Σε πολλούς γιατρούς, όπως στη Sawsan As-Sanie, αρέσουν οι γρίφοι, και η ενδομητρίωση είναι ένας από αυτούς, ένα άλυτο παζλ παρόλο που αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή γυναικολογική πάθηση. Η Sawsan δουλεύει στη γυναικολογική κλινική του πανεπιστημιακού νοσοκομείου του Michigan, προσπαθώντας καθημερινά να βοηθήσει πάσχουσες που μόλις διαγνώστηκαν, ώστε να κατανοήσουν ποια θα είναι η σχέση τους από εδώ και πέρα, με τη χρόνια ασθένεια.
«Ένα από τα πιο εντυπωσιακά πράγματα για την ενδομητρίωση, είναι το γεγονός ότι είναι πολυπαραγοντική. Υπάρχουν πολλά για την ασθένεια που δυστυχώς δεν μπορούμε να κατανοήσουμε γι' αυτό χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή από ό,τι της δίνουμε», εξηγεί η As-Sanie. Η ενδομητρίωση τις περισσότερες φορές οδηγεί σε λάθος διάγνωση γιατί τα συμπτώματά της είναι παρόμοια με εκείνα άλλων ασθενειών.
Σε πολλές περιπτώσεις γυναικών, η σωστή διάγνωση μπορεί να καθυστερήσει να γίνει ακόμη και 10 χρόνια. Παρακάτω, ακολουθούν 9 facts που η Sawsan As- Sanie, όπως και κάθε άλλος ευαισθητοποιημένος γιατρός, θέλει να γνωρίζεις μέχρι να έρθει στα χέρια σου το χαρτί με τη σωστή διάγνωση.
Η δυσκολία της ανίχνευσης της πάθησης αποδεικνύεται και από τα χρόνια που απαιτούνται για να γίνει, καθώς ο μέσος όρος του χρόνου διάγνωσης στις ΗΠΑ είναι στα 12 χρόνια, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο στα 8 χρόνια. Υπολογίζεται ακόμη ότι το 60-70% των γυναικών με χρόνιο πόνο έχουν τελικά ενδομητρίωση
1. Τι ακριβώς είναι η ενδομητρίωση;
Η ενδομητρίωση είναι μία κατάσταση, κατά την οποία ιστός παρόμοιος με το ενδομήτριο (που είναι η λεπτή εσωτερική επένδυση της μήτρας) αναπτύσσεται σε μη φυσιολογικές περιοχές εκτός της μήτρας. Οι περιοχές αυτές μπορεί να είναι οι σάλπιγγες,οι ωοθήκες,η ουροδόχος κύστη,το έντερο ακόμα το διάφραγμα. Η ενδομητρίωση μπορεί να προκαλεί έντονο πόνο στην κοιλιά, βαρειές αιμορραγίες, επώδυνη σεξουαλική επαφή καθώς και υπογονιμότητα.
Πρόκειται για μια πολύ πιο κοινή πάθηση απ' όσο πιστεύεται. Η συχνότητά της υπολογίζεται σε 1 κάθε 10 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Επίσης στις 10 γυναίκες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας, οι 5 έχουν ενδομητρίωση.
2. Ποια είναι τα συμπτώματά της;
Οι εξαιρετικά επίπονες περίοδοι είναι ένα από τα κυριότερα συμπτώματα της ενδομητρίωσης αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι πάσχουσες έχουν ήπιους και υποφερτούς πόνους. «Ο χρόνιος πυελικός πόνος πρέπει να εκλαμβάνεσαι ως μη φυσιολογικός οπότε αξίζει περισσότερη αξιολόγηση», σύμφωνα με την As-Sanie.
Η ίδια έχει ασθενείς που δεν εκδηλώνουν κανέναν πόνο παρόλο που διαγιγνώσκονται με ενδομητρίωση γι' αυτό και ο δρόμος προς τη σωστή διάγνωση είναι δυστυχώς πολύ μακρύς.
Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι:
- O πυελικός πόνος κατά τη διάρκεια ή ανεξαρτήτως της περιόδου.
- Ο πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή.
- Η υπογονιμότητα.
- O πόνος στο έντερο ή κατά την ούρηση.
