας κάνουν δυστυχισμένους. Τέλος ο Bailey απομυθοποιεί τον όρο της «βαρεμάρας» και του να μην είσαι παραγωγικός.
Μπορείς να βρεις ολόκληρη τη συνέντευξη στο vox.com
