Τι θα συμβεί στον εγκέφαλό σου αν μείνεις 72 ώρες χωρίς smartphone - Τι δείχνει νέα έρευνα

Ακόμη και ένα σύντομο διάστημα μακριά από το smartphone μπορεί να οδηγήσει σε αισθητές αλλαγές στη δραστηριότητα του εγκεφάλου, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Computers in Human Behavior. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι μόλις 72 ώρες περιορισμένης χρήσης smartphone προκάλεσαν μεταβολές σε εγκεφαλικές περιοχές που συνδέονται με την ανταμοιβή και τον αυτοέλεγχο. Αλλαγές που υποδηλώνουν ότι η συνεχής σύνδεσή μας με τα smartphones μπορεί να επηρεάζει τον εγκέφαλό μας περισσότερο απ’ όσο συνειδητοποιούμε, διαμορφώνοντας τον τρόπο με τον οποίο επεξεργαζόμαστε ανταμοιβές και διαχειριζόμαστε παρορμήσεις.

Τι θα συμβεί στον εγκέφαλό σου αν μείνεις 72 ώρες χωρίς smartphone

Τα smartphones έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης ζωής. Για πολλούς, δεν είναι απλώς χρήσιμες συσκευές αλλά κάτι που χρησιμοποιούν αδιάκοπα, με τα όρια μεταξύ ανάγκης και συνήθειας να γίνονται όλο και πιο θολά. Αυτή η εκτεταμένη χρήση έχει κινήσει το ενδιαφέρον των ερευνητών, που επιδιώκουν να κατανοήσουν πώς η τεχνολογία αυτή επηρεάζει την ευημερία μας και τη λειτουργία του εγκεφάλου μας.

WELL BEING

Μελέτη διαπίστωσε πως αν χρησιμοποιείς την τεχνητή νοημοσύνη, χάνεις την κριτική σου σκέψη

Μοιάζει η υπερβολική χρήση smartphone με εθιστική συμπεριφορά;

Ορισμένοι ειδικοί έχουν εκφράσει ανησυχίες για το αν η υπερβολική χρήση smartphone μπορεί να έχει κοινά στοιχεία με εθιστικές συμπεριφορές. Παρότι ο όρος «εθισμός στο smartphone» παραμένει αμφιλεγόμενος, υπάρχει αυξανόμενη συναίνεση ότι η αλόγιστη χρήση μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική μας υγεία.

Για να διερευνήσουν αυτές τις πιθανές επιπτώσεις, οι ερευνητές αποφάσισαν να μελετήσουν τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν κάποιος κάνει ένα διάλειμμα από το smartphone του. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν οι επιδράσεις στον τρόπο που ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται σε ερεθίσματα που σχετίζονται με τα smartphones, καθώς και αν αυτές οι αλλαγές συνδέονται με αισθήματα έντονης επιθυμίας χρήσης.

Το πείραμα: 72 ώρες χωρίς smartphone

Οι ερευνητές επέλεξαν 25 ενήλικες, ηλικίας 18-30 ετών, που χρησιμοποιούν τακτικά smartphones. Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε δύο συνεδρίες εγκεφαλικής απεικόνισης με λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI), με διάστημα 72 ωρών μεταξύ τους.

Πριν την πρώτη εγκεφαλική σάρωση, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια σχετικά με τις συνήθειες χρήσης του smartphone, το επίπεδο επιθυμίας χρήσης και τη διάθεσή τους.

Μετά την πρώτη σάρωση, τους ζητήθηκε να περιορίσουν δραστικά τη χρήση του smartphone τους για τις επόμενες 72 ώρες, χρησιμοποιώντας το μόνο για απολύτως απαραίτητες επικοινωνίες και εργασιακές υποχρεώσεις.

Στη δεύτερη σάρωση, οι συμμετέχοντες επανέλαβαν τα ερωτηματολόγια και εκτέλεσαν μια συγκεκριμένη δοκιμασία όπου τους έδειξαν εικόνες από smartphones (ενεργοποιημένα και απενεργοποιημένα) καθώς και ουδέτερες εικόνες. Οι επιστήμονες παρακολούθησαν πώς ανταποκρίθηκε ο εγκέφαλός τους σε αυτά τα ερεθίσματα πριν και μετά την περίοδο περιορισμού χρήσης.

Τι έδειξαν τα αποτελέσματα

Αν και οι συμμετέχοντες δεν ανέφεραν σημαντικές αλλαγές στη διάθεση ή στην επιθυμία χρήσης του smartphone τους μετά το 72ωρο διάλειμμα, οι εγκεφαλικές σαρώσεις αποκάλυψαν κάτι διαφορετικό:

Αυξημένη δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ανταμοιβή και την παρορμητική συμπεριφορά, όπως ο πρόσθιος προσαγωγιαίος φλοιός και ο πυρήνας του accumbens. Αυτό μοιάζει με μοτίβα που παρατηρούνται σε μελέτες σχετικές με εθιστικές συμπεριφορές, υποδηλώνοντας ότι η χρήση του smartphone μπορεί να ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου με παρόμοιο τρόπο.

Μειωμένη δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την προσοχή και την οπτική επεξεργασία, όταν οι συμμετέχοντες έβλεπαν εικόνες ενεργοποιημένων smartphones. Αυτό ίσως σημαίνει ότι η αποχή έκανε αυτά τα ερεθίσματα λιγότερο ελκυστικά.

Η δραστηριότητα στον βρεγματικό φλοιό συνδέθηκε με το αίσθημα επιθυμίας χρήσης, κάτι που δείχνει ότι αυτή η εγκεφαλική περιοχή μπορεί να παίζει ρόλο στην εμπειρία της «λαχτάρας» για smartphone.

Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η υπερβολική χρήση smartphone μπορεί να επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου με τρόπους που θυμίζουν άλλες συμπεριφορές ανταμοιβής και επιθυμίας, όπως το gaming ή η χρήση ουσιών. Ωστόσο, οι αλλαγές ήταν κυρίως νευρολογικές και όχι άμεσα ψυχολογικές, κάτι που υποδηλώνει ότι μεγαλύτερες περίοδοι αποχής ή στοχευμένες παρεμβάσεις μπορεί να είναι απαραίτητες για να παρατηρηθούν ουσιαστικές αλλαγές στη συμπεριφορά.