Ξυπνάς συνέχεια στη μέση της νύχτας; Πως η κορτιζόλη επηρεάζει την διάρκεια του ύπνου σου

Θέματα ύπνου βασανίζουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους καθημερινά. Άλλοι είτε δεν μπορούν να κοιμηθούν, άλλοι είτε έχουν διακεκομμένο ύπνο, και άλλοι δεν νιώθουν την ξεκούραση που χρειάζονται. Ομολογουμένως ο ύπνος είναι ένα ευαίσθητο θέμα και σίγουρα είναι πολύτιμος για τον οργανισμό, με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.

Τι ακριβώς συμβαίνει όμως όταν συνεχίζουμε να ξυπνάμε στη μέση της νύχτας χωρίς προφανή λόγο και ύστερα να δυσκολευόμαστε ιδιαίτερα να ξανακοιμηθούμε;

ΣΧΕΣΕΙΣ & ΣΕΞ

Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να χωρίσετε σύμφωνα με την επιστήμη

Οι ειδικοί (και οι χρήστες του TikTok) κατηγορούν την ορμόνη της κορτιζόλης, η οποία αν δεν βρίσκεται σε ισορροπημένες και σωστές ποσότητες στον οργανισμό, μπορεί να μας δημιουργήσει τέτοια θέματα.

Η κορτιζόλη βοηθά στη ρύθμιση του κύκλου ύπνου-αφύπνισης. Δηλαδή, μας ξυπνάει το πρωί, χάρη στις διεγερτικές επιδράσεις της στον εγκέφαλο. Αλλά ο αντίκτυπος που έχει η κορτιζόλη στον ύπνο και ο ρόλος που μπορεί να παίξει στο να μας ξυπνήσει στη μέση της νύχτας, είναι πολύ πιο περίπλοκος από όσο νομίζουμε.

«Δυστυχώς, δεν είναι τόσο ξεκάθαρο», λέει η Δρ Jocelyn Cheng, νευρολόγος και εκπρόσωπος της Αμερικανικής Ακαδημίας Ύπνου. «Η υγεία του ύπνου είναι πολυπαραγοντική και η απόδοση μιας συγκεκριμένης αιτίας είτε για ένα πρόβλημα είτε για ένα όφελος την απλοποιεί υπερβολικά.

Τι ακριβώς κάνει η κορτιζόλη στον οργανισμό μας;

Η κορτιζόλη είναι η κύρια ορμόνη του στρες, αλλά έχει καθοριστικό ρόλο και στη ρύθμιση άλλων ορμονών. Όταν είναι ισορροπημένη, βοηθά στον έλεγχο του μεταβολισμού, στη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης, στη μείωση της φλεγμονής και στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα. Ένα πιο κατάλληλο όνομα για την κορτιζόλη θα ήταν «η ορμόνη που δίνει ενέργεια», λέει ο Mark Wetherell, καθηγητής ψυχοβιολογίας υγείας στο Πανεπιστήμιο Northumbria στο Ηνωμένο Βασίλειο που μελετά πώς το άγχος επηρεάζει την υγεία.

Η κορτιζόλη λειτουργεί στέλνοντας ενέργεια, από ορισμένα μέρη του σώματος, όπως το ανοσοποιητικό, το πεπτικό και το αναπαραγωγικό σύστημα, για να σας βοηθήσει να ανταποκριθείτε στα ερεθίσματα που έχετε μέσα στη μέρα σας, λέει ο Wetherell. Είναι αυτή που σας βοηθά να αισθάνεστε σε εγρήγορση όταν ακούτε έναν περίεργο θόρυβο στην αυλή σας ή όταν κερδίζετε κάτι που επιθυμείτε και νιώθετε ενθουσιασμό.

• Σε περίσσεια ποσότητα όμως, η κορτιζόλη μπορεί να προκαλέσει ταχεία αύξηση βάρους, διαβήτη, μυϊκή αδυναμία και δέρμα που μελανιάζει εύκολα, σύμφωνα με το WebMD. Η πολύ λίγη κορτιζόλη αντίθετα, μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση, απώλεια όρεξης, χαμηλή αρτηριακή πίεση, διάρροια και πολλά άλλα.