3. Ποιες γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο;
Η ενδομητρίωση είναι η δεύτερη πιο συχνή γυναικολογική πάθηση. 1 στις 10 γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία, έχουν ενδομητρίωση σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Endometriosis Foundation Association.
Μπορεί να ξεκινήσει ακόμη και στην πρώτη περίοδο αλλά η διάγνωση γίνεται περίπου όταν μια γυναίκα είναι ανάμεσα στα 30- 40. Μερικές φορές, τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται όταν σταματάει η αντισύλληψη. Συνήθως βελτιώνεται στην εμμηνόπαυση ειδικά αν αποφευχθούν διάφορες ορμονοθεραπείες.
Σύμφωνα με το Γραφείο Γυναικών του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας των ΗΠΑ, η ενδομητρίωση είναι πιο διαδεδομένη σε γυναίκες που:
- Δεν έχουν παιδιά.
- Έχουν περιόδους που διαρκούν πάνω από 7 ημέρες.
- Έχουν σύντομους έμμηνους κύκλους (27 ημέρες ή και λιγότερο).
- Έχουν τη μητέρα τους, τη θεία τους ή την αδερφή τους με ενδομητρίωση.
- Έχουν διαγνωστεί με κάποιο πρόβλημα υγείας που διακόπτει τη φυσιολογική ροή του αίματος της περιόδου.
4. Τι προκαλεί την ενδομητρίωση;
Οι ερευνητές δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να εντοπίσουν τη ρίζα αυτού που γεννά την ενδομητρίωση αλλά υπάρχουν μερικές επιστημονικές εξηγήσεις που υποστηρίζονται αρκετά.
Πιστεύεται ότι γενετικοί και επιγενετικοί παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνισή της. Αυτό σημαίνει ότι όταν συγκεκριμένα γονίδια (γενετικοί παράγοντες) βρεθούν κάτω από συγκεκριμένες περιβαλλοντικές συνθήκες (επιγενετικοί παράγοντες), τότε τα γονίδια αυτά μπορούν να ενεργοποιηθούν ή να απενεργοποιηθούν, οδηγώντας έτσι στην εμφάνιση της νόσου.
5. Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της ενδομητρίωσης είναι αρκετά περίπλοκη υπόθεση. Το τυπικό υπερηχογράφημα ανιχνεύει μόλις 2 στις 10 περιπτώσεις που παρουσιάζουν συμπτωματολογία. Οι υπόλοιπες 8 παραμένουν αδιάγνωστες ενώ υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις που είναι εντελώς ασυμπτωματικές.
Είναι αναγκαίο να απευθυνθείς σε εξειδικευμένα τμήματα και κλινικούς γιατρούς που μπορούν να κάνουν το εξειδικευμένο υπερηχογράφημα της ενδομητρίωσης. Χρειάζεται να γίνει λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού της ασθενούς και τακτική παρακολούθηση. Είναι σημαντικό να αναφέρεις στο γιατρό πού ακριβώς εντοπίζεται ο πόνος και πόσο έντονος είναι.
Οι εξετάσεις που συνήθως χρησιμοποιούνται είναι η πυελική εξέταση, ο υπέρηχος και η λαπαροσκόπηση.
6. Μπορείς να μείνεις έγκυος αν έχεις ενδομητρίωση;
Η ανησυχία πολλών νέων γυναικών με ενδομητρίωση είναι αν μπορούν να μείνουν έγκυες και αν υπάρχει κάτι που μπορούν να κάνουν για να το πετύχουν.
Ευτυχώς, υπάρχουν σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις που δίνουν λύση στα προβλήματα γονιμότητας που συχνά προκαλούνται από την ενδομητρίωση. Μπορεί πράγματι κάποιες γυναίκες με ενδομητρίωση να αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας, ενώ πολλές άλλες ασθενείς με ελάχιστη ή ήπια ενδομητρίωση δεν έχουν καμία δυσκολία να συλλάβουν.
Όταν η γυναίκα είναι νεαρής αναπαραγωγικά ηλικίας, καλό θα ήταν, να γίνει καταστολή της εμμηνορρυσίας για ορισμένο χρονικό διάστημα, μέχρι η γυναίκα να είναι έτοιμη να συλλάβει, ελαχιστοποιώντας έτσι την πιθανότητα υπογονιμότητας σχετιζόμενης με την ενδομητρίωση. Αν δεν υπάρξει σύλληψη μετά τους πρώτους μήνες προσπαθειών, η γυναίκα πρέπει άμεσα να επισκεφθεί έναν εξειδικευμένο γυναικολόγο.
7. Mε ποια προβλήματα υγείας σχετίζεται;
Αν δεν αρκεί από μόνη της η ενδομητρίωση, μαθαίνουμε ότι είναι μια χρόνια πάθηση, κατά την οποία οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν τα παρακάτω:
- Χρόνιους πόνους ή κόπωση που συνδέεται για παράδειγμα με ημικρανίες, ευερέθιστο έντερο, σύνδρομο της υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης ή ινομυαλγία. Πολλά από αυτά τα προβλήματα προκαλούν συμπτώματα πυελικού πόνου, παρόμοια με αυτά της ενδομητρίωσης που καθιστούν τη σωστή διάγνωση ακόμη πιο δύσκολη.
- O χρόνιος πόνος σχετίζεται επίσης με την υπερευαισθησία στον πόνο που προκαλείται από τις αλλαγές στον οργανισμό. Αυτό το φαινόμενο προκαλεί έντονη δυσφορία που επιμένει ακόμη κι όταν η ενδομητρίωση έχει αντιμετωπιστεί.
- Αυτοάνοσα νοσήματα, όπως σκλήρυνση κατά πλάκας, λύκο ή υποθυρεοειδισμό.
- Αλλεργίες, άσθμα.
8. Πώς αντιμετωπίζεται;
Η θεραπεία της ενδομητρίωσης μπορεί να είναι φαρμακευτική, χειρουργική ή συνδυασμός και των δύο. Το είδος της θεραπείας εξαρτάται από την ηλικία της ασθενούς, την επιθυμία για εγκυμοσύνη, την ένταση και διάρκεια των συμπτωμάτων, το στάδιο της νόσου και εάν πρόκειται για πρωτοπαθή νόσο η υποτροπή.
Η φαρμακευτική (ορμονική) θεραπεία περιλαμβάνει φάρμακα που προκαλούν καταστολή της σύνθεσης των οιστρογόνων και αμηνόροια, με αποτέλεσμα την ατροφία των ενδομητρικών εστιών. Η φαρμακευτική θεραπεία έχει ένδειξη σε ασθενείς, χωρίς εκτεταμένες συμφύσεις και πρόβλημα γονιμότητας, καθώς και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων (κυρίως του πόνου).
Η χειρουργική θεραπεία προτείνεται σε ασθενείς νεαρής ηλικίας που θέλουν να διατηρήσουν ή να βελτιώσουν την αναπαραγωγική τους ικανότητα και σε γυναίκες με υπογονιμότητα, που οφείλεται στην ενδομητρίωση. Η λαπαροσκόπηση ενδείκνυται στον μεγαλύτερο αριθμό ασθενών, αφού έχει πολλά πλεονεκτήματα, όπως μικρότερη νοσηρότητα, λιγότερες πιθανότητες υποτροπής και μετεγχειρητικές συμφύσεις και άρα καλύτερα ποσοστά γονιμότητας. Η λαπαροτομία (το ανοιχτό χειρουργείο), πρέπει να εφαρμόζεται σε προχωρημένα στάδια της νόσου και στις γυναίκες που απαιτείται ριζική θεραπεία και δεν είναι απαραίτητη η διατήρηση της γονιμότητας.
Η έγκαιρη διάγνωση ωστόσο συμβάλλει στην πρόληψη και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των γυναικών που συμβιώνουν με την ενδομητρίωση.
9. Υπάρχει θεραπεία;
Η επιστήμη απαντά πως όχι αλλά οι ερευνητές ανακαλύπτουν περισσότερα γύρω από τη φύση της ασθένειας μέρα με τη μέρα. Όπως εξηγεί η As-Sanie: «Γίνεται έρευνα για να αναπτυχθούν μη επεμβατικοί τρόποι θεραπείας και περισσότερες επιλογές ως προς την αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης μετά την αρχική διάγνωση. Η σωστή ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση θα μας οδηγήσουν προς τη σωστή κατεύθυνση», καταλήγει.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