Πως επηρεάζει η κορτιζόλη το ωράριο του ύπνου μας

Καθοδηγούμενος από την ανατολή και την πτώση του ήλιου, ο κύκλος ύπνου-αφύπνισης ακολουθεί ένα 24ωρο ρολόι, ή κιρκάδιο ρυθμό, που λέει στο σώμα σας πότε είναι ώρα για ύπνο και ώρα για ξύπνιο. Η έκκριση κορτιζόλης ακολουθεί έναν παρόμοιο κύκλο 24 ωρών.

Γενικά, τα επίπεδα κορτιζόλης θα πέσουν στο χαμηλότερο επίπεδο γύρω στα μεσάνυχτα, θα αυξηθούν περίπου δύο με τρεις ώρες μετά τον ύπνο και στη συνέχεια θα συνεχίσουν να αυξάνονται μέχρι να κορυφωθούν γύρω στις 9 π.μ. (ή περίπου μία ώρα αφού ξυπνήσετε). Εν τω μεταξύ, η ορμόνη μελατονίνη που προάγει τον ύπνο αυξάνεται και μειώνεται στο αντίθετο πρόγραμμα.

Εκτός αυτού του βιολογικού ρολογιού, η κορτιζόλη πέφτει φυσικά κατά τη διάρκεια της ημέρας και αυξομειώνεται συχνά ως απόκριση σε οτιδήποτε σας διεγείρει. Αλλά το άγχος μπορεί να ρίξει τον φυσικό κιρκάδιο ρυθμό. Ως αποτέλεσμα, τα επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να είναι υψηλότερα από ό,τι θα έπρεπε τη νύχτα, με αποτέλεσμα να αγχώνεστε και να μην μπορείτε να κοιμηθείτε. Αυτό είναι κοινό μεταξύ των ατόμων με αϋπνία, που επηρεάζει σχεδόν το 30% των Αμερικανών.

Ωστόσο, ο λόγος που ξυπνάτε στη μέση της νύχτας δεν περιλαμβάνει απλώς υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, λέει ο ειδικός Cheng.

Οι επιστήμονες πρέπει ακόμη να καταλάβουν πώς αυτή η περίπλοκη αμφίδρομη οδός επηρεάζει την ανάπτυξη διαταραχών ύπνου - η υψηλή κορτιζόλη προκαλεί αϋπνία ή υπνική άπνοια, για παράδειγμα, ή η υψηλή κορτιζόλη είναι αποτέλεσμα αυτών των διαταραχών; — λέει ο Ivan Vargas, κλινικός ψυχολόγος και επίκουρος καθηγητής ψυχολογικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Αρκάνσας που μελετά τον ρόλο που παίζει η κορτιζόλη στο να μας κρατά ξύπνιους τη νύχτα. (Είναι πιθανόν ένας συνδυασμός και των δύο, συμφωνούν οι ειδικοί.)

Ο Βάργκας υποθέτει ότι, τουλάχιστον για τα άτομα με αϋπνία, οι νυχτερινές ανατροπές μπορεί να είναι μια υπερβολικά ευαίσθητη απάντηση στις σύντομες εκρήξεις κορτιζόλης που συμβαίνουν φυσικά όταν το σώμα μας εισέρχεται σε κατάσταση εγρήγορσης.

Είναι επίσης πιθανό μερικοί από εμάς να αναμένουμε το άγχος της αδυναμίας να πέσουμε ή να μείνουμε για ύπνο καθώς πλησιάζει η νύχτα, λέει ο Βάργκας, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της κορτιζόλης που μπορεί να μας κάνει ανήσυχους.

«Ο ύπνος είναι απλώς μια πολύ πιο περίπλοκη διαδικασία από το αν είσαι ξύπνιος ή κοιμισμένος», λέει ο Βάργκας. «Αυτό είναι απίστευτα ανεπαρκώς μελετημένο, επομένως εξακολουθούμε να έχουμε περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις».